دولت و مجلس از دو سو تأکید بر اصلاح قانون انتخابات دارند آیا اصلاح این قانون ضروری است؟ اصلاح قانون ذاتا اگر آن قانون دارای مشکلاتی باشد و خواست عموم جامعه و نخبگان را برآورده نکند، ضروری است اما در این زمینه این نکته نیز اهمیت دارد که در هنگام اصلاحات نباید به‌گونه‌ای تصمیم گرفت […]
دولت و مجلس از دو سو تأکید بر اصلاح قانون انتخابات دارند آیا اصلاح این قانون ضروری است؟
اصلاح قانون ذاتا اگر آن قانون دارای مشکلاتی باشد و خواست عموم جامعه و نخبگان را برآورده نکند، ضروری است اما در این زمینه این نکته نیز اهمیت دارد که در هنگام اصلاحات نباید به‌گونه‌ای تصمیم گرفت که مشکلاتی در اجرای قانون به وجود آید. به طور یقین قانون انتخابات فعلی دارای نقاط ضعف و قوت فراوانی است. از جمله نقاط ضعیف قانون انتخابات فعلی عدم توجه کافی به نقش احزاب و جریان‌های سیاسی در این قانون است و اگر قرار است اصلاحاتی در قانون به وجود آید باید در جهت کمک به نقش احزاب در روند انتخابات باشد.
پس در مجموع قانون انتخابات را فاقد کارایی لازم در این زمینه می‌دانید؟
قانون فعلی انتخابات قانون جالبی نیست به طوری‌که بر اساس این قانون شرایط شرکت در انتخابات برای تمامی افرادی که واجد شرایط شرکت در انتخابات هستند، فراهم نمی‌شود و بر این اساس خروجی انتخابات نیز چندان برخاسته از اراده مردم نیست ، زیرا مسئله نظارت استصوابی قانون انتخابات را تحت تأثیر قرار داده است.
استانی شدن انتخابات در دستور کار مجلس قرار گرفته است آیا این پدیده در شرایطی که احزاب در شرایط فعلی پویا نیستند، ضروری است؟
استانی شدن انتخابات با این هدف که نمایندگان به مسئله قانونگذاری و نظارت که وظیفه هر نمایندگی است توجه بیشتری کنند، در دستور کار قرارگرفته با تصویب به قانون قصد دارند که نمایندگان را از درگیر شدن با مسائل حوزه‌های انتخابی دور کنند. استانی شدن انتخابات ارجاع مردم به مراجعه به لیست احزاب است. بارها تأکید کردم و اکنون نیز تاکید موکد می کنم، آنچه نمایندگان را به این سمت سوق داده، خلأ نظام حزبی است. اگر قرار است انتخابات به خوبی و باکیفیت بهتری برگزار شود، باید احزاب کارکرد واقعی داشته باشند.
مگر در حال حاضر احزاب مختلف اصلاح طلب و اصولگرا وجود ندارند که شما تأکید برکار تشکیلاتی دارید؟
منظور این است که احزاب از قدرت و زمینه فعالیت واقعی برخوردار شوند و در این شرایط مردم به احزاب اعتماد خواهند کرد. آنگاه احزاب می‌تواند کاندیداهای را انتخاب کنند. با این‌حال استانی شدن انتخابات معایب زیادی دارد اما حسن آن در این است که برگزاری انتخابات در پای صندوق‌های رأی به صورت لیستی خواهد بود. در این معنی که مردم به احزاب و لیست‌های آنها رأی می‌دهند.
به طور یقین استانی شدن انتخابات معایبی هم دارد. معایب آن را چگونه ارزیابی می‌کنید.
همین طور است برای نمونه استانی مانند اصفهان را در نظر بگیرید که ۴۰۰ نامزد تائید صلاحت شده به مرحله انتهایی می‌رسند. انتخاب ۱۹ نفر در میان این ۴۰۰ نفر دشوار است. در نتیجه زمانی می‌توان از استانی شدن انتخابات سخن گفت که به سمت مکانیزه کرده انتخابات گام برداشته شود. تعداد افرادی که در هر استان تائید صلاحیت می‌شوند زیاد است، عملا در اجرا این قانون مشکلاتی به وجود خواهد آمد. حتی اگر این قانون تصویب شود، اجرای آن به انتخابات سوم اسفند ۹۸ نیز نخواهد رسید. از این رو مجلس و دولت باید محکم پای اصلاح واقعی قانون انتخابات بایستند و با تجمع این طرح و آن لایحه در معنای واقعی کلمه قانون جامع انتخابات وضع شود حتی اگر این لایحه به دوره بعدی مجلس نیز نرسید مهم نیست زیرا نباید عجولانه در این مورد تصمیم گرفت.
ممنوعیت بیش از سه دوره متوالی کاندیدا شدن نمایندگان مجلس به تصویب رسیده که سر و صدای برخی درآورده است. معایب و مزیت‌های این ممنوعیت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
قانون اساسی به صراحت آورده است که رئیس‌جمهور بیش از دو دوره نمی‌تواند انتخاب شود اما برای نمایندگان در این قانون محدودیتی ذکر نشده است. البته محدود شدن دوره نمایندگی خوبی‌هایی دارد اما با این محدودیت از تجربه نمایندگان قبلی در مجلس محروم می‌شویم.
آیا می توان گفت، یکی از نقاط مثبت ایجاد این محدودیت استفاده، از جوانان و بازنشستگی افرادی باشد که محکم به موقعیت‌های خود چسبیده‌اند؟
خیر این‌گونه نیست چون نماینده شدن شرایط سن حداکثری ندارد و به عبارت بهتر تا سن ۷۵ سال که کم هم نیست، افراد می‌توانند نامزد نمایندگی مجلس شوند. درنتیجه جوانان نمی‌توانند این مصوبه را به نفع خود ارزیابی کنند اما در مجموع اینکه نمایندگان نتوانند برای دور چهارم کاندیدا شوند، مفید است زیرا فرصت استراحت برای آنها بعد از سه دور و همچنین فرصت انتخاب شدن برای سایرین به وجود می‌آید اما ذات نظام پارلمانی در دنیا این است که محدودیتی برای نامزد شدن افراد برای شرکت در انتخابات وجود نداشت باشد. شرط اساسی آن است که همه بتوانند در انتخابات شرکت کنند و اراده مردم به صورت واقعی در انتخابات اعمال شود اما برخی دیدگاه‌ها نصبت به تائید صلاحیت افراد موجب میشود که افراد واجد شرایط در شرکت در انتخابات محروم شوند. از این رو باید در اصلاح قانون انتخابات با در نظر گرفتن نقش واقعی احزاب، اقدام کرد.
