محمد جواد ظریف در تشریح علت این موضوع گفت: یکی از نگرانی‌های عمده مردم ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی که از آن می‌توان به عنوان یک نگرانی تاریخی یاد کرد مداخلات خارجی‌ها در امور داخلی کشور بوده است، چنانکه مشاهده می‌کنید در دوره قاجار بسیاری از تصمیم گیری‌ها در ارتباط با ایران در سفارتخانه […]
محمد جواد ظریف در تشریح علت این موضوع گفت: یکی از نگرانی‌های عمده مردم ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی که از آن می‌توان به عنوان یک نگرانی تاریخی یاد کرد مداخلات خارجی‌ها در امور داخلی کشور بوده است، چنانکه مشاهده می‌کنید در دوره قاجار بسیاری از تصمیم گیری‌ها در ارتباط با ایران در سفارتخانه چند کشور خارجی انجام می‌شد و در دوران حکومت قبلی نیز ایران در قالب یک نظام دو قطبی تعریف می‌شد.
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان در همین راستا ادامه داد: البته نظام گذشته در ایران در حوزه‌هایی تلاش می‌کرد که استقلال عمل داشته باشد و در برخی از حوزه‌ها نیز تلاش داشت که توازنی را برقرار کند اما آنچه که برای دنیا مهم بود و برای دنیا تعیین تکلیف می‌کرد این بود که آمریکا و غرب این اطمینان را داشتند که ایران در کجا قرار می‌گیرد و در واقع این اطمینان برای آنها وجود داشت که ایران در قطب موافق آنها قرار دارد. گرچه همانطور که گفتم تا حدی از کنشگری مستقل را نیز در رژیم گذشته مشاهده می‌کنیم.
وی با بیان اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی شعار استقلال در کنار شعارهای آزادی و جمهوری اسلامی به مطالبه اصلی مردم ایران تبدیل شد، خاطرنشان کرد: استقلال دارای دو بعد داخلی و خارجی است که بعد خارجی آن بسیار پررنگ است.
وی در تعریف استقلال در عرصه سیاست خارجی گفت: منظور از استقلال این است که درون زا باشیم نه اینکه از دنیا منفک باشیم. منظور از استقلال این است که ما برای ادامه حیات و زندگی خود متکی به داخل باشیم. البته در کنار آن مناسبات و تعاملات بین‌المللی را نیز داشته باشیم.
محمدجواد ظریف با بیان اینکه چندی پیش لیندسی گرام یکی از سناتورهای آمریکایی حرفی را در مورد سعودی‌ها زده بود مبنی بر اینکه اگر حمایت‌های آمریکا نبود سعودی‌ها ظرف یک هفته مجبور بودند به زبان فارسی صحبت کنند، ادامه داد: این سناتور روز گذشته نیز این صحبت خود را تکرار کرده بود. برخی از دوستان می‌گویند که ترامپ و دار و دسته‌اش جزو صادق‌ترین افراد در میان حکومت داران آمریکایی هستند چرا که آنچه را که در دل دارند بیان می‌کنند و به صراحت می‌گویند که عربستان سعودی به حمایت‌های آمریکا نیازمند است و اگر حمایت‌های آمریکا نباشد آنها دچار مشکل می‌شوند. موضوعی که شاید مقامات پیشین آمریکایی به این صراحت بیان نمی‌کردند.
ظریف خاطرنشان کرد: ما ۴۰ سال بدون حمایت آمریکا زندگی کردیم. ۴۰ سال است که علی رغم فشارهای آمریکا در حال زندگی کردن هستیم. این سخن من به معنای درگیری و دعوا داشتن و یا جدا شدن از دنیا نیست. بلکه به این معناست که ما انتخاب کرده‌ایم و می‌خواهیم که برای ادامه حیات خود وابسته به دیگران نباشیم. البته من یک بار این حرف را زدم. برخی در این ارتباط مطالبی را مطرح کرده‌اند ولی منظور این است که ما انتخاب کرده‌ایم که برای ادامه حیات خود به دیگران وابسته نباشیم و این موضوع مهم است که اصل این خواستن به معنای دعوا و یا دادن بهانه به دیگران نیست که بتواند از آن بهانه علیه ایران استفاده کند و یک چهره امنیتی از ایران در عرصه بین‌المللی ارائه کند به مانند آنچه که در موضوع هسته‌ای رخ داد.
وی با اشاره به پرونده هسته‌ای ایران و اینکه ایران در ذیل فصل ۷ منشور سازمان ملل متحد قرار گرفت ادامه داد: لازمه استقلال به این معنا نیست که به شورای امنیت برویم و یا درگیری پیدا کنیم. لازمه استقلال این بوده که ما می‌توانیم بدون حمایت آمریکا و غرب و حتی زیر فشار آنها روی پای خود بایستیم. قطعاً حرکت در این مسیر سختی‌ها و دشواری‌هایی را نیز خواهد داشت ولی با این استقلال و ایستادن روی پای خود دیگر کسی نمی‌تواند بگوید که اگر ما نبودیم ظرف یک هفته ایرانی‌ها مجبور بودند مثلاً چینی یا روسی صحبت کنند. ما در حال تجربه کردن درون زایی هستیم که البته در کنار این درون زایی باید با دنیا نیز تعامل داشته باشیم و این سخن به معنای جدا شدن از دنیا نیست.
ظریف در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه در پی انقلاب اسلامی سیاست خارجی ایران تغییر ماهوی داد، افزود: چرا که ما نمی‌توانستیم از انقلابی که مبتنی بر استقلال خواهی است انتظار داشته باشیم که سیاست خارجی مثل دوران قبل داشته باشد.
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان با تاکید بر اینکه در سیاست خارجی باید همه جانبه گرایی داشته باشیم. در تبیین این مسئله تصریح کرد: ما باید دو مفهوم را بپذیریم. مفهوم اول این است که دیگر دنیا در یک منطقه جغرافیایی خاص خلاصه نمی‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: در همین چارچوب یک سوال وجود دارد که مثلاً اگر ترامپ از اروپایی‌ها بخواهد که با چین رابطه نداشته باشند در آن موقع اروپایی‌ها چه تصمیمی می‌گیرند و یا چینی‌ها چه تصمیمی می‌گیرند. چرا که در حال حاضر شرایط اقتضا می‌کند که کشورها سیاست همه جانبه گرایانه داشته باشند. اگر ما الان می‌بینیم که چینی‌ها برخی محدودیت‌ها را برای ما قائل می‌شوند به خاطر این است که نمی‌خواهند روابط خود را با آمریکا از دست بدهند. ما در چنین دنیایی با چنین ویژگی‌هایی نیازمند این هستیم که چند جانبه گرایانه عمل کنیم. در دنیای کنونی مراکز قدرت و منابع قدرت متحول و متکثر شده است. شما دیگر نمی‌توانید دنیا را به عنوان قایق‌های توپ دار تصور کنید و ادعا کنید که این امکانات تنها امکانات است. البته این سخن من به این معنا نیست که امکانات نظامی و قدرت نظامی مهم نیست. چرا بسیار مهم هستند ولی در کنار آن باید به ابزارها و امکانات دیگر نیز توجه کرد. قدرت میدانی در کنار دیپلماسی باید هم افزایی داشته باشد. این دو لازم و ملزوم هم هستند و ما هر وقت این دو را در کنار هم داشته‌ایم توانسته‌ایم اهداف خود را به خوبی پیش ببریم.
وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه دیگر قدرت نظامی تنها عامل تعیین کننده نیست. چرا که منابع و حوزه‌های قدرت متکثر شده‌اند ادامه داد: در همین چارچوب منابع به دست آوردن قدرت نیز متکثر شده‌اند. در کنار قدرت نظامی قدرت سیاسی، اقتصادی و برخورداری از حمایت افکار عمومی و جلب نظر آنها مهم است. در این حوزه داشتن دیپلماسی علمی، دیپلماسی عمومی و … مهم است.
وزیر خارجه کشورمان با اشاره به حادثه ۱۱ سپتامبر، ادامه داد: اگر بعد از این حادثه به آمریکا می‌رفتید می‌دیدید که بزرگترین قدرت نظامی دنیا چگونه از زمین و زمان می‌ترسد و مردمش هر جا که یک فردی با ریش می‌بینند هراسان با پلیس تماس می‌گیرند و احتمال یک حمله تروریستی می‌دهند. این در حالی است که آمریکا بیشترین میزان بودجه نظامی در دنیا را دارد. آمریکا حدود ۷۰۰ میلیارد دلار سالانه صرف بودجه نظامی‌اش می‌کند اما ایران ۱۶ میلیارد دلار هزینه می‌کند و کشور چین ۲۲۰ میلیارد و عربستان ۶۷ میلیارد و روسیه کمتر از ۶۰ میلیارد. برخی‌ها می‌ترسند از اینکه ما در این موارد صحبت می‌کنیم اما ما در این موارد حرف داریم. در حالیکه اروپایی‌ها در این زمینه حرفی برای گفتن ندارند. آنها منطقه ما را به انبار باروت تبدیل کرده‌اند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور در ادامه سخنان خود به برگزاری کنفرانس ورشو با حمایت آمریکا اشاره کرد و افزود: حرکت مذبوحانه در ورشو نشان داد که آمریکایی‌ها هم می‌فهمند یکجانبه گرایی کارایی ندارد اما چرا به ورشو رفتند یا به قول خودشان چرا در حمله به عراق سعی کردند اتحاد کشورها را ایجاد کنند. آیا آمریکا به قدرت نظامی کسانی که در آن اتحاد می‌خواست بیایند نیاز داشت. این در حالی است که برخی کشورها جزو نیروهای نظامی آمریکا قرار گرفته بودند که نه تنها کمکی به امنیت آمریکا در عراق نمی‌کردند بلکه آمریکا مجبور بود امنیت آنها را هم تأمین کند. یعنی این کشورها نه تنها یار نبودند بلکه بار بودند و اینها برای آن بود که یکجانبه گرایی مشروعیت و کارآمدی در صحنه بین‌المللی ندارد.
ظریف گفت: آنها در لهستان با برگزاری کنفرانس ورشو تلاش کردند بار دیگر موضوع ایران را مطرح کنند و در نامه‌ای که به این منظور نوشته شده بود ابتدا به مسئله ایران پرداخته شده بود اما با واکنش بسیاری از کشورها مواجه شد و بعد اسم این کنفرانس را عوض کردند و بعد باز هم دیدند از این جلسه نمی‌توانند حتی یک بیانیه مشترک خارج کنند و در پایان جلسه قرار شد جمع‌بندی خودشان را بگویند اما در همان هم گرفتار شدند. بنابراین می‌بینید که آمریکا دارد دست و پا می‌زند که علیه ایران اقدامی انجام دهد با وجود آنکه توانسته با تحریم به ما خیلی فشار بیاورد.
وزیر خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: این نکته را باید در اینجا بگویم، اینکه ما می‌گوئیم ما به مقاومت مردم افتخار می‌کنیم به این معنا نیست که بگوییم این وظیفه مردم است. بلکه وظیفه ماست که هم مقاومت مردم را پاس بداریم و هم فشار بر مردم را کم کنیم. نه اینکه بگوییم مردم همیشه مقاومت کردند، ۴۰ سال است مقاومت می‌کنند و باز هم مقاومت خواهند کرد. خیر اینگونه نیست. پس ما اینجا چه کاره‌ایم. چرا مردم ما را انتخاب کرده‌اند. اگر قرار بود مردم مقاومت کنند و همه مشکلات حل شود پس وظیفه ما چیست؟ همانطور که نمی‌توانیم پشت پرده توطئه‌های امپریالیسم و نظام سلطه پنهان شویم و ناکارآمدی خودمان را گردن آنها بیندازیم همانطور هم نمی‌توانیم پشت سر مقاومت مردم، خود را پنهان کنیم. ما وظیفه داریم به عنوان کارگزاران این مردم فشار را از روی مردم برداریم. ما داریم تلاش‌مان را می‌کنیم اینکه چقدر موفق شویم قضاوتش با مردم است و مهمتر از آن هم خداوند باید قضاوت کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور با بیان اینکه جمهوری اسلامی ابعاد قدرتش متنوع است در ادامه به دیالوگش با هنری کسینجر اشاره کرد و افزود: کسینجر همواره گفته است و برخی دوستان ما هم مدام این جمله را تکرار می‌کنند که ایران باید بین آرمان و یک کشور بودن، یکی را انتخاب کنند. در جلسه‌ای که ایشان مدیر جلسه بود و من سخنرانی داشتم آنجا گفتم هر زمان آمریکا تصمیم بگیرد انتخاب کند یک آرمان باشد یا یک کشور آن وقت ایران هم تصمیم می‌گیرد کدام باشد. شاید آمریکا عمل نمی‌کند اما ادعا می‌کند که آرمان خواه است و آرمان خواهی می‌شود یک مبنای قدرت؛ حالا این آرمان خواهی می‌خواهد هالیوود باشد یا هر چیز دیگری. شما می‌خواهید مبانی قدرت‌تان را حفظ کنید اما ما کنار بگذاریم!
