رضا شریعتی، روزنامهنگار شبکههای مجازی به عنوان یکی از راههای ارتباطی در قرن بیست و یک مورد توجه جوانان و حتی افراد وابسته به قدرت قرار دارد. این شبکهها که ابزاری برای تعامل با دنیا محسوب میشوند توانستند راه نفوذ را در بین نسلها پیدا کرده وحتی در موارد بسیاری در رقابت با رسانههای سنتی […]
رضا شریعتی، روزنامهنگار
شبکههای مجازی به عنوان یکی از راههای ارتباطی در قرن بیست و یک مورد توجه جوانان و حتی افراد وابسته به قدرت قرار دارد. این شبکهها که ابزاری برای تعامل با دنیا محسوب میشوند توانستند راه نفوذ را در بین نسلها پیدا کرده وحتی در موارد بسیاری در رقابت با رسانههای سنتی نظیر روزنامهها و تلویزیون قرار گیرند، از کانالهای تلگرامی خبری گرفته که با وجود فیلتر شدن این پیام رسان جایگاه خود را حفظ کردند تا صفحههای خبری در اینستاگرام. البته نکات مثبت و منفی تکنولوژی دو روی یک سکه هستند. آسیبهایی نظیر فاصله گرفتن با صله رحم، کم شدن فرصت مطالعه و سطحی نگر شدن، دامن زدن به شایعات، ایجاد التهابات روانی و گسترش اعتیاد به فضای مجازی تنها مشتی از خروارها پیامد استفاده ناصواب از فضای مجازی هستند. البته نمیتوان از اثرات برخی کانالهای معتبر در معرفی کتاب و یا اطلاع رسانی چشم پوشی کرد اما به طور کلی با توجه به کانالهای نامعتبر اثرگذاری این تعداد معدود کانالها وصفحههای اینستاگرامی چندان به چشم نمیآید. چیزی که سبب نگارش سطور بالا شد هم بیربط با فضای مجازی نیست. در حالیکه در فضای رسمی کشور شاهد از رونق افتادن فضای مجازی با فیلترینگ و پاک کردن صورت مسئله هستیم عدهای با سو استفاده از اعتماد عمومی مردم در شبکههای مجازی با انتشار پیامهایی نظیر« داداش/ آبجی تو رو خدا کمکم کن بیست شبه شام نخوردم یا آبجی/ داداش مریضم پول دکتر ندارم تو رو حضرت عباس (ع) کمکم کن و …» اقدام به سوء استفاده از مهربانی و رافت اسلامی مردم میکنند. با توجه به اهمیت موضوع و مشکلات ایجاد شده در سراسر کشور در صفحه استانها به این سوژه پرداختیم و به سراغ کارشناس حوزه علوم اجتماعی و رفتاری، یک مهندس کامپیوتر و یک جامع شناس میرویم.
کوچهای مجازی
زهرا مهدوی، کارشناس حوزه علوم اجتماعی و رفتاری در گفتوگو با جمله با بیان اینکه فضای مجازی توسط متولیان به درستی صورت نگرفت، افزود: فیلتر کردن شبکههای مجازی پاک کردن صورت مسئله است و اگر ما نتوانیم نسبت به مهار این شبکهها با روش منطقی اقدام کنیم شاهد کوچ مجازی به شبکههای جدید هستیم نظیر کوچ از وایبر به واتس آپ و تلگرام.
این کارشناس حوزه علوم اجتماعی و رفتاری با تاکید بر اینکه مردم ما حاضر به استفاده از پیامرسانهای داخلی نیستند، اظهار کرد: این در حالی است که در گذشته استفاده از پیامکها متداول بود و مردم میدانستند که این پیامها رصد میشود اما اکنون اعتماد عمومی خدشهدار شده است.
زهرا مهدوی با اشاره به آمار بالای مزاحمتها در شبکههای مجازی افزود: توهین، تهمت و افترا، سوء استفادههای احساسی و امنیتی تنها بخش کوچکی از مشکلات فضای مجازی هستند.
تهران در صدر جرایم اینترنتی
جواد خلیل آذر، مهندس کامپیوتر هم در گفتوگو با جمله با اشاره به شگردهای کلاهبرداران اینترنتی گفت: راه اندازی سایت شرط بندی فوتبال، سایت جعلی فروش بلیط، ایجاد درگاه جعلی پرداخت و ارسال لینک آلوده بخش اعظمی از راهکارهای سوء استفادههای اینترنتی هستند. وی با تاکید بر اینکه عدهای به بهانه کمک به زندانیان، درمان بیماران صعب العلاج و مواردی از این دست شماره حساب میدهند، افزود: برخی هم افراد را به کنار باجه عابر بانک میکشانند و آنها را فریب میدهند.
این مهندس کامپیوتر با اعلام اینکه مردم به آدرس سایتها و درگاههای پرداخت توجه کنند، تصریح کرد: استان تهران مقام اول، خراسان رضوی دوم و فارس و آذربایجان شرقی و اصفهان بیشترین آمار ثبت جرایم اینترنتی را به خود اختصاص دادهاند.
وی با بیان اینکه خوزستان، بوشهر، کردستان و آذربایجان غربی بالاترین جرایم انتخاباتی را در سال ۹۴ داشتند و تهران در این بخش پنجم بود، افزود: بر طبق آمار تهران، اصفهان، مشهد و مازندران رتبه بالای مصرف اینترنت در کشور را دارند.
خلیل آذر با بیان اینکه کمترین جرایم نیز در استانهای یزد، لرستان، ایلام، کهکیلویه و بویراحمد و جزیره کیش است، افزود: این آمار توسط مسئولان بلندپایه پلیس فتا اعلام شده است.
ساز و کارهای قانونی برای حمایت از افراد نیازمند
رضا اشرفنیا، جامع شناس در گفتوگو با جمله با بیان اینکه مردم ما از سر ترحم اقدام به کمک به افرادی میکنند که در فضای مجازی اقدام به تکدیگری میکنند، اظهار کرد: بسیاری از افرادی که دست به چنین اقدامی میزنند در زمان ایجاد بلایا در فضای مجازی ظهور گسترده دارند و با تشکیل کمپین به بهانه کمک به زلزلهزدگان، سیل زدگان و …. و دادن شماره حساب اقدام به کلاهبرداری میکنند.
این جامعشناس با بیان اینکه برخی از این افراد خود را دارای مشکلات مالی اعلام میکنند، میافزاید: حتی در این صورت هم نهادهای خدمت رسان و متولی جهت شناسایی افراد نیازمند واقعی وجود دارد.