محمد حسین جعفری سمیع / دبیر گروه سیاسی دو سال از درگذشت آیت ا… هاشمی رفسنجانی می گذرد. کسی که دوست و دشمن هرگز نتوانست نقش او را در روند انقلاب و جنگ انکار کند. نقش بی بدیل آیت ا… هاشمی رفسنجانی در دوران جنگ و پس از آن در دوران سازندگی بر همگان واضح […]
محمد حسین جعفری سمیع / دبیر گروه سیاسی
دو سال از درگذشت آیت ا… هاشمی رفسنجانی می گذرد. کسی که دوست و دشمن هرگز نتوانست نقش او را در روند انقلاب و جنگ انکار کند. نقش بی بدیل آیت ا… هاشمی رفسنجانی در دوران جنگ و پس از آن در دوران سازندگی بر همگان واضح و روشن است. اما این سیاستمدار تاثیرگذار چه در زمان حیات و چه پس از درگذشتش همچنان مورد توجه جریان های مختلف سیاسی قرار دارد. انتشار سالیانه خاطرات سیاسی او هرزگاهی حاشیه های را به دنبال دارد. خاطراتی که می توان آن را تاریخ مستند انقلاب ایران برشمرد. خاطرات مستندی که هنوز هم برخی از آنان دارای حیطه بندی است و اسرار انقلاب محسوب می شوند.
با آنکه دو سال از درگذشت آیت ا.. هاشمی می گذرد، اما همچنان شخصیت ها و چهره های سیاسی به نحوی از او سخن می گویند که گویا او هنوز زنده است. اکبر هاشمی بهرمانی مشهور به علی اکبر هاشمی رفسنجانی متولد ۳ شهریور ۱۳۱۳ در رفسنجان بود. وی مفسر قرآن و سیاستمداری بود که به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی شناخته می‌شد. او از ۲۵ مرداد ۱۳۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ چهارمین رئیس‌جمهور ایران بود. همچنین اولین رئیس مجلس شورای اسلامی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ بود. در طول جنگ ایران و عراق ایت ا… رفسنجانی به عنوان نماینده رهبر در شورای عالی دفاع عملاً فرماندهی نیروهای مسلح را برعهده داشت. رفسنجانی از سال ۱۳۶۸ تا زمان مرگ، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برعهده داشت. او در همه ادوار مجلس خبرگان رهبری نمایندگی استان تهران در آن را بر عهده داشت و از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، دومین رئیس این مجلس بود. در دوران ریاست جمهوری، با توجه به شرایط جدید کشور و پایان جنگ، وی اقدامات گسترده‌ای را در طی ۸ سال در ابعاد گوناگون سیاست داخلی و خارجی، اقتصادی، نظامی و امنیتی انجام داد که به دوران سازندگی شهرت یافته‌است. مهمترین اولویت دولت هاشمی رفسنجانی در این دوران، بازسازی زیربناهای اقتصادی و صنعتی کشور، توسعه روابط سیاست خارجی و اصلاح ساختار مدیریتی کشور بود که انتقاداتی را نیز در پی داشته‌است. در این دوران، تعداد بسیار زیادی سد، کارخانه و کارگاه تولید صنعتی راه‌اندازی، و در بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ دانشگاه ساخته گردید. البته این اصلاحات، تبعاتی منفی نظیر افزایش تورم و قیمت مسکن در دوره اول ریاست جمهوری وی را نیز در پی داشت.
آیت ا…هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۸۴ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد که در دور دوم از محمود احمدی‌نژاد شکست خورد. در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ هاشمی و خانواده او به وضوح از کاندیدای اصلاح‌طلبان حمایت کردند و خود او نیز در آخرین نمازجمعه‌ای که در تهران اقامه کرد به برخورد با معترضان و به نتایج انتخابات انتقاد کرد. این انتقادات باعث شد که به همسویی با معترضان متهم شده و به تدریج جایگاه امامت نمازجمعه، ریاست مجلس خبرگان و اثرگذاری بر دانشگاه آزاد اسلامی را از دست بدهند.
آیت ا… رفسنجانی در سال ۱۳۹۲ چهارمین بار در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد که صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان احراز نشد. یکی از دلایل پیروزی حسن روحانی رئیس جمهور در انتخابات سال ۹۲ بدون شک حمایت شخص آیت ا… هاشمی رفسنجانی از او بود. به همین دلیل برخی اعتقاد دارند سیاست های دولت حسن روحانی بسیار شبیه به آیت ا… هاشمی است. این موضوعی است که فاطمه هاشمی رفسنجانی به آن واکنش نشان داده و در مصاحبه گفت: « چه کسی گفته روحانی اشبه الناس به پدرم است؟ ما که نگفتیم. اتفاقا با من مصاحبه کردند و گفتم هیچ شباهتی با هم ندارند. آنها که می‌خواستند کار‌های تبلیغاتی انجام دهند این مسئله را مطرح می‌کردند.»
آیت ا… هاشمی رفسنجانی مثل هر سیاستمدار دیگری مجموعه‌ای است از صواب‌ها و خطاها بود اما آنچه که او را از همطیفان عصر خود متمایز می کند، آرمانگرایی او بود. هاشمی رفسنجانی شخصی دنیا دیده بود و برای علم آموزی تنها به کنج حجره خود اکتفا نکرده بود. سفرهای متعدد آیت ا… هاشمی به کشورهای مختلف باعث شده بود تا نگاهی وسیع به جهان پیرامون خود داشته باشد. هنگامی که آیت ا… هاشمی در خطبه های نماز جمعه از مزایای مترو سخن می گفت، مخاطبانش هرگز گمان نمی کردند این امکان در ایران جنگ زده و دچار مشکلات اقتصادی فراهم گردد. اما دیری نپائید که قطار شهری در ایران به یکی از مهمترین وسائل حمل و نقل عمومی بدل شد.
از سوی دیگر نگاه سیاسی آیت ا… هاشمی به سیاست خارجی، نگاهی همراه با تنش زدایی بود. به همین دلیل بود که در زمان حیات او و به خصوص در دولت سازندگی و دولت اصلاحات، سیاست خارجی ایران به سمت تنش زدایی و ایجاد روابط حسنه با همسایگان طرحریزی شد. به اعتقاد تحلیلگران سیاسی، یکی از عوامل پیشرفت اقتصادی کاهش تنش های خارجی به خصوص در سطح منطقه ای است. به همین دلیل در دوران اصلاحات شاهد رشد روابط خارجی ایران با کشورهای جهان بودیم. این همان سیاستی بود که در اصل توسط هاشمی رفسنجانی پایه گذاری شده بود. اما با اینحال این سوال مطرح می شود که چرا با گذشت ۲ سال از درگذشت او، همچنان آماج هجمه های متعدد قرار دارد؟
هاشمی هم سیاستمداری دیگری هم جاذبه داشت و هم دافعه. یکی از نشانه‌های زنده بودن او این است که کماکان گروهی طردش می‌کنند، گروهی هم جذب شخصیت و مرامش می‌شوند. همچنان که حزب‌اللهی‌های قدیمی و انقلابی‌های دهه ۶۰ هاشمی را خادم می‌دانند، ضدانقلاب او را خائن می‌نامد و هر کجا دستش برسد بر صورتش خنج می‌کشد.قابل درک است که چرا زخم خورده‌های انقلاب این همه از هاشمی بدشان می‌آید و این همه از او کینه در دل دارند. چیزی که قابل درک نیست و جای تامل بسیار دارد، این است که گروهی به اسم دفاع از دین و انقلاب به آیت ا… هاشمی توهین می کنند. ماجرای پلاکارد جنجالی در حوزه علمیه و سخنان توهین آمیز مداح پرحاشیه در مراسم عرفه از جمله همین هجمه ها به حساب می آیند. در روزهای اخیر پخش مستند «هاشمی زنده است» نیز حکایت از این حقیقت تلخ داشت که هنوز هم مخالفان آیت ا… هاشمی خیالشان از بابت او راحت نشده است.
محمد هاشمی برادر آیت ا… هاشمی و عضو سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام هاشمی با بیان اینکه این روزها بی انصافی های زیادی درباره آیت الله هاشمی می‌شود، می گوید: «اخیرا همزمان دو مستند یعنی “مستند بهتان” از سوی بی بی سی و ” هاشمی زنده است” در ایران منتشر شده که محور هر دو تخریب امام و انقلاب است.» وی ادامه داد: «در پایان مستند “هاشمی زنده است” گفته می شود “هاشمی زنده است چون انحراف زنده است” این در حالی است که امام(ره) فرمودند: “هاشمی زنده است چون نهضت زنده است”. در این مستند کلمه “نهضت” را به “انحراف” تغییر داده اند که به طور کامل خط بطلانی بر نهضت امام کشیدند.»
محمد هاشمی با انتقاد از ساخت این دو مستند می گوید: «بعد از نمایش این مستند توسط دو دانشجو، آنها در پاسخ به این سوال که دسترسی شما به آرشیو صدا وسیما چگونه بوده و اینکه منابع مالی برای ساخت این فیلم مستند که با مقیاس های امروز حدود ۲۰ میلیارد تومان است از کجا تامین شده، جواب قانع کننده ای نداشتند و به اینکه خودمان فیلم را ساختیم بسنده کردند.»
باید این واقعیت را پذیرفت که چه خوشمان بیاید و چه خوشمان نیاید، آیت ا… هاشمی بخشی از تاریخ ایران است و تاریخ را نمی توان انکار کرد. شاید بتوان با توسل به ابزار های مختلف تاریخ را تحریف کرد اما تجربه نشان داده است. در نهایت این حقیقت است که خود را نمایان می سازد و چهره واقعی افراد را نشان می دهد.
