اشاره کاوه ایرانی سال ۹۶ اصولگرایان با اطمینان از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری با دو مهره خود یعنی ابراهیم رئیسی و محمدباقر قالیباف وارد کارزار انتخاباتی شدند. در این میان تشکیلات جدید اصولگرایان به نام جمنا یا همان «جبهه مردمی نیروهای انقلاب» قالیباف را مجاب کرد تا به نفع ابراهیم رئیسی کنار برود. این […]
اشاره
کاوه ایرانی
سال ۹۶ اصولگرایان با اطمینان از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری با دو مهره خود یعنی ابراهیم رئیسی و محمدباقر قالیباف وارد کارزار انتخاباتی شدند. در این میان تشکیلات جدید اصولگرایان به نام جمنا یا همان «جبهه مردمی نیروهای انقلاب» قالیباف را مجاب کرد تا به نفع ابراهیم رئیسی کنار برود. این استراتژی اصولگرایان موجبات شکست آنان را در انتخابات رقم زد و حسن روحانی برای بار دوم عنوان ریاست جمهوری ایران را کسب کند.
کناره گیری قالیباف از دور رقابت های انتخاباتی باعث شد تا انشقاق میان جریان های اصولگرا به وضوح مشخص شود. این در حالی بود که قالیباف نیز در برخی از اظهارات خود انتقادات جدی به ساختار جریان اصولگرایی و به ویژه جمنا وارد کرده بود. قالیباف که اکنون عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز می باشد ، چند ماهی را در سکوت گذراند تا اینکه از اواخر دی ماه فعالیت های خود را در قالب سلسله سخنرانی های گوناگون آغاز کرد. این سخنرانی ها که به مناسب های مختلف در محیط های سیاسی، دانشجویی و حتی مراسم های مذهبی برگزار شده اند حکایت از آغاز فعالیت های سردار برای انتخابات آتی دارد.
تا پیش از این یکی از رقیبان جدی قالیباف در انتخابات ۱۴۰۰ ریاست جمهوری را باید در میان اصولگرایان جست و جو می کرد. این رقیب جدی سردار کسی نبود به غیر از سید ابراهیم رئیسی رئیس آستان قدس رضوی که اکنون به سمت ریاست قوه قضائیه رسیده است. در چنین شرایطی می توان گفت قالیباف تنها چهره شاخص اصولگرایان در انتخابات ۱۴۰۰ است.
تظاهر به روشنفکری
محمدباقر قالیباف که فرماندهی نیروی هوایی سپاه، فرماندهی نیروی انتظامی و شهرداری تهران را در کارنامه خود دارد از چهره های رادیکال اصولگرایی است که این روزها تلاش دارد چهره ای عوام پسند و حتی روشنفکر از خود به نمایش بگذارد. هرچند با نگاهی به سوابق او و برخوردهای پلیسی او با طیف روشنفکر، دانشگاهی، روزنامه نگار و فعالین مدنی. . . نمی توان باور داشت که قالیباف رویکردی روشنفکرانه داشته باشد. اما برنامه های منظم او برای ایراد سخنرانی در دانشگاه های کشور مانند دانشگاه تهران یا دانشگاه شهید باهنر کرمان حکایت از آن دارد که او در همراه ساختن طیف روشنفکر و دانشگاهی با خود بی کار ننشسته و تلاش دارد در حد امکان خود را منتسب به این قشر نشان دهد.
رویکرد پوپولیستی
با گسترش بحران اقتصادی در کشور و افزایش فشار معیشتی بر دوش توده میلیونی مردم، بهترین فرصت برای مخالفان دولت به ویژه کسانی که به آینده می اندیشند فراهم آمد تا با اظهارت انتقادی ، و همچنین ابراز همدردی با مردم خود را ناجی اقتصاد و حلال مشکلات کشور معرفی کنند.
قالیباف که مبتکر شعار ۴ درصدی ها در انتخابات ۹۶ بود اکنون تلاش می کند از این استراتژی برای رای آینده خود استفاده کند. در واقع استراتژی امروز قالیباف تکرار همان استراتژی احمدی نژاد در قالبی اتوکشی شده است.
یوسف اباذری، جامعه‌شناس، به تازگی در یک سخنرانی ضمن حمله به سیاست‌های پوپولیستی محمود احمدی‌نژاد و محمدباقر قالیباف گفته بود: «آیا آقای قالیبافی که این شهر را ۱۴ سال بر اصول نئولیبرالی می‌چرخاند، می‌داند در انتخابات ریاست‌جمهوری نباید بگوید چهار درصد و ۹۶ درصد. یا نمی‌دانی چه اجرا کرده‌ای یا می‌دانی و داری خلاف می‌گویی…. می‌دانید تقریبا شدت نئولیبرال‌سازی در ایران بیشتر در دوره آقای احمدی‌نژاد بود.»
سرگیجه اجتماعی، برگ برنده سیاسیون
برخی از صاحب نظران معتقدند مشکلات متعدد در جامعه مردم را با نوعی سرگیجه اجتماعی مواجه ساخته است. ضربه های پیاپی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بر جامعه آن را دچار گیجی و عدم تصمیم گیری صحیح کرده تا جایی که برای نجات خود از این وضعیت تلاش می کند به سمتی حرکت کند، که کمترین آسیب را از سوی او متحمل می شود. در چنین شرایطی مردمی که مشکلات معیشتی کمرشان را خم کرده است و از بازی شطرنج سیاسی آگاهی ندارند به کسی روی می آورند که نانشان را تامین کند و از فشار اقتصادی بر روی آنان بکاهد. این شرایط بهترین فرصت برای کسانی است که با شعارهای پوپولیستی و عامه پسند وارد عرصه می شوند و به مردم وعده های دروغین می دهند. یارانه بیشتر، نان ارزان تر ، مسکن رایگان و صدها مورد دیگر از این شعارها در طول تاریخ توانسته تا معادلات سیاسی را برهم زده و توفیقی برای سیاستمداران رقم بزند.
اظهارات اخیر قالیباف در خصوص گرانی گوشت و نقد مدیریت اقتصادی کشور را می توان پیش درآمدی بر فعالیت های انتخاباتی او ارزیابی کرد. از سوی دیگر برخلاف دیگر سیاسیون که جامعه هدفشان تنها به یک قشر خاص اختصاص دارد، جامعه هدف قالیباف را اقشار مختلفی در بر می گیرد که به وضوح در موضع گیری های اخیر او مشهود است. اقشاری همچون جریان های سیاسی اصولگرا، اقشار کم درآمد و مستضعف و همچنین جامعه دانشگاهی.
هفته گذشته بود که قالیباف در ادامه سلسله سخنرانی های خود در مراسم «ضیافت ستارگان در شب آرزوها» به مناسبت هفتمین یادواره شهدای مسجد زعیم و محله منیریه، به شدت از سیاست های دولت انتقاد کرده و گفته بود: « امروز می‌گویند ما ۱۰ درصد به واردات گوشت نیازمندیم و باقی تولید داخل است. پس چرا باید قیمت گوشت به اینجا برسد؟ چرا گرانی و رشد گرانی کالاهای اساسی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌شوند بیشتر از کالاهایی است که با ارز ۱۲ هزار تومانی وارد می‌شوند؟ آیا این ربطی به تحریم دارد؟ چرا این‌ها را به هم گره می‌زنیم؟»
قالیباف در این سخنرانی که بیشتر به نطق انتخاباتی شباهت داشت گفته بود: « این کشور قابل اداره است حتی اگر همه نفتش را هم تصمیم بگیرد صادر نکند به راحتی می‌تواند ۶۰، ۷۰ میلیارد دلار با این مردم در حوزه تجارت و واردات و صادرات کار کند و این بیش از نیاز اقتصادی کشور است. در همین شرایط سخت، این کار امکان‌پذیر است و ظرف ۳- ۴ سال می‌توانیم یه این قابلیت برسیم.»
سودای ریاست بر مجلس
هرچند برخی بر این عقیده هستند که هدف قالیباف رسیدن به ریاست جمهوری ۱۴۰۰ است اما نمی توان حضور او در انتخابات سال آینده مجلس و تصاحب پست ریاست قوه مقننه را متحمل ندانست.
آبان ماه سال جاری بود که حسن بیادی تلویحا از حضور قالیباف در مجلس یازدهم سخن گفت. حسن بیادی دبیرکل جمعیت آبادگران جوان ایران اسلامی که از افراد نزدیک به قالیباف محسوب می‌شود خواسته یا ناخواسته خبر حضور او را در انتخابات مجلس شورای اسلامی تایید کرد و با اشاره به اینکه جلسات شورای مرکزی تشکل متبوعش ، اظهار کرده بود: «ما ان‌شاءا… در این جلسات برای انتخابات مجلس برنامه‌هایی خواهیم داشت، ولی در زمینه انتخابات ۱۴۰۰ معتقدیم هنوز آغاز فعالیت‌های انتخاباتی زود است.»
بنابراین می توان گفت خیز اول سردار به سمت مجلس است تا اینبار بخت خود را در انتخابات سال ۹۸ مجلس یازدهم بیازماید.
در کنار فعالیت های انتخاباتی محمدباقر قالیباف دیگر چهره های اصولگرا همچون سعید جلیلی نیز فعالیت هایی دارند که می تواند مقدمه بر حضور او در انتخابات ۱۴۰۰ باشد هر چند که نمی توان شوق بازگشت محمود احمدی نژاد به پاستور را نیز نادیده گرفت.
