مائده مطهری‌زاده از کودکی به ما آموختند که درخت، دی‌اکسید کربن را می‌گیرد و اکسیژن را پس می‌دهد و در واقع این اتفاق که طی عمل فتوسنتز، انجام می‌گیرد، یکی از حیاتی‌ترین واکنش‌های شیمیایی برای ادامه زندگی انسان و سایر موجودات کره زمین است. و دقیقا از همین روست که نقش جنگل‌ها، به مثابه […]
مائده مطهری‌زاده
از کودکی به ما آموختند که درخت، دی‌اکسید کربن را می‌گیرد و اکسیژن را پس می‌دهد و در واقع این اتفاق که طی عمل فتوسنتز، انجام می‌گیرد، یکی از حیاتی‌ترین واکنش‌های شیمیایی برای ادامه زندگی انسان و سایر موجودات کره زمین است.
و دقیقا از همین روست که نقش جنگل‌ها، به مثابه ریه کره زمین، مشخص میشود. مکان‌هایی با درختانی انبوه که همچون یک کارخانه بزرگ اکسیژن‌سازی، سخت مشغول کارند و تا زمانی که کسی تیشه به ریشه سبز و بالنده‌شان نزند، از خدمت‌رسانی به نوع بشر، دست برنمی‌دارند!
اما آیا هیچکدام از ما، در طول این سال‌ها که از زندگی‌مان می‌گذرد، از خودمان پرسیده‌ایم که اگر روزی برسد که بر روی زمین، هیچ درختی باقی نمانده باشد، آنگاه سرنوشت انسان چه خواهد شد؟! آیا اساسا زندگی بدون اکسیژن، برای هیچ‌یک از ما قابل تصور است؟! قاعدتا پاسخ همه ما «خیر» است. کلمه‌ای که با قاطعیت آن را بر زبان می‌آوریم، اما نمی‌دانیم در عمل، درست در حال گام برداشتن در این مسیر هستیم. مسیری که انتهای آن، نه فقط، لگد به بخت درخت، بلکه پشت پا زدن به حیات انسان بر روی این کره خاکی‌ست.
تامین ۶۰ درصد نیاز انسانها توسط درختان
تحقیقات دانشگاهی و پژوهش‌های آکادمیک نشان می‌دهد، بیش از ۶۰ درصد از اکسیژن موردنیاز ساکنان کره زمین را جنگل‌ها و درختان تامین می‌کنند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که یک درخت، حدود ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم اکسیژن در سال تولید می‌کند و یک عرصه یک هکتاری از جنگل ۵/۲ تُن اکسیژن را در سال به اَتمُسفر وارد می‌کند که این میزان تامین‌کننده اکسیژن موردنیاز ۱۰ نفر در طول سال است. طبق بررسی‌های به عمل آمده، اختلاف دمای یک منطقه جنگلی نسبت به مناطق مجاور خود که فاقد پوشش هستند، حدود ۱۱ درجه سانتیگراد است و این اختلاف، بیانگر نقش عظیم درختکاری در تلطیف و خنک کردن هوا خصوصا در مناطق گرمسیری است.
کاهش آلودگی هوا
همچنین، فضای سبز و درختان با ریشه‌دوانی در خاک، سبب استحکام ساختمان خاک و به هم چسبیدن ذرات خاک شده و نفوذپذیری آن را افزایش می‌دهند و با این کار از سرعت سیلاب و روان‌آب‌های مخرب که در اثر بارش باران‌های شدید ایجاد می‌شوند تا حد قابل توجهی می‌کاهند. گیاهان همچنین با سایه‌اندازی روی زمین و کاهش شدید سرعت باد تبخیر از سطح خاک را کاهش داده و مانع از ایجاد فرسایش بادی و تولید ریزگرد می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که هر هکتار جنگل ۶۸ تُن غبار را از محیط جذب می‌کند.
جذب کربن
یک درخت برای تولید غذای خود، به جذب دی‌اکسیدکربن و ذخیره آن در چوب، ریشه‌ها و برگ‌ها اقدام می‌کند. این در حالی ست که دی‌اکسیدکربن یکی از عوامل کلیدی در گرمایش جهانی محسوب میشود. یک جنگل منطقه ذخیره کربن یا “سینک” محسوب شده که توانایی جذب مقادیر قابل توجهی دی‌اکسیدکربن را دارد.
ایجاد سایه و خنکی
سایه و ویژگی خنک‌کنندگی آن یکی از عوامل شهرت درختان محسوب میشود. سایه درختان نیاز به تهویه هوا در تابستان را کاهش می‌دهد. در زمستان نیز درختان نیروی بادهای زمستانی را کاهش داده و در کاهش هزینه‌های گرمایشی موثر هستند. افت نیروی باد اثر خشکی خاک را نیز کاهش داده و به حفظ خاک در محل کمک می‌کند.
جلوگیری از فرسایش خاک
کنترل فرسایش خاک با پروژه‌های درختکاری و افزایش پوشش گیاهی آغاز می‌شوند. ریشه‌های درخت، پیوستگی خاک را حفظ کرده و برگ‌های آن نیروی باد و باران بر خاک را کاهش می‌دهند. درختان با فرسایش خاک مبارزه کرده، آب باران را حفظ کرده و روان‌آب‌ها و رسوبات باقیمانده پس از توفان‌ها را نیز کاهش می‌دهند.
کاهش آلودگی صوتی
در محیط‌های شهری به دلیل فعالیت مراکز صنعتی و رفت و آمد وسایل نقلیه و هواپیماها، آلودگی صوتی بسیار بالا بوده و معمولا به بیش از ۱۰۰ دسی‌بل می‌رسد که این مقدار، در حدود دو برابر میزان سطح مطلوب صدا برای انسان است. یکی از بهترین راه‌های مقابله با افزایش شدت صوت در محیط‌های شهری، کاشتن درختان مناسب است. گیاهان از طریق انعکاس، انحراف و جذب صدا می‌توانند باعث کاهش موثر در اصوات شوند. یک کمربند سبز ۳۰ متری، می‌تواند شدت صوت را تا ۲۱ دسی‌بل کاهش دهد و تا حدودی آرامش را در محیط‌های مسکونی ایجاد نماید. اما فاجعه از زمانی آغاز میشود که درختان، این موجودات بی‌صدا و پرکار و خدمتگذار را دیگر در بین خودمان و بر روی کره زمین نداشته باشیم و از الطاف و موهبت‌های بی‌شمار این نعمت سرشار، محروم بمانیم، چنانکه، خبرهای تاسف‌باری از آمازون به گوش می‌رسد که در ۴۰ سال اخیر، بیش از ۲۰ درصد از جنگل آمازون تخریب شده است و حال آنکه بیش از ۵۰ درصدِ اکسیژن مصرفی کره زمین، توسط جنگل های بارانی آمازون تامین میشود!
