محمدحسین جعفری سمیع/ روزنامه نگار از نخستین روزهای اکتشاف نفت در جهان این پرسش مطرح بود که ذخایر فسیلی تا چه زمان پاسخگوی نیاز بشر هستند. از این رو رقابتی سخت میان قدرت های مطرح جهان برای حفظ ذخایر زیرزمینی خود و بهره برداری از ذخایر کشورهای توسعه نیافته در خاورمیانه، آغاز شد. رقابتی که […]
محمدحسین جعفری سمیع/ روزنامه نگار
از نخستین روزهای اکتشاف نفت در جهان این پرسش مطرح بود که ذخایر فسیلی تا چه زمان پاسخگوی نیاز بشر هستند. از این رو رقابتی سخت میان قدرت های مطرح جهان برای حفظ ذخایر زیرزمینی خود و بهره برداری از ذخایر کشورهای توسعه نیافته در خاورمیانه، آغاز شد. رقابتی که با خونریزی های زیادی همراه بود و تا به امروز نیز ادامه دارد. به همین دلیل بود که در طول تاریخ معاصر دانشمندان و پژوهشگران زیادی دست به کار شدند تا راهی بیابند که ضمن حفظ این ذخایر ارزشمند، مصرف سوخت را بهینه گردانند. در کشور ما نیز همچون دیگر نقاط جهان، مصرف سوخت به یکی از چالش های روز تبدیل شده است. در کنار معضل مصرف بالای سوخت در کشور چالشی دیگر به نام آلودگی هوا نیز وجود دارد. هر سال با شروع فصل سرما، کلانشهرهای ایران با مشکل وارونگی جوی مواجه می‌شوند. این وارونگی جوی باعث بالا رفتن غلظت آلاینده ها همچون سرب، منوکسید کربن و دیگر ذرات مضر است که حاصلی جز نابودی انسان و محیط زیست ندارند. گرچه مسئولین امر، در چنین مواقعی با برگزاری میزگرد ها و نشست ها و یا حتی تعطیلی مدارس، نسبت به این وضعیت واکنش نشان می دهند اما با گذشت زمان پرونده آلودگی هوای کلانشهرها بسته شده و تا سال آینده دیگر سخنی از این موضوع به میان نمی آید. خودروها یکی از منابع اصلی تولید آلاینده های هوا و همچنین ایجاد پدیده های ثانویه ناشی از آلودگی هوا همچون اثر گلخانه ای هستند. استفاده از تمامی سازوکارها، تکنیک ها و ابزارهایی که پاسخگوی نیازها باشد، همواره مورد توجه قرار گرفته است.در حالی که اگر اندکی برای جان انسان ها و محیط زیست خود ارزش و اهمیت قائل شویم باید تدبیری اساسی در این خصوص اتخاذ کنیم.
مهندس فرهاد نظری یکی از پژوهشگران حوزه صنعت خودرو است. او طرحی دارد که بر اساس آن ضمن آنکه مصرف سوخت را کاهش می دهد، تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی هوا نیز خواهد داشت. مهندس نظری درخصوص فعالیت های خود می گوید: « عمده فعالیت های من در حوزه قطعه سازی بوده است. در واقع من و همکارانم اولین سازنده کاتالیست کانورتور در کشور بودیم. مبدل کاتالیست یکی از مهمترین اجزای خودرو است که نقش بسیار مؤثری در کاهش آلاینده های تولیدی آن دارد. کاتالیست تا ۹۰درصد گازهای سمی را بیاثر کرده و هیدروکربن های نسوختهای را که از موتور خارج می شوند به آب و دی اکسیدکربن تبدیل می کند. کاتالیست خودرو قطعه ای است که درطراحی خودرو، در مسیر خروج دود اگزوز نصب می شود و با این کار میزان آلایندگی خودرو کاهش می یابد.»
وی می افزاید: « پس از مدتی در زمینه مواد شیمیایی تحقیقاتی را شروع کردم و اینجا بود که به این فکر افتادم طرحی ارائه دهم که بجای آنکه الایندگی ها در مسیر اگزوز خودرو توسط کانالیست مهار شود، از همان ابتدا در موتور خودرو و در مرحله احتراق از بروز آلایندگی جلوگیری بعمل آید.»
وی ادامه می دهد: « البته این عمل بدان معنی نیست که دیگر در خودرو نیازی به کاتالیست نباشد چراکه از صد در صد گازهایی که مهار می شوند شاید حدود ۱۰ درصد آن غیر قابل مهار باشند که توسط کاتالیست می توان آن را نیز مهار کرد.»
وی با اشاره به مباحث مربوط به مصرف سوخت و همچنین محیط زیست گفت: «فاجعه محیط زیست و موضوع آلودگی هوا و همچنین مصرف بیش از حد سوخت های فسیلی انگیزه ای بود تا زمان و انرژی خود را صرف تحقیق در این زمینه کنم.»
مهندس نظری درباره شروع تحقیقات خود پیرامون این کاتالیست اظهار داشت: «سال ۹۴ بود که به دلیل مشکلات اقتصادی مجبور به خانه نشینی شدم. اما از آنجایی که پیش از این در زمینه کاتالیست ها فعالیت کرده بود، فرصت را غنیمت شمرده و ذهن خود را بر روی این موضوع متمرکز کردم.»
وی ادامه می دهد: « در یکی از روزهای فروردین ۹۴ فیلم مستندی را از شبکه مستند دیدم به نام چاه بنزین. این مستند به زندگی مخترعان و مبتکرانی اشاره داشت که در صنعت خودرو و صنعت سوخت به نتایج شگفت آوری دست پیدا کرده اما هر کدام به نحو مشکوکی از بین رفته بودند. با تماشای این مستند متوجه شدم که پیش از این نیز افراد دیگری در این زمینه کار کرده بودند و این قوت قلبی شد برای من تا با انرژی بیشتری در این خصوص به تحقیقات خود ادامه دهم و به لطف خدا به نتایج خوبی هم دست یافتم.»
مهندس نظری در پاسخ به این سوال که قطعه ای که وی طراحی کرده است چه تاثیراتی در مصرف بنزین و کاهش آلودگی هوا دارد، اظهار داشت: « اگر این قطعه در کمپانی های خودرو سازی بکار گرفته شود و به این دانش اهمیت داده شود، به طور قطع می تواند در بحث کاهش مصرف بنزین و کاهش آلودگی یک انقلاب به راه اندازد.»
وی ادامه می دهد: « البته تحقیقات من در خصوص صنعت خودرو بوده است اما می تواند در دیگر صنایع نیز بکار گرفته شود.»
نظری درباره طرح خود میگوید:«اگر بخواهم این طرح را معرفی کنم باید بگویم که این طرح صرفاً یک قطعه نیست بلکه یک سیستم است.» وی در تشریح این طرح می گوید: « در دو دهه پیش خودرو ها با کاربراتور کار می کردند. کاربراتور یک سیستم انتقال سوخت به محفظه احتراق است. از دو دهه اخیر سیستم انژکتور جایگزین کاربراتور شد که تا ۵۰ درصد در کاهش مصرف بنزین موثر بود. طرحی که من ارائه داده ام سیستمی به مراتب بالاتر از انژکتور است. در این سیستم بنزین به صورت مولکولی با هوا ترکیب می شود و احتراق ۱۰۰ در صدی روی می دهد و بر همین اساس گازهای ناشی از خام سوزی تقریباً به صفر می رسد.»
این پژوهشگر در خصوص چالش های پیش روی خود در معرفی محصولش میگوید: « چالشی که امروز با آن مواجه هستم استاندارد است. این سیستم باید دارای استاندارد باشد بدین معنی که برای آن استانداردی تعین شود. برای این منظور باید یک تیم تحقیقاتی تشکیل شود تا نواقص و ایرادات طرح به صورت علمی و عملی برطرف شود.»
وی ادامه می دهد: «این طرح در واقع دانشی است که صنعت خودرو می تواند به صورت بیسیکال بر روی تمام خودرو ها بکار گیرد. این طرح تنها خدمت به ۸۰ میلیون ایرانی نیست بلکه می توان به کل مردم جهان خدمتی کرده باشد.»
وی ادامه می دهد: «اجرای این طرح در خودرو نیازمند گروهی تحقیقاتی است چرا که برای بکارگیری این سیستم در خودروها حتی باید تغییراتی نیز در متریال مخزن سوخت خودرو صورت گیرد.»
مهندس نظری در پاسخ به این سوال که آیا به طور عملی این سیستم را مورد آزمایش قرار داده است یا نه می گوید: «این سیستم را ابتدا به صورت پایلوت بر روی یک ژنراتور بکار گرفتم و پس از آن بر روی ۲ خودروی دیگر تست کردم که نتایج مثبتی در پی داشت.»
وی درخصوص مشکلات مربوط به ثبت اختراع این طرح می گوید:«با معرفی این طرح برخی از کمپانی های خودروسازی اروپایی با من تماس گرفتند و از این طرح استقبال کردند، منتهی مدرکی که آنان برای این طرح می خواستند، گواهی ثبت اختراع بود. بر اساس قوانین سازمان ثبت اختراع، برای ثبت یک طرح نیاز است تا یک سازمان و ارگان از طرح دفاع کند. به همین دلیل به سازمان استاندارد مراجعه کردم تا نظر کارشناسی آنان را در باره این طرح بگیرم اما متاسفانه سازمان استانداردسازی طی نامه ای اعلام کرد که این موضوع ارتباطی با این سازمان ندارد.»
مهندس نظری در پاسخ به این سوال که آیا سازمان استاندارد در این خصوص ایشان را راهنمایی یا به سازمانی دیگر ارجاع دادند گفت:«این سازمان هیچگونه راهنمایی در این خصوص نکردند و تنها به این موضوع اشاره داشتند که این طرح ربطی به این سازمان ندارد.»
وی توضیح می دهد:« لازم است برای تمام قطعات این سیستم ابتدا استاندارد مشخص شود. البته شاید برای شروع کار نیازی نبود که استاندارد سازی انجام گیرد اما اداره ثبت خواهان این موضوع بود که ابتدا به ساکن این سیستم باید استانداردسازی شود که اداره استاندارد هم در این خصوص هیچ همکاری با بنده نکرد.»
نظری ادامه می دهد:« اداره استاندارد دستگاه های تست داینو را در اختیار دارند که با آن می توانند حداقل استاندارد ها را مشخص کنند اما از این کار نیز خودداری کردند.»
وی اظهار داشت:« طرح هایی از این دست باید مورد بررسی جدی قرار گیرد. برای تمام قسمت ها و قطعات این سیستم باید استانداردسازی صورت گیرد و از همه مهمتر اینکه ، این طرح یک طرح ملی و فرا ملی است که می تواند تحولی در صنعت خودرو رقم زند اما با این حال به رقم تمام تلاش های صورت گرفته هیچ استقبالی از این طرح نشده است.»
وی در پایان می افزاید: « من برای اجرایی شدن این طرح نیاز به حمایت مالی ندارم. بلکه تنها حمایت معنوی لازمه این کار است. لازم است یک تیم تحقیقاتی برای اجرایی شدن این طرح تشکیل شود و سازمان استاندارد و ثبت اختراع نیز همکاری لازم را داشته باشند. در واقع هرکسی که دغدغه محیط زیست و کاهش مصرف سوخت را دارد باید در این خصوص ما را یاری دهد.»
