کیان زرعکانی تیم برنرز لی که مفهوم وب را به‌وجود آورد، اکنون به‌دنبالِ خلق راهکاری است تا این دنیای بزرگِ مجازی را ایمن نگاه دارد. ظهور مفهوم اینترنت در دنیای فناوری، انقلابی را به‌وجود آورد که عظمتش، زندگی‌ میلیارد‌ها انسان را تحت‌تأثیر خود قرار داد. در قرن بیست ویکم، اینترنت به‌اندازه‌ای در جوامع بشری رشد […]

کیان زرعکانی
تیم برنرز لی که مفهوم وب را به‌وجود آورد، اکنون به‌دنبالِ خلق راهکاری است تا این دنیای بزرگِ مجازی را ایمن نگاه دارد. ظهور مفهوم اینترنت در دنیای فناوری، انقلابی را به‌وجود آورد که عظمتش، زندگی‌ میلیارد‌ها انسان را تحت‌تأثیر خود قرار داد. در قرن بیست ویکم، اینترنت به‌اندازه‌ای در جوامع بشری رشد و گسترش پیدا کرده که تقریباً زندگی بدونِ آن امری محال و ناممکن به‌نظر می‌رسد. تمامِ این اتفاقات به‌واسطه‌ی تیم برنرز لی، خالق دنیای وب میسر شده است؛ به بیان دیگر، او شاهکاری را انجام داد تا دسترسی به اطلاعاتِ کارآمد و اشتراک‌گذاری آن به امری ساده مبدل شود.
اکنون ۲۸ سال از زمان خلق مفهوم وب می‌گذرد و شرکت‌های اینترنتی بزرگی نظیر آمازون ، فیسبوک و گوگل، دنیای اینترنت را به سویی دیگر سوق داده‌اند. امروزه بسیاری از ابعاد زندگی ما به‌واسطه‌ی خریدهایمان از آمازون،‌ پیام‌هایمان در فیسبوک و جستجوهایمان در گوگل، برای غول‌های فناوری آشکار شده است. حال خالق این بستر نوین، دوباره به صحنه بازگشته تا داده‌هایمان را باری دیگر به کنترل بگیریم.
در همین راستا، وی به‌تازگی از پروژه‌ی متن‌بازِ جدیدی رونمایی کرده که از آن با نام سالید یاد می‌کند. این روزها یافتنِ حفره‌های امنیتی، رسوایی حریم خصوصی و فاش‌شدنِ داده‌های شخصی تقریباً به پای ثابتِ فید خبری روزانه‌ی افراد تبدیل شده است. حال با توجه به سابقه‌ی تاریک بزرگان فناوری در محافظت از داده‌های ما، پر واضح است که اعتماد به‌ آن‌ها و اشتراک‌گذاری بی‌محابای اطلاعاتمان با این شرکت‌ها شیوه‌ی درستی برای مراقبت از زندگی خصوصی افراد نیست.
اما سؤال اینجاست که چه کاری باید انجام دهیم؟ به‌نظر می‌رسد که پاسخ این پرسش در دستان برنرز لی باشد: او می گوید: من همیشه باور داشتم که دنیای وب متعلق به همه است. این تنها دلیلی است که بنده و دیگران شدیداً برای محافظت از آن مبارزه می‌کنیم. تغییراتی که انجام دادیم، دنیای بهتر و متصل‌تری فراهم آورده؛ اما علیرغم تمام دستاورهای مثبتمان در این زمینه، دنیای [کنونی] وب به یک موتور بی‌عدالتی و تفرقه تبدیل شده است؛ دنیایی غرق‌شده که نیروهای قدرتمند از آن برای اهداف و برنامه‌های خود استفاده می‌کنند. امروز من معتقدم که به‌ بحرانی‌ترین مقطع رسیده‌ایم و تغییرات قدرتمند برای بهتر کردنِ این شراط نه‌تنها ممکن است؛ بلکه لازم محسوب می‌شود.
استارتاپ Solid، قصد تغییر شیوه‌ی کنونی دنیای وب را دارد؛ دنیای وبی که قرار دادن داده‌های شخصی در دستان غول‌های فناوری به ازای دریافت خدمات از آن‌ها یک استاندار برشمرده می‌شود. این قضیه ابداً به نفع ما نیست. حال سالید به میدان قدم گذاشته تا از طریق اختیار دادن به کاربران در کنترل کامل داده‌هایشان، تعادلی را در این حوزه ایجاد کند.
سالید را نمی‌توان یک برنامه‌ی افراطی و رادیکال جدید دانست. این پروژه، مجموعه‌ای از مشخصات ماژولار را در کنار هم قرار داده و بر پایه‌ی برخی از فناوری‌های بنیادین دنیای وب، نظیر HTML، HTTP و REST توسعه یافته است. این برنامه به‌صورت کامل با نسخه‌های پیشین وب سازگاری دارد. هر کدام از مشخصات این سیستم به‌تنهایی ویژگی‌های اضافی دیگری را پدید می‌آورد؛ با این حال، اگر تمام قابلیت‌های آن را با یکدیگر به‌کار گیرید، فرصت‌های هیجان‌انگیز بسیاری برای وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها به‌وجود خواهد آمد.
علیرغم تمام دستاورهای مثبت در زمینه اینترنت، دنیای کنونی وب به یک موتور بی‌عدالتی و تفرقه تبدیل شده است .پیشرفت اصلی‌ که به‌واسطه‌ی سالید محقق می‌شود، این است که دنیای وب به یک فضای مشترک خواندن و نوشتن تبدیل خواهد شد و کنترل بر داده‌هایمان از صاحبان سرویس‌های اینترنتی، به‌دستان ما خواهد افتاد؛ از این رو، شما در آینده می‌توانید داده‌های خود و هرآنچه را که در دنیای وب منتشر کرده‌اید بنویسید، بخوانید و کنترل کنید.
حریم خصوصی توسط فهرست کنترل دسترسی به وب مدیریت می‌شود. این فهرست، یک سیستم غیر متمرکز است که کاربران و گروه‌ها را قادر می‌سازد تا به منابعی دسترسی داشته‌ باشند که در آن گروه‌ها با HTTPها، کاربران با وب آیدی‌ها و کاربران گروهی با URI‌ها شناسایی می‌شوند. در این شیوه، شخصی که توسط یک وب‌سایت میزبانی می‌شود می‌تواند عضو گروهی شود که توسط سایتی دیگر میزبانی می‌شود. برنرز لی می‌گوید که استارتاپ سالید توسط اصل توانمندسازی شخصی افراد از طریق داده‌ها هدایت می‌شود که باوری بنیادین برای مؤفقیت عصر جدید وب است. او از اعتقادش به‌ توانمندسازی افراد از طریق داده‌ها می‌گوید و باور دارد که کاربر، بیش از هر کس دیگری حق انتخاب در مورد نحوه‌ی استفاده از اطلاعاتش را دارد. در حالی که هم‌‌اکنون شما می‌توانید به سالید ملحق شوید؛ اما هنوز قسمتی از این پروژه تکمیل نشده است. امروز، سالید یک فریم‌ورک است؛ اما برنرز لی درباره‌ی فردای این فریم‌ورک می‌گوید: سالید به هر شخص، توسعه‌دهنده و کسب‌و‌کار این قدرت را خواهد داد تا از راه‌های جدیدی برای فهمیدن، ساختن و پیدا کردن اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های خلاقانه، قابل‌اطمینان و سودمند استفاده کنند.

لینک کوتاه :