در حالی نگاهها برای احیای دریاچه ارومیه به دولت دوخته شده و دولتمردان نیز با جدیت به دنبال تحقق وعدههای خود هستند، سهم مشارکتهای مردمی در احیای نگین آبی آذربایجان حداقل سه برابر مسئولان است. با وجود تلاشهای بازدارنده، همچنان چاههای غیرمجاز به صورت مخفیانه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه حفر شده و محصولات پرمصرفی […]
در حالی نگاهها برای احیای دریاچه ارومیه به دولت دوخته شده و دولتمردان نیز با جدیت به دنبال تحقق وعدههای خود هستند، سهم مشارکتهای مردمی در احیای نگین آبی آذربایجان حداقل سه برابر مسئولان است.
با وجود تلاشهای بازدارنده، همچنان چاههای غیرمجاز به صورت مخفیانه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه حفر شده و محصولات پرمصرفی چون چغندرقند و هندوانه کشت میشود تا اصلیترین راهکار احیای این زیست بوم یعنی مشارکت محلی مورد بی توجهی قرار گیرد.
بخش قابل توجه مصرف آب بدون شک مربوط به کشاورزی و برداشت آب از چاههای مجاز و ۴۰ هزار چاه غیرمجاز آذربایجان غربی بوده و در کنار اجرای طرحهای ستاد احیا دریاچه ارومیه، نقش مشارکتهای جوامع محلی در مصرف بهینه آب غیرقابل کتمان است.
بخش کشاورزی آذربایجان در این میان ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ دارا ﺑﻮدن یک میلیون ﻫﮑﺘﺎر اراضی قابل ﮐﺸﺖ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﯽ و ﺑﺎﻏﯽ سهم مهمی در اصلاح الگوی کشت و بهبود عملکرد تولید در مقیاس سطح دارد.
چرایی خشک شدن دریاچه ارومیه از دیدگاه کارشناسان دلایل مختلفی را پیش رو قرار میدهد اما در حقیقت این پیکره آبی زیبا که آب آن حدود ۲ دهه قبل با امواج خروشان و سهمگینش، جادهها و باغ های پیرامونی را غوطه ور کرده بود، نه در یک روز و یکسال، بلکه در طول ۲۰ سال و در اثر افزایش مصرف آب به این حال و روز افتاده است.
احیای این بستر آبی فروخفته در شمال غرب کشورمان همانند خشک شدنش، نیازمند گذشت زمان و همدلی و همراهی مسوولان و کشاورزان ساکن در حوضه آبریز دریاچه از طریق مصرف منطقی و استقرار کشاورزی پایدار است.
** دریاچه ارومیه در عرض ۲ سال قابل احیاست
محمد مهدی شهریاری، استاندار آذربایجان غربی با بیان اینکه همت و مشارکت مردمی راهکار احیای دریاچه ارومیه است، گفت: اگر کشاورزان و مردم همت کنند، دریاچه ارومیه در ۲ سال احیا میشود.
وی اضافه کرد: در بخش کشاورزی حوزه آبریز دریاچه ارومیه پنج تا هفت میلیارد مترمکعب آب مصرف میشود در حالی که هفت میلیارد مترمکعب، مصرف آب آشامیدنی کل کشور است.
شهریاری اضافه کرد: همه از احیا نشدن دریاچه نقد میکنند و مشکلات را بر روی دوش دولت میاندازند در حالی با یک میلیارد مترمکعب آب میتوان تمام زمینهای کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه را آبیاری کرد.
** ستاد احیا به دنبال فرهنگ سازی است
رییس دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه مردم نقش مهمی در احیا دریاچه دارند، گفت: طرحهای فرهنگ سازی با ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان از محل اعتبارات سال ۱۳۹۶ در حال انجام است.
فرهاد سرخوش ادامه داد: فرهنگسازی و مدیریت منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه از اولویت دولت و ستاد احیاست و با تمهیداتی که در سال جاری اتخاذ شده، اثربخشی مناسبی خواهد داشت.
وی با اشاره به عملکرد موفق این ستاد در جلوگیری از ادامه روند خشک شدن دریاچه ارومیه، گفت: اگر اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه و توجه دولت تدبیر و امید نسبت به این دریاچه نبود، نگین آبی آذربایجان در زمان حاضر خشک شده بود.
سرخوش با اعلام اینکه حوضه آبریز دریاچه ارومیه توسط ۲۱ رودخانه دائمی و ۳۹ رودخانه دوره ای سیراب می شود، گفت: با اجرای طرح های این ستاد دریاچه ارومیه باید ظرف مدت ۱۰ سال به تراز اکولوژیک خود برسد اما مشارکت مردم نیز در تحقق این هدف تاثیرگذار است.
** جلب مشارکت مردم هزینهبر و زمان بر است
معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز به تمرکز پروژه همکاری های مشترک بین المللی بر روی مسایل اجتماعی و تلاش برای جلب مشارکت مردم در جهت احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد و افزود: انجام اینگونه اقدامات کاری بسیار سخت و نیازمند صرف وقت و هزینه بسیار است.
عیسی کلانتری وضعیت کنونی دریاچه ارومیه را نتیجه مدیریت نامناسب منابع آبی حوضه آبریز، سدسازی و برداشتهای بی رویه از منابع آبی می داند.
** سمن ها توان اصلاح نگرش مردم را دارند
کارشناس مسایل اجتماعی و فرهنگی معتقد است که سمنها با استفاده از دانش وعلم روز شهروندان را آموزش میدهند، نگرش آنان را اصلاح کرده و با ایجاد تغییر در باورهای غلط قبلی رفتار درست شهروندان را دنبال میکنند.
هوشنگ عطاپور افزود: سازمان های مردم نهاد با خدمات داوطلبانه مردم فعالیت میکنند و سرمایه اجتماعی بالایی دارند به همین دلیل شهروندان با اعتماد به عملکرد آنها، فرآیند فرهنگسازی را تسهیل میکنند و اثربخشی را در جامعه افزایش می دهند.
وی ادامه داد: هر جامعهای که توانسته است تا ظرفیت سازمانهای مردم نهاد را شناسایی کند و آن را به کار بگیرد در ترویج فرهنگ مسوولیت پذیری موفق بوده است.