SPV چیست؟ SPV سیستم اروپایی جایگزین سوئیفت است که قرار است پس از اینکه تحریم های آمریکا در ۱۳ آبان اجرایی شد، به تداوم مبادلات بانکی ایران کمک کند. در شرایط تحریم های آمریکا علیه ایران، اروپا برای حفظ و نجات برجام تصمیم گرفت که سیستم اروپایی SPV را ایجاد کند. برای این منظور سیستم […]
SPV چیست؟
SPV سیستم اروپایی جایگزین سوئیفت است که قرار است پس از اینکه تحریم های آمریکا در ۱۳ آبان اجرایی شد، به تداوم مبادلات بانکی ایران کمک کند. در شرایط تحریم های آمریکا علیه ایران، اروپا برای حفظ و نجات برجام تصمیم گرفت که سیستم اروپایی SPV را ایجاد کند. برای این منظور سیستم اروپایی SPV به عنوان یک مکانیسم ویژه برای حفظ روابط تجاری با ایران ایجاد و شروع به کار خواهد کرد.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود که مکانیسم ویژه برای ادامه همکاری اقتصادی با ایران تا «قبل از ماه نوامبر» آماده خواهد شد. این سیستم SPV یا Special Purpose Vehicle نام دارد و هدف از آن ادامه همکاری تجاری اتحادیه اروپا با ایران حتی با وجود تحریم های آمریکا است.
خبرگزاری فرانسه پیشتر گزارش داده بود که SPV همچون یک شرکت برای تسویه مالی تجارت با ایران به دور از حلقه های مالی متداول عمل می کند. به عنوان نمونه در این ساختار ایران می تواند به اسپانیا نفت بفروشد و اعتبار مالی لازم برای پرداخت به یک شرکت آلمانی را که به ایران کالا یا خدمات داده است تامین کند و پول از طریق خاک اروپا بین دو شرکت مبادله شود.
در میان رسانه های خارجی، برخی به حمایت از این طرح پرداختند. به عنوان مثال، فارن پالیسی طی گزارشی تاکید کرد که حتی اگر سازوکار SPV کارآمد نباشد، باز در صورت اجرایی شدنش مفید خواهد بود چون کارکرد سیاسی دارد و می‌تواند به عنوان نوعی دهن کجی اروپا نسبت به آمریکا تلقی شود.
تارنمای شبکه اقتصادی بلومبرگ به نقل از دیپلمات ها خبر داد که بیانیه آغاز به کار سازوکار ویژه اتحادیه اروپا (اس پی وی – SPV -) برای تداوم روابط مالی و تجاری با ایران پس از طرح و تصویب در جلسه (دوشنبه) اعضا اعلام می شود.
بلومبرگ شب یکشنبه نوشت: «مذاکرات بر سر واژگان بیانیه اتحادیه اروپا در آخرین لحظات همچنان ادامه داشته و بر اساس پیش نویسی که به رویت این شبکه آمریکایی رسیده، این اتحادیه از ابتکار عمل انگلیس، فرانسه و آلمان استقبال کرده و آن را ‘تاثیری مثبت بر روابط تجاری و اقتصادی با ایران و مهم تر از همه زندگی مردم ایران’ می داند.»
بر اساس این گزارش، صبح دیروز نمایندگان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل پیرامون این بیانیه تبادل نظر خواهند کرد و در صورت توافق ۲۸ کشور، اندکی بعد انتشار خواهد یافت.
این سازوکار قرار است تا از شرکت های اروپایی طرف تجارت با ایران در برابر تحریم های آمریکایی ناشی از معاملات دلاری محافظت کرده و پرداخت های شرکت هایی را که در چهارچوب معافیت های نفتی آمریکا و یا کالاهای مجاز مانند مواد غذایی و دارو قصد ادامه مراوده با ایران دارند، دریافت کند.
به نوشته بلومبرگ، فرض بر این است که این ساز و کار در شرایط عدم نقل و انتقال مستقیم وجوه میان طرف های ایرانی و اروپایی، شرکت ها را از مجازات های آمریکا مصون نگاه می دارد.
هشدار کاخ سفید به اروپا
در حالی که گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال آغاز به کار ساز و کار ویژه مالی اتحادیه اروپا با ایران موسوم به SPV ادامه دارد، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در گزارش روز دوشنبه خود از هشدار واشنگتن به اروپایی‌ها درباره این ساز و کار خبر داده است. این رسانه آمریکایی گزارش داد: «دولت (دونالد) ترامپ از نزدیک در حال رصد تلاش‌های اروپا برای استقرار یک کانال پرداخت مالی جایگزین به منظور هموار کردن مراودات اقتصادی با ایران است». طبق این گزارش، «کاخ سفید در حال هشدار دادن به اروپایی‌ها است و به آنها گفته که اگر آنها برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران تلاش کنند، مشمول تنبیه‌ها و مجازات‌های شدید (آمریکا) قرار خواهند گرفت».
آسوشیتدپرس ادامه داد: «اتحادیه اروپا (از هشدارهای آمریکا) دچار دستپاچگی نشده و در حال حرکت به سمت اجرای طرح خود (در خصوص ساز و کار ویژه مالی) است که اگر اجرایی شود، می‌تواند سبب تعمیق تنش در روابط فراآتلانتیک شود».
اختلاف داخلی اروپا مانع اجرای SPV
در حالی که قرار بود روز گذشته یعنی ۸ بهمن، ساز و کار ویژه مالی اتحادیه اروپا با ایران موسوم به SPV فعال شود، روز گذشته لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال در بروکسل که اخبار مربوط به سیاست خارجی اتحادیه اروپا را پوشش می‌دهد از اختلافات میان ایتالیا و اسپانیا در بیانیه جمع‌بندی اتحادیه اروپا در خصوص ایران خبر داده است.نورمن نوشته اطلاعات او حاکی از آن است که اتحادیه اروپا قرار است در بیانیه جمع‌بندی درباره برنامه موشکی ایران ابراز نگرانی کند. او در توئیترش نوشت: «به‌نظر می‌رسد به‌دلیل اختلافات بر سر [مذاکرات گروه ۴] و جدال میان ایتالیا و اسپانیا امروز صبح هم جمع‌بندی مربوط به ایران یا تأییدیه SPV اعلام نشود.»
نورمن توضیح بیشتری درباره این اختلافات ادعایی ارائه نکرده اما او روز ۲۵ ژوئن هم در توئیترش نوشته اختلافات ایتالیا و اسپانیا بر سر اشاره به مذاکرات چهار کشور اروپایی با ایران در خصوص یمن در بیانیه جمع‌بندی است.
منتظر اعلام رسمی اروپا می‌مانیم
در همین رابطه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه روز گذشته در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه رسانه‌های خارجی مطرح کرده‌اند که امروز احتمالاً سازوکار SPV از سوی کشورهای اروپایی اعلام می‌شود و آیا ایران این خبر را تأیید می‌کند و از دیگر سو آیا سفر معاون وزیر امور خارجه به سه کشور اروپایی در این راستا است؟ اظهار کرد: «سفر معاون سیاسی وزیر خارجه به سه کشور اروپایی ربطی به این موضوع ندارد و در چارچوب مناسبات و رایزنی‌هایمان با سه کشور اروپایی اتریش، اسلواکی و بلغارستان صورت گرفته است و در وین نیز با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی در خصوص آخرین وضعیت همکاری‌ها در چارچوب برجام گفتوگو می‌کند.» وی در ادامه در مورد SPV نیز گفت: «قول‌های زیادی در مورد SPV در ماه‌های پیش شنیده‌ایم و روزهای اخیر نیز در این ارتباط مطالبی را شنیده‌ایم و در این ارتباط منتظر می‌مانیم تا رسماً اروپایی‌ها در این مورد اعلام‌نظر کنند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به برخی از بدقولی‌هایی که اروپایی‌ها تاکنون در این زمینه داشته‌اند، گفت: «بهتر آن است که صبر کنیم تا ببینیم طرف اروپایی رسماً چه موضعی خواهد داشت و چه چیزی را اعلام می‌کند.»
شایان ذکر است ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه چند روز پیش گفته بود انتظار دارد که ساز و کار ویژه تجاری اتحادیه اروپا با ایران (SPV) «در روزهای آینده» اجرایی شود.
همچنین فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشتر دوبار از «راه‌اندازی قریب‌الوقوع این مکانیزم ویژه» در ماه‌های نوامبر و دسامبر سال ۲۰۱۸ خبر داده بود.
اجرای ساز و کار ویژه تجاری اتحادیه اروپا با ایران در واقع تنها بهانه پایبندی ایران به توافق برجام است و در صورت تاخیر بیش از حد اتحادیه اروپا در اجرای آن می تواند زمینه خروج ایران از برجام را محیا سازد. باید دید با توجه به لبریز شدن صبر مقامات کشورمان، مقامات اروپایی چه اقدام موثری در روزهای آتی نسبت به اجرای ساز و کار ویژه تجاری اتحادیه اروپا با ایران از خود نشان می دهند.
