رضا شریعتی، روزنامه‌نگار اگر بخواهیم نگاهی به آثار سینمای کشور در خصوص زندان بیندازیم با فیلم‌هایی نظیر می‌خواهم زنده بمانم، من مادر هستم، سام و نرگس، هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند و هزاران فیلم دیگر روبرو می‌شویم که شاید شرایط هیچ کدام از زندان‌های واقعی با آنچه ما در فیلم‌ها می‌بینیم یکی نباشد. اما در استان […]
رضا شریعتی، روزنامه‌نگار
اگر بخواهیم نگاهی به آثار سینمای کشور در خصوص زندان بیندازیم با فیلم‌هایی نظیر می‌خواهم زنده بمانم، من مادر هستم، سام و نرگس، هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند و هزاران فیلم دیگر روبرو می‌شویم که شاید شرایط هیچ کدام از زندان‌های واقعی با آنچه ما در فیلم‌ها می‌بینیم یکی نباشد. اما در استان مازندران اتفاقی بسیار زیبا به همت طوسی مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری و در پی درخواست خبرنگاران مازندرانی و چندین مطلب در روزنامه‌های خبرشمال، جمله، همشهری، مازندنومه و …. رقم خورده است هرچند که همکاران خبرنگارمان در روزنامه از این بازدید محروم ماندند اما نکته قابل تامل آمارهایی بود که از زندان به بیرون درز پیدا کرد، کامل‌ترین توصیف از زندان زنان تیرکلای ساری را الناز پاک‌نیا خبرنگار روزنامه حرف به رشته تحریر در آورده است، او در این بازدید از شرایط زندان گفته و نوشته است که آمار تعداد زنان زندانی در زندان ساری محرمانه است و به اذعان رئیس زندان ساری این نخستین بازدید مدیر کل امور بانوان استانداری مازندران و بانوان مشاور در امور خانواده دستگاه های اجرایی و تعدادی از خبرنگاران زن از زندان ساری بود. او در ادامه این گزارش از هشدار رئیس زندان در برخورد با زنان زندانی می‌نویسد: « نباید کاری کنید که عذاب وجدان بگیرند چرا اینجا هستند، نباید امیدوارشان کنید که به زودی رهایی پیدا می کنند، مراقب جواب هایتان به سوال‌هایشان باشند، انسان‌های کم هوشی نیستند به اندازه کافی فرصت فکر کردن به هر چیزی را دارند«!
او از آمار محکوم به اعدام دو قاتل زن در این گزارش روایتی نمی‌کند اما در خبرگزاری فارس در این مورد می‌خوانیم و خبرنگار فارس می‌نویسد که بیشتر آدمها فکر می‌کنند فساد اخلاقی دلیل زندانی شدن زنان است اما بیشتر زنان این زندان در تیرکلای ساری به خاطر مواد مخدر در زندان هستند.
اما نکته مهم ماجرا شاید این بند از گزارش روزنامه حرف مازندران باشد که خبرنگار مذکور با کودک زیر دوسالی مادرش به جرم حمل موادمخدر اعدامی بوده است برخورد کرده که وقتی به خارج از زندان رفته در خارج از زندان باردار شده است، حکمش به حبس ابد تبدیل شده است ؛ «البته به اذعان زندان بان برخی باردار می‌شوند کودکی را به دنیا می‌آورند تا شاید بخشیده شوند.»
این خبرنگار در بازدید از زندان از کودکانی گزارش می‌دهد که هرکدام در یک بند هستند و می‌نویسد: «در بند بعدی بازهم یک مادر و کودک بود؛ به گفته زندانبانان چهار کودک زیر دو سال با مادران خود در زندان ساری روزگار سپری می کنند، برخی افراد در بیرون از زندان فردی را ندارند که کودک را برای اشان نگه داری کند و کودک به بهزیستی سپرده می‌شود.
این مادر، کودک خود را نمی‌خواست، منتظر بود دو سال اش تمام شود تا کودک را بهزیستی تحویل دهد، اختیار از کف تعدادی از بازدیدکنندگان رفته بود، زنی جوان و کم سن با کودکی که پدر ندارد و پدر دختر که می‌گوید می آیی بدون فرزندت بیا…»
روایت این خبرنگار و روزنامه‌نگاران بسیار دیگر نشان می‌دهد شرایط زندان برای نگهداری از کودکان زیر دو سال که نیازمند مادر هستند، چندان مناسب نیست. در همین مورد ۲۶ آبان ماه ۹۷ در شماره ۲۵۶ روزنامه جمله در خصوص آثار و پیامدهای زندان بر کودکان علیرغم قانونی بودن این موضوع برای کودکان زندان طبق آیین‌نامه سازمان زندان‌ها کودکان هشدار داده بود، اما حال با همه این تفاسیر چند سوال پیش می‌آید:
خاطرات و وقایع دوران کودکی تا چه اندازه در ذهن فرد ماندگار خواهد بود و چه اندازه در آینده کودکان اثرات روانی بر جای خواهد گذاشت؟
جامع به این کودکان چه نگاهی خواهد داشت؟
کدام دسته از کودکان اقوامی در خارج از زندان داشته و به آنها سپرده می‌شوند و کدام دسته به بهزیستی می‌روند؟
وضعیت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و معیشتی این خانواده‌ها چگونه است ؟
تفکیک جنسیتی این کودکان به چه صورت است؟
در کشور چه تعداد کودک در زندان به سر می‌برند؟
همان طور که در گذشته و بر اساس گزارش‌های میدانی و شنیده‌ها وضعیت بهداشتی و رفاهی بند زنان زندان چندان مناسب نیست. از طرفی، کمبود اعتبارات و نبود تناسب بین تعداد زندانیان با فضای زندان‌های کشور از دیگر مشکلات این بخش قلمداد می‌شود، به همین دلیل لازم است برای بهبود شرایط زندان‌های کشور علاوه بر تغییر در قوانین به منظور زندان‌زدایی و کاهش تعداد زندانیان، قوانین کافی توسط مجلس برای حمایت از زنان با توجه به وظیفه مادری برایشان در نظر گرفته شود و برایشان حداقل در زمان مادر بودن امتیازات ویژه‌تری در نظر گرفته شود.
