اشاره آن‌طور که از بازار خودروهای دست‌دوم خبر می‌رسد، این بازار علاوه‌بر مشتریان همیشگی، با موجی از متقاضیان جدید نیز روبه‌رو شده است. این متقاضیان جدید همان‌هایی هستند که تا پیش از انفجار قیمت در بازار خودرو، مشتری صفرکیلومترها بودند، اما کاهش قدرت خریدشان در کنار رشد قیمت، آنها را روانه محدوده دست‌دوم‌ها کرده است. طی سال‌جاری، […]
اشاره
آن‌طور که از بازار خودروهای دست‌دوم خبر می‌رسد، این بازار علاوه‌بر مشتریان همیشگی، با موجی از متقاضیان جدید نیز روبه‌رو شده است. این متقاضیان جدید همان‌هایی هستند که تا پیش از انفجار قیمت در بازار خودرو، مشتری صفرکیلومترها بودند، اما کاهش قدرت خریدشان در کنار رشد قیمت، آنها را روانه محدوده دست‌دوم‌ها کرده است.
طی سال‌جاری، بازار خودرونیز به موازات سایر بازارها رشد قیمت را تجربه کرده و اخیرا نیز رکوردهایی جدید را به ثبت رساند، از جمله پراید ۵۰ میلیونی و پژو ۲۰۶ بالای ۱۰۰ میلیون تومان. با توجه به این اتفاق، فاصله‌ای بزرگ میان قیمت خودروها و قدرت خرید مشتریان ایجاد شد و در نتیجه خیلی‌ها از بازار خودروهای صفر کیلومتر خارج شدند. در بین مشتریانی که قدرت خرید خود را در بازار صفر کیلومترها از دست دادند، بخشی از آنها توانستند به بازار دست‌دوم‌ها ورود کرده و شانس خود را برای خرید، آنجا امتحان کنند.
به‌عنوان مثال، دسته‌ای از مشتریان که قصد داشتند با شرکت در طرح‌های پیش‌فروش خودروسازان، صاحب خودرو شوند، پس از رشد شدید قیمت‌ها تصمیم گرفتند محصولی دست‌دوم را خریداری کنند. احتمالا آنها با یک حساب سرانگشتی به این نتیجه رسیده‌اند که با توجه به صعود منحنی قیمت خودروهای صفر کیلومتر، توان خرید در این بخش را ندارند و بهتر است خودرویی دست‌دوم بخرند. این ماجرا البته فقط مختص خودروهای داخلی نیست، چه آنکه انفجار قیمت وارداتی‌ها نیز بخشی از مشتریان مدل‌های صفر کیلومتر را در این بازار به سمت دست‌دوم‌ها سوق داده است. اگر بخواهیم دلایل کلی رونق گرفتن بازار خودروهای دست‌دوم را بررسی کنیم، با چند علت اصلی و فرعی مواجه می‌شویم که هر کدام نقش خاصی در این رونق داشته و دارند.
بدون شک اصلی‌ترین دلیل رونق گرفتن بازار خودروهای دست‌دوم، رشد شدید قیمت صفر کیلومترها است. هرچند قیمت در بازار مدل‌های دست‌دوم نیز متناسب با صعود قیمت صفر کیلومترها بالا رفته، با این حال این بازار باز هم مقصدی قابل‌قبول برای بخشی از مشتریان که قدرت خریدشان را در بازار اصلی از دست داده‌اند، بوده و است. به‌عنوان مثال، کسی که تا قبل از رشد قیمت‌ها قدرت خرید تندر۹۰ صفر کیلومتر را داشته، حالا توانایی خرید مدل دست‌دوم این محصول یا محصولاتی دیگر را دارد. این ماجرا در مورد آنهایی که در طرح‌های پیش‌فروش خودروسازان شرکت کرده و مشمول قیمت‌گذاری در حاشیه بازار شده‌اند نیز صدق می‌کند. این دسته از مشتریان، با در نظر گرفتن توان خرید خود اقدام به شرکت در پیش‌فروش‌ها کرده‌اند و حالا باید چند میلیون تومان بالاتر از آنچه تصور می‌کردند و متناسب با توان خریدشان بوده، هزینه کنند تا خودروی ثبت‌نامی را تحویل بگیرند. با این حساب، بسیاری از آنها ناچار شده‌اند قید خودروی ثبت‌نامی را زده و به بازار دست‌دوم‌ها رجوع کنند.
جدا از بحث کاهش قدرت خرید، احتمالا هستند برخی شهروندان نیز که تورم انتظاری، آنها را به سمت خرید خودروهای دست‌دوم برده تا از این راه، ارزش پول خود را حفظ کنند. چشم‌اندازی که از آینده خودروسازی کشور و منحنی قیمت وجود دارد، به هیچ وجه امیدوارکننده نیست و تصور عمومی بر افت تولید و افزایش قیمتی بیش از اینها استوار است. این همان تورم انتظاری است که هم بازار خودروهای صفر کیلومتر را تحت تاثیر قرار داده و هم دست‌دوم‌ها را. برخی که توان مالی‌شان اجازه می‌دهد، به سراغ خرید خودروهای صفر کیلومتر رفته‌اند و برخی دیگر، دست‌دوم‌ها را انتخاب کرده‌اند و هر دو دسته این اقدام را در راستای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول خود انجام داده‌اند؛ بنابراین گزاف نیست اگر بگوییم بخشی از نقدینگی موجود در جامعه، سر از بازار خودروهای دست‌دوم درآورده و به نوبه خود سبب رونق گرفتن آن شده است.
اما اگرچه خاصیت اصلی خودروهای دست‌دوم، قیمت پایین‌تر آنها نسبت به مدل‌های صفر است، با این حال گاهی عدم اطمینان به سطح کیفی خودروهای جدید نیز عاملی می‌شود در راستای رونق بازار دست‌دوم‌ها. این مورد معمولا خود را در دوران تحریم نشان می‌دهد، زیرا بخشی از مشتریان با پیگیری اخبار مربوط به تامین قطعات، به این نتیجه می‌رسند که خودروهای جدید از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند و بهتر است مدل‌های دست‌دوم را خریداری کنند. در واقع استدلال این دسته از مشتریان این است که خودروهای دست‌دوم (تولید شده در دوران پیش از تحریم) به‌دلیل استفاده از قطعات اصلی، کیفیت بالاتری در مقایسه با تولیدات تحریمی دارند و بنابراین آنها را برای خرید انتخاب می‌کنند. این موضوع در دوران تحریم‌های قبلی به وضوح خود را نشان داد، چه آنکه به‌تدریج مشخص شد خودروسازان به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از تحریم، مجبور شده‌اند قطعات موردنیاز خود را از منابع فرعی تامین کنند. قطعات موردنظر طبعا از سطح کیفی مناسبی در مقایسه با نمونه‌های اصلی برخوردار نبودند و این موضوع سبب شد کیفیت خودروهای داخلی پایین بیاید. در مقطع فعلی نیز که تحریم‌ها به شکلی سخت‌تر گریبان خودروسازی کشور را گرفته، نااطمینانی از کیفیت قطعات و خودروهای داخلی باز هم بالا رفته و این موضوع برخی را به سمت بازار دست‌دوم‌ها سوق داده است.
در کنار اینها، بخشی دیگر از مشتریان نیز هستند که به جای خرید خودروهای صفر کیلومتر، به سراغ مدل‌هایی بالاتر اما دست‌دوم می‌روند، چه آنکه برای آنها سطح کیفی اولویت‌دارتر از نو بودن محصول است. به‌عنوان مثال، ممکن است برخی مشتریان ترجیح دهند به جای آنکه ۲۰۰ میلیون تومان برای خرید خودرویی چینی و پر آپشن پول بدهند، این مبلغ را صرف خرید یک خودروی دست‌دوم وارداتی کنند.
قیمت خودروهای دست دوم بر خلاف مدل‌های صفر کیلومتر از هیچ قاعده خاصی پیروی نمی‌کند و توسط شورای رقابت تصویب نمی‌شود. قیمت‌ها در بازار دست دوم متغیر است و حتی خودروهایی با کیفیت و سالم به علت تیراژ تولید پایین در کارخانه یا توقف تولید بسیار ارزان‌تر به فروش می‌رسند. یکی دیگر از مزایای خرید در بازار دست دوم همین تنوع است که خودروهایی که دیگر تولید نمی‌شوند را هم می‌توان پیدا کرد.
بدون شک اتومبیل صفر از هر نظر سالم‌تر از خودرو کارکرده است و مشتری به هنگام خرید نگرانی‌ای در زمینه سلامت، ایمن و ارزش خودرو نخواهد داشت. اما در بازار دست دوم هم خودروهایی که به خوبی نگهداری شده و از نظر ظاهری و فنی تفاوت چندانی با نمونه‌های نو ندارند را با قیمت پایین‌تر می‌توان خریداری کرد. به شرطی که از کارشناسی دقیق خودرو توسط افراد ماهر غافل نشوید. غفلت در این زمینه ممکن است ضررهای مالی و حتی جانی برای خریدار به همراه داشته باشد. مثلا اگر ستون و شاسی خودرو آسیب دیده باشد و متوجه نشوید، ایمنی سرنشینان به خطر می‌افتد.
بزرگترین عیب خرید در بازار دست دوم خودرو همین است که ریسک دارد. افراد سودجو هم به طرق مختلف در حال کسب درآمد از راه‌های غیراخلاقی و غیرقانونی مانند تغییر کارکرد خودرو، پنهان کردن رنگ‌شدگی بدنه و آثار تصادف و …هستند. یعنی اگر خودرویی بخرید که نقایص و معایب آن توسط فروشنده یا دلال واسط پنهان شده، هم پول بیش از ارزش واقعی خودرو برای آن پرداخت کرده‌اید و هم بابت تعمیر یا تعویض قطعات ممکن است مجبور به پرداخت هزینه‌هایی گزاف شوید. شکایت از فروشنده هم کار آسان و بی‌هزینه‌ای نیست. بعلاوه بعضا خودروهای کارکرده چند بار خرید و فروش می‌شوند و آخرین مالک ممکن است واقعا از معایب اتومبیل اطلاع نداشته باشد. البته امروز کارشناسی خودرو به صورت حرفه‌ای با ابزارها و دانش روز توسط مکانیک‌ها و شرکت‌های معتبر صورت می‌گیرد که درصد خطا در تشخیص ایرادات فنی و بدنه خودرو را بسیار پایین آورده است.
یکی دیگر از مزایای خودروهای دست دوم این است که عموما خریداران پس از خرید خودروها شروع به مجهز کردن خودرو به امکانات باکیفیت می‌کنند. با ضبط و سیستم صوتی پیشرفته، دزدگیر، کف‌پوش و روکش صندلی با کیفیت و لوازم جانبی دیگری که به هنگام فروش بر روی قیمت خودرو تاثیر چندانی ندارند. این امر در مورد خودروهای ساخت داخل بیشتر صادق است.
