تهدیدات مکرر کاخ سفید مبنی بر مجازات بانک ها و شرکت های اروپایی در انجام هر گونه مبادله با ایران تاکنون به نتیجه مورد نظر مقامات آمریکا منجر نشده و در کنار تداوم حمایت های سیاسی جهان از برجام، کشورهای عضو توافق کج دار و مریز پیگیر راهکارهایی ملموس برای اجرای برجام اند. برجام در […]
تهدیدات مکرر کاخ سفید مبنی بر مجازات بانک ها و شرکت های اروپایی در انجام هر گونه مبادله با ایران تاکنون به نتیجه مورد نظر مقامات آمریکا منجر نشده و در کنار تداوم حمایت های سیاسی جهان از برجام، کشورهای عضو توافق کج دار و مریز پیگیر راهکارهایی ملموس برای اجرای برجام اند.
برجام در سه سال گذشته از یک توافق بین ایران و ۱+۵ فراتر رفته و به موضوعی بین المللی تبدیل شده به طوری که تاکنون بارها شاهد موضع گیری مقامات کشورهای خارج از توافق در این باره بوده ایم. همان طور که برجام در روزهای گذشته بخشی از گفت وگوهای سران اتحادیه اروپا و آفریقای جنوبی را به خود اختصاص داد و در بیانیه پایانی نشست آنها انعکاس یافت.
رهبران اتحادیه از جمله «دونالد توسک» رئیس شورای اروپا و «ژان کلود یونکر» رئیس کمیسیون اروپا به همراه «سیریل راماپوسا» رئیس جمهوری آفریقای جنوبی در پایان هفتمین نشست مشترک خود، بر اهمیت برجام و ضرورت بهره گیری ایران از منافع آن تاکید کردند؛ بیانیه ای که در بخشی از آن می خوانیم «ما بر اهمیت حفظ و تداوم اجرای کامل و موثر همه ابعاد برجام، از جمله لغو تحریم ها و پیامدهای ناشی از آن که همسو با صلح و امنیت منطقه و جهان است، تاکید می کنیم.»
همچنین اهمیت همکاری ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی را می توان در بیانیه مذکور آشکارا رویت کرد که بر مبنای سیزدهمین گزارش «یوکیا آمانو» مدیر کل این نهاد راستی آزما، ایران به اجرای کامل برجام پایبند و متعهد بوده است.
آژانس در آخرین گزارش خود که دوشنبه هفته گذشته منتشر کرد و به عبارتی نخستین گزارش پس از اعمال دور دوم تحریم های آمریکا محسوب می شد، تاکید کرد که هیچ سند و مدرکی حاکی از نقض توافق هسته ای از سوی ایران مشاهده نشده و جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه ها به الزامات مطرح شده در متن توافق پا‌بند بوده است. این نهاد راستی آزما هر سه ماه یک بار موظف به تهیه و انتشار گزارشی از فعالیت های هسته ای ایران است؛ گزارش هایی که در اختیار شورای حکام آژانس و همچنین شورای امنیت سازمان ملل قرار می گیرد.
با وجود گزارشات مداوم و مثبت آژانس از فعالیت های هسته ای صلح آمیز ایران، آمریکا همچنان از حربه تحریم و تهدید برای اعمال فشار حداکثری به تهران بهره می گیرد. چند روز پیش «برایان هوک» رئیس گروه اقدام ایران در وزارت امور خارجه آمریکا به بانک‌ها و شرکت های اروپایی درباره هر گونه مبادله با ایران، در شرایط از سرگیری تحریم ها علیه تهران هشدار داد؛ ابزارهایی که از ۱۸ اردیبهشت ماه و زمان خروج این کشور از توافق هسته ای بیش از پیش مورد استفاده قرار گرفته و تا به امروز نیز ادامه یافته است.
تحریم های آمریکا علیه ایران اما با مخالفت اعضای برجام مواجه شد به طوری که پس از اجرای دور دوم تحریم های هسته ای (۱۴ آبان) نیز این اعتراضات ادامه یافت. به عنوان نمونه درست یک روز پس از اعمال این دسته از تحریم ها، «هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان در یک کنفرانس خبری با تاکید بر این که اروپا در مسیر تحریم ایران با آمریکا همراه نیست، افزود که آلمان به همراه شرکای اروپایی خود تلاش می کند تا با استفاده از ابزارهایی جدید، از جمله به کمک سیستم جدید مبادلات بانکی، راه دادوستد با ایران باز بماند. همزمان «سرگئی لارورف» وزیر خارجه روسیه، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه و … نیز به نقد سیاست تحریمی آمریکا پرداختند؛ تحریم هایی که تا کنون گریبان آنها را نیز گرفته و بی تردید تنگناها در موضوع برجام هم هزینه هایی را بر دوش آنها خواهد گذاشت.
به باور ناظران، در قبال پایبندی کامل تهران به برجام اما اقدامات عملی طرف های مقابل همپای حمایت های سیاسی آنان پیش نرفته و بسته ای که اروپایی ها هر از گاهی خبری از آن انتشار می دهند، تا به امروز مقبول تهران واقع نشده است. میانه تیرماه زمانی که برای نخستین بار بسته پیشنهادی اروپا تقدیم ایران شد، حجت الاسلام والمسلمین «حسن روحانی» رئیس جمهوری کشورمان آن را مایوس کننده دانست و گفت: متاسفانه در بسته پیشنهادی ارائه شده راهکار عملیاتی و شیوه مشخصی برای ادامه همکاری‌ها وجود نداشت و یک سری تعهدات کلی در حد بیانیه های سابق اتحادیه اروپا عنوان شده بود.
اتحادیه اروپا با بازنگری در بسته پیشنهادی اولیه، گویی موفقیت هایی به دست آورده که اجرای «قانون مسدودسازی تحریم ها» (Blocking Statute) و ایجاد «کانال مالی ویژه» (SPV) بیش از دیگر سازوکارها انعکاس یافته است که اولی به حمایت از شرکت های متوسط و کوچک اروپایی و دومی به رفع موانع بانکی و تجاری تهران- بروکسل ارتباط می یابد.
اما به نظر می رسد همچنان مشکلاتی در مسیر عملیاتی سازی سازوکارهای مذکور وجود دارد که تعیین میزبانی کانال مالی طراحی شده برای مبادلات بین ایران و اتحادیه اروپا از آن جمله است. پس از عدم موفقیت در تعیین اتریش به عنوان میزبان این ماموریت، برخی از میزبانی لوکزامبورگ خبر دادند اما اخیرا «جین آسلبورن» وزیر امور خارجه این کشور اروپایی اظهار کرده که «تا کنون درخواستی رسمی از سوی بروکسل انجام نگرفته و این کشور نیز با آن موافقت نکرده است»./ایرنا
