نخستین الفبای حفاظت در میراث باستانی اورارتوها اجرایی نشده و قلعه‌های ماکو فاقد عرصه و حریم مصوب هستند. این درحالی است که لزوم تهیه نقشه و ضوابط حریم حفاظتی برای محوطه‌های شاخص اورارتویی که قابلیت بدل شدن به جاذبه گردشگری دارند، به شدت احساس می‌شود. یک باستان شناس درخصوص سازه‌ها و معماری اورارتوها گفت: اورارتورها […]

نخستین الفبای حفاظت در میراث باستانی اورارتوها اجرایی نشده و قلعه‌های ماکو فاقد عرصه و حریم مصوب هستند. این درحالی است که لزوم تهیه نقشه و ضوابط حریم حفاظتی برای محوطه‌های شاخص اورارتویی که قابلیت بدل شدن به جاذبه گردشگری دارند، به شدت احساس می‌شود.
یک باستان شناس درخصوص سازه‌ها و معماری اورارتوها گفت: اورارتورها در ایجاد قلعه‌های مستحکم بر فراز کوه‌ها و بلندی‌ها با سنگ‌های تراش خورده مهارت داشتند و به جهت ساخت شبکه‌های آبرسانی و ایجاد پل‌های سنگی و بناهای مذهبی برجی شکل به خوبی می‌توانستند بر معماری دوران هخامنشی تأثیرگذار باشند. افشین یزدانی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین و بزرگترین قلعه‌های بر جا مانده از اورارتوها، قلعه بسطام در نزدیکی شهر قره ضیاالدین (چایپاره) در ۵۰ کیلومتری شمال شهر خوی است که کاوش‌های گسترده‌ای در آن به انجام رسیده که نشانگر وجود یک مرکز حکومتی عظیم در چندین سطح در دامنه کوه و همچنین ساخت شهری در دامنه توسط یکی از شاهان اورارتویی در حدود سال‌های ۶۸۰ تا ۶۴۰ سال پیش از میلاد دارد. به گفته یزدانی، این قلعه می‌تواند دومین دژ مستحکم اورارتویی در تمام محدوده قلمرو آنها باشد از این رو معماری و گستردگی آن می‌تواند مورد توجه باستان‌شناسان قرار گیرد. با این وجود این محوطه باستانی هنوز حریم و عرصه مصوب ندارد.یزدانی خاطرنشان کرد: با وجود آن که در سال‌های اخیر فعالیت‌های حفاظتی و مرمتی و ساماندهی محدودی انجام شده است؛ اما کافی نبوده و این قلعه که به اذعان کارشناسان و مدیران میراث فرهنگی یکی از قابلیت‌های استان آذربایجان غربی برای ثبت در فهرست میراث جهانی به شمار می‌رود در حال حاضر با وجود انتخاب محل پایگاه آن به عنوان مرکز ملی اورارتوشناسی ایران، همچنان فاقد پژوهشگر و باستان شناس مقیم است.

 

 

قلعه بسطام و عرصه و حریمی که نیست

این باستان‌شناس در خصوص شرایط حفاظتی این قلعه باستانی گفت: شرایط حفاظتی عرصه و حریم قلعه بسطام به دلیل عدم تبیین و تصویب حریم حفاظتی به شدت توسط رشد و توسعه روستای بسطام و دیگر فعالیت‌های عمرانی مانند کانال کشی و لوله گذاری انتقال آب در محدوده عرصه اثر و فعالیت معدن کاوی و برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه واقع در حریم و چشم انداز در معرض آسیب قرار دارد. او یادآور شد: اگرچه تابستان امسال گمانه زنی‌ها و اقداماتی جهت تعیین محدوده‌های عرصه و حریم حفاظتی برای این اثر مهم توسط مدیریت پایگاه انجام شده است اما انتظار می‌رود با سرعت بخشیدن به روند تهیه و تصویب آن هرچه سریع‌تر نسبت به آزادسازی و کنترل مناطق حاشیه عرصه از ساخت و سازهای روستایی اقدام لازم به عمل آید. دیگر اقداماتی که انتظار می‌رود در جهت بهبود شرایط بازدید گردشگران فراهم شو، نصب تابلوهای آگاهی‌رسان بر مبنای یافته‌ها و گزارش‌های کاوش‌های باستان شناسی و ایجاد موزه محلی برای نمایش شماری از یافته‌ها و اشیای جالب توجه است.