اشاره: پس از روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا و خروج این کشور از توافقنامه برجام، بسیاری از معادلات بین المللی تغییر کرد. برجام حاصل یک دهه گفت و گو و رایزنی بود که به راحتی توسط دولت ترامپ تضعیف شد و این اقدام ترامپ با استقبال رژیم صهیونیستی و سعودی از یک […]
اشاره: پس از روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا و خروج این کشور از توافقنامه برجام، بسیاری از معادلات بین المللی تغییر کرد. برجام حاصل یک دهه گفت و گو و رایزنی بود که به راحتی توسط دولت ترامپ تضعیف شد و این اقدام ترامپ با استقبال رژیم صهیونیستی و سعودی از یک سو و خوشحالی جریان های رادیکال در ایران از سوی دیگر مواجه شد. اکنون حدود ۸ ماه است که ایران به اتکا وعده های سران اروپا همچنان پایبندی خود را به برجام حفظ کرده است اما این سوال مطرح می شود که این پایبندی به توافقنامه از سوی ایران با توجه به عملی نشدن وعده های داده شده از جانب اروپا، تا کی ادامه پیدا خواهد کرد و آیا اروپا می تواند به وعده های خود جامه عمل بپوشاند. فریدون مجلسی دیپلمات سابق ایران و تحلیلگر مسائل بین الملل در گفت و گویی به این موضوعات پرداخته است که بخش هایی از آن را در ادامه می خوانید.
به گزارش «جمله» فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین ایران و کارشناس مسائل بین‌الملل در مصاحبه با یورونیوز می‌گوید که برجام یک دستگاه و موتوری است که عجالتا خاموش است ولی آمادگی برای حرکت را دارد و کشورهای اروپایی منتظر تغییر رفتار ایران در قبال اسرائیل و پایان دادن به شعارهای جنگ‌طلبانه هستند.
آقای مجلسی می‌گوید: «مقام های دولتی ایران مایل هستند به دیگران بقبولانند که ایران در جنگ با هیچ کشوری پیش قدم نخواهد شد. این کلیشه به عنوان شعار طی دو سال گذشته بارها توسط مقامات ایرانی تکرار شده ولی تا وقتی که این گزینه هر کشوری صراحت بیشتری نداشته باشد احتمالا حلقه محاصره علیه ایران تنگ‌تر خواهد شد.»
*کنفرانس لهستان درباره ایران
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا که به ۸ کشور خاورمیانه سفر کرده اعلام کرده است که در روزهای ١٣ و ١٤ فوریه، کنفرانسی بین‌المللی با تمرکز بر سیاست‌های منطقه‌ای ایران در لهستان برگزار خواهد شد. وزیر خارجه امریکا در مصاحبه با تلویزیون فاکس نیوز گفته است که: «کشورها گرد هم می‌آیند تا به صلح، ثبات، آزادی و امنیت منطقه خاورمیانه بپردازند، و این شامل آن می‌شود که اطمینان حاصل کنیم ایران یک نیروی بی‌ثبات‌کننده نخواهد بود».
فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین ایران در این زمینه می‌گوید: «دولت لهستان، دولت بسیار دست راستی است و با توجه به سوابق، این کشور خود را نسبت به اسرائیل متعهدتر از سایر کشورها می‌داند و ما می‌دانیم که مساله ایران، مساله جمهوری اسلامی نسبت به اسرائیل است و آمریکا هم فقط برای حمایت بقای اسرائیل اقدام می‌کنند. در این مورد هم هیچ تغییری در موضع جمهوری اسلامی ظاهرا دیده نمی‌شود.»
هنوز مشخص نیست که چه کشورهایی و در چه سطحی در این کنفرانس حضور خواهند داشت اما آقای مجلسی با ابراز نگرانی از جبهه‌بندی‌های جدید علیه ایران می‌گوید: «من یک مقدار نگران هستم برای اینکه طرف مقابل اکنون رهبری‌اش با آمریکاست و همدستانش عربستان و نتانیاهو هستند که همه مردمانی خشن و به نوعی یکسونگرند. در ایران هم بعضی صحبت‌های تندی که از قدیم زده می‌شد اکنون حتی اگر شدت نگرفته باشد بر همان منوال است و هر دو طرف تشویق‌کننده راه حل نهایی هستند.»
*برجام، راه‌حل اروپایی و تنش دیپلماتیک
به گفته مجلسی «تا زمانی که مساله تهدیدات اسرائیل مطرح باشد و این کشور در پس تهدیدات جمهوری اسلامی پنهان شود اروپا کار خاصی نخواهد کرد. یعنی آنها منتظر هستند تغییر رفتار و پایان دادن به شعارهای جنگ‌طلبانه‌ای را ببینند تا بعد آن موتور را راه‌اندازی کنند. برای آنها به نظر من برجام یک دستگاه و موتوری است که عجالتا خاموش است ولی آمادگی برای حرکت را دارد. ولی ترامپ از قبل قول این را داده بود که با توسل به زور مقابله خواهد کرد. عربستان از زمان ملک عبدالله استدعایش از آمریکا این بود که با ایران بجنگد. الان هم که کاملا متحد نتانیاهوست که آنها بیشتر از همه جنگ را تجویز می‌کنند. در ایران هم هستند کسانی که به این راه عقیده دارند که من اسمش را گذاشته‌ام راه حل نهایی با الهام از سیاست‌های هیتلر در مورد یهودی‌ها که فرجام نامیمونی داشت.»
سفر وزیر خارجه آمریکا به ۸ کشور خاورمیانه و مواضع تند او علیه ایران در این سفر و همچنین اعلام برگزاری کنفرانسی با تمرکز بر سیاست‌های منطقه ای ایران در لهستان در حالی صورت می‌گیرد که دور تازه تحریم‌های آمریکا علیه ایران روز یکشنبه، ۱۳ آبان ماه آغاز شد و مایک پمپئو و استیون منوچین، وزرای خارجه و خزانه‌داری آمریکا از بازگشت «تمام تحریم‌ها»یی خبر داد که در قالب برجام لغو شده بودند.
فریدون مجلسی می‌گوید: «ایران در جهان منزوی است نه فقط به خاطر این که دیگران با رفتارهای ایران مخالف باشند یا موافق نباشند. علتش این است که همه روابط خودشان را با آمریکا جدی‌تر، مهم‌تر و لازم‌تر می‌دانند و نگران هستند که مبادا رابطه‌شان با ایران به روابط مهم‌ترشان با امریکا لطمه بزند. ایران از این لحاظ هم آسیب خواهد دید هرچند که مسیرهای قاچاق و مراودات اقتصادی را باز می‌گذارد اما من گمانم این است که مقام‌های دولتی در ایران مایل هستند به دیگران بقبولانند که ایران در جنگ با هیچ کشوری پیش‌قدم نخواهد شد. این کلیشه به عنوان شعار الان دو سال است که بارها توسط مقامات ایرانی تکرار شده ولی تا وقتی که این عنوان هر کشوری صراحت بیشتری نداشته باشد و تهدیدهایی را نه فقط به صورت مستقیم بلکه حتی به صورت حمایت از گروه‌هایی که به صورت غیرمستقیم صورت می‌گیرد متوقف نشود، احتمالا حلقه محاصره ایران تنگ‌تر خواهد شد.»
در جریان تشدید تحریم‌های مالی و بانکی علیه ایران از سوی آمریکا یکی از ابزارهای اعمال تحریم بانکی ایران از سوی این کشور قطع دسترسی نظام بانکی ایران به سوئیفت بود که مقامات اروپایی اعلام کردند به دنبال راه‌اندازی سامانه پرداخت مستقل از آمریکا طراحی جایگزینی برای سوئیفت هستند تا اروپا برای حفظ برجام بتواند راه معامله با ایران را باز بگذارد. این سامانه اما تاکنون راه اندازی نشده و براساس گزارش‌هایی که منتشر شده تاکنون هیچ یک از کشورهای اروپایی حاضر به میزبانی این سامانه نشده‌اند. مساله‌ای که انتقاد مقام‌های ایران را هم به دنبال داشته است.
مجلسی درباره این موضوع می‌گوید: «اروپا با ایران تعامل می‌کند اما همزمان با پیشرفت این تعاملات و برنامه‌هایی که برای صندوق مبادلات پولی برنامه‌ریزی شده بود هنگام سفر رئیس جمهور مسائلی مطرح شد در مورد دستگیری یک دیپلمات ایرانی، دستگیری‌ها در هلند، بلژیک و دانمارک و هشدارها و اخراج دیپلمات‌ها که ما از واقعیت قضیه بی‌خبر هستیم. اما اینها نشان می‌دهد که یک تخریبی در تعامل وجود دارد. حالا این تخریب از بیرون صورت گرفته و صحنه‌سازی شده یا برخی نیروها از داخل ایران که مخالف هرگونه سازگاری بین‌المللی هستند این را انجام داده‌اند، ناشناخته است و قابل داوری نیست.»
او درباره تبعات برگزاری کنفرانس لهستان می‌گوید: «کنفرانس لهستان به اروپایی‌ها بهانه‌ای خواهد داد که صندوق مالی خودشان را که آخرین تیر ترکش همکاری اقتصادی با ایران بود به تعویق بینذازند.»
مجلسی در عین حال می‌گوید که کار به جنگ زمینی نخواهد کشید. به گفته او «کشورهای عرب که همسایگان جنوبی ایران هستند طاقت جنگ زمینی با ایران را نخواهند داشت و آمریکا هم وارد جنگ زمینی نخواهد شد. اما نگران آن هستم که به منافع ایران لطمه وارد شود برای این که برای امریکا و غرب مهم نیست که کشورهای جنوبی تا چه اندازه خسارت ببینند و تخریب شوند یا این که ایران تا چه اندازه خسارت ببیند و تخریب شود. آنها دل نخواهند سوزاند. این چیزهاست که کسانی را به فکر بیندازد که باید به جای رجزخوانی که امر متقابلی است به فکر پایان دادن به این خصومت‌ورزی‌های مسخره باشند.»
