رضا شریعتی، روزنامه‌نگار پس از تصویب طرح انتقال آب از مازندران به سمنان در سال ۱۳۸۸، دولت دهم در سال ۱۳۹۱ مطالعات این طرح را آغاز کرد تا شاید مشکلات آبی برخی استانهای مرکزی ایران نظیر سمنان، قم، یزد و چند استان دیگر فلات مرکزی ایران حل شود. طرحی که به اذعان وزیر نیروی دولت […]
رضا شریعتی، روزنامه‌نگار
پس از تصویب طرح انتقال آب از مازندران به سمنان در سال ۱۳۸۸، دولت دهم در سال ۱۳۹۱ مطالعات این طرح را آغاز کرد تا شاید مشکلات آبی برخی استانهای مرکزی ایران نظیر سمنان، قم، یزد و چند استان دیگر فلات مرکزی ایران حل شود. طرحی که به اذعان وزیر نیروی دولت دهم نیازمند ۷ میلیارد دلار بودجه بود و کارشناسان از همان ایتدا مخالفش. آنها با استناد به خشک شدن دریاچه ارومیه، هشدار دادند که با اجرای طرح منابع آبی به شدت کاهش می‌یابد. این کارشناسان اغلب معتقد بودند کاهش وابستگی به منابع آبی در صنایع و استفاده از انرژی پاک بخش اعظمی از مشکلات کشور را حل خواهد کرد. نگرانی دیگر کارشناسان بحث استفاده بیش از حد از منابع آبی و گسترش بیابان منجر به تشکیل کانون‌های ریزگردها و گرد و غبار است. آنها می‌گویند ۹۰ هزار کیلومتر از شبکه فرسوده آبرسانی سی درصد آب کشور را هدر می‌دهد که با ترمیم و تعویض این میزان خط انتقال آب فرسوده و کاهش هدر رفت ۸۵ درصدی کشاورزی سنتی می‌توان از «پرتی» آب جلوگیری کرد.
گران‌تر از پپسی
پروفسور علی یخکشی، نویسنده و پدر علم محیط زیست در این باره به جمله می‌گوید: بردن آب دریاچه مازندران به سمنان از نظر فنی قابل‌اجراست ولی باید دید صرفه‌اقتصادی دارد یا نه؟
وی معتقد است که براساس محاسبات انجام داده شده توسط خودش قیمت یک لیتر آب شیرین‌شده در این روش از قیمت کوکاکولا و پپسی نیز گران‌تر تمام خواهد شد. بنابراین شیرین‌کردن آب دریاچه کاسپین اقتصادی نخواهد بود.
وی تاکید دارد که اجرای این طرح موجب تغییر اکوسیستم و آلودگی زیست‌محیطی منطقه خواهد شد. زیرا شیرین‌کردن آب و گرفتن نمک‌ها پسماندی دارد که این پسماند به مرور منطقه را آلوده خواهد کرد.
او می‌گوید: «دولت اگر اعتبار چنین طرحی را دارد چرا کارهای مهمتری نمی‌کند؟!»
پروفسور یخکشی معتقد است در این موضوع منافع افرادی در جریان است که منافع ملی را نمی‌بینند و می‌گوید: دریاچه‌ی مازندران آبی لب شور دارد که مانند آب دریاهای جهان شور نیست و دخل و تصرف در اکوسیستم آن یعنی مرگ هزارنه گونه ماهی.
صدور مجوز و چراغ سبز محرمانه
اما نکته قابل توجه چیست؟! در تاریخ ۷ دی ماه ۹۵ طرح انتقال آب در مجلس رای نیاورد اما ۳۰ دی ۹۶ از گوشه و کنار خبر رسید که عیسی کلانتری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست با صدور مجوز از انتقال آب حمایت کرده است. ادعایی که در تاریخ ۲۳ مهر ۹۷ با انتشار مطلبی به نقل از وزیر نیرو در همشهری سمنان بار دیگر مورد توجه قرار گرفت.
لشکر مخالفان
در همین باره علی محمد شاعری عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس گفته است که انتقال آب خزر صرفا جنبه تبلیغاتی دارد و در مجلس رد شده است. وی با بیان اینکه در صورت تخطی در این طرح تا استیضاح وزیر پیش می‌رویم، افزود: انتقال آب خزر موجب از بین رفتن هزاران گونه ماهی و آبزیان خزر می‌شود و مردم ومسئولان در برابر این طرح کوتاه نمی‌یایند. شاعری با تاکید بر اینکه نمی‌گذاریم تا تغییر در اکوسیستم دریاچه‌ی خزر خسارت جبران ناپذیری را به بار آورد، افزود: دریاچه خزر یک دریاچه بسته است و نکته مهمی که در مورد آن وجود دارد این است که اصلا بحث طرح انتقال آب دریای خزر به تصویب نرسیده که مجوز برای آن صادر شود. البته علی اصغر یوسف‌نژاد عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی هم در این باره به جمله گفت که با اجرای این طرح میزان۲۲۲ میلیون مترمکعب آب از ساحل دریای خزر شیرین سازی می‌شود و املاح آن باعث نابودی محیط زیست می‌شود. یوسف نژاد تاکید کرد که چالش‌های اقتصادی و زیست محیطی این طرح نشان می‌دهد این طرح سراسر فاجعه است، افزود: بنا به تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس با اجرای طرح شوری آب افزایش یافته و پساب حاصل از شیرین سازی در طرح با غلظت ۲۵ گرم در لیتر دارای نمک و حرارت بیشتری نسبت به وضعیت فعلی آب دریای خزر می‌شود که در فاصله نزدیک به مجرای تخلیه کننده آثاری منفی بر موجودات دریایی وارد می‌کند. علی ادیانی راد، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس هم در این باره به جمله گفت که عده‌ای با تصمیم غیر کارشناسی می‌خواهند آب دریای خزر را به سمنان انتقال دهند، تصریح کرد: نباید اجازه داد سرنوشت خزر به سرنوشت ارومیه تبدیل شود، انتقال آب دریای خزر به سمنان فاقد پشتوانه علمی و اقتصادی و نمونه بارز بی احترامی به حقوق دریا است. او با اشاره به اینکه پساب حاصل از تاسیسات شیرین سازی آب دریا نسبت به شوری پایه دریای خزر حدود دو برابر است، افزود: این دریاچه بین‌المللی است و نمی‌توان با تصمیمات فردی مسئولان باعث نابودیش شد.
