اشاره شهلا منصوریه دبیر گروه گردشگری تنها نقطه ای از پایتخت که کمتر رنگ خلوتی را به خود می بیند، بازار تهران است. بازاری که زمان نمی شناسد و هر روزی از هفته با سیل جمعیتی که در حال تردد و خرید هستند مواجه است. به گفته آرش سرلك، بهره بردار بازارچه صنايع دستي عودلاجان، […]
اشاره
شهلا منصوریه
دبیر گروه گردشگری
تنها نقطه ای از پایتخت که کمتر رنگ خلوتی را به خود می بیند، بازار تهران است. بازاری که زمان نمی شناسد و هر روزی از هفته با سیل جمعیتی که در حال تردد و خرید هستند مواجه است. به گفته آرش سرلك، بهره بردار بازارچه صنايع دستي عودلاجان، یکی از تفریحات مردم در سال های اخیر بازارگردی است. شاید تا ۱۰سال پیش مردان تهرانی، بازار را جای تردد زنان نمی دانستند اما اکنون برعکس شده و مکانی حداقل برای تفریح خانم ها شده است. کاسبان بازار هم به این موضوع آگاهی پیدا کرده اند و فهمیده اند که درآمدشان از حضور خانم هاست. گفتنی است بازار تهران به دلیل بافت تاریخی و وجود مکان هایی مثل کاخ گلستان پذیرای توریست های زیادی است و یکی از جاذبه های گردشگری که اخیرا برای خرید صنایع دستی افتتاح شده، بازارچه عودلاجان است.
تراموا که هر روز رایگان مسافران خود را جا به جا می کند، ما را جلوی بازارچه عودلاجان پیاده می کند؛ درست روبه روی بازار آهنگران که روی طاق آن نام بازارچه عودلاجان حک شده و این یکی از سرراست ترین مسیرهای ممکن است. یک گروه موسیقیایی اول بازارچه مشغول نواختن آهنگ های مورد علاقه مردم هستند. وارد بازارچه می شوم، همه چیز بسیار زیباست؛ از سقف این بازارچه که به تازگی مرمت شده تا مغازه ها و درهای چوبی یک شکل؛ که سازمان میراث فرهنگی برای زیباتر شدن این بازارچه، برای مغازه ها تعبیه کرده است.
این محله که يكي از محلات قديمي و مرفه نشين تهران قديم بوده، نام بسياري از بزرگان نظامي و سياسي و فرهنگي – هنري تاريخ را در دل خود جای داده است؛ ملك الشعرا، مدرس، امین نظام، قوام الدوله، نصرالدوله، عزت الدوله و موتمن الاطبا بزرگانی بودند که در محله عودلاجان زندگی می کردند. اما با گذشت زمان این محله هم بسان برخي ديگر از محلات تهران، علاوه بر تخريب و بافت فرسوده؛ مامنی برای نابهنجاری های اجتماعی مثل حضور افراد معتاد و دادوستد مواد مخدر شده بود.
تا اين كه سال ۹۵ مسئولان شهری و اعضای شوراي شهر و با هزينه مشترك سازمان ميراث فرهنگي و كسبه، بازارچه عودلاجان جانی دوباره گرفت و با گذشت بیش از ۶ سال و بازسازی محله، سنگفرش کردن کف بازار، قرار دادن درها و پنجره های چوبی، تاریخ را در دل این منطقه زنده کردند و بازارچه ای در کوچه پس کوچه های دل تاریخ راه اندازی شد که رقیبی سرسخت برای پاساژ پروانه و خیابان ویلا شد.
با راه اندازی بازارچه صنایع دستی رقیبی برای پاساژ پروانه و خیابان شد.
حالا دیگر می توان تاریخ را در بخشی از تهران دید یا به عبارتی در تهران قدیم قدم زد و در فضای خشت و گل و نور آفتابی که از سقف های گنبدی شکل می تابد، نفس کشید.
حدود دو ماه است که بازار عودلاجان از طریق تبلیغات گسترده و راه افتادن قطار گردشگری، این بازار شاهد افزایش بازدیدکنندگان است. دستفروشان عودلاجان در جلوی مغازه ها میزهای فروش صنایع دستی دارند. به گفته کسبه؛ تعداد بازدیدکنندگان ۱۰۰ برابر شده است چراکه در گذشته خلوتی و عدم احساس امنیت و نگرانی از حضور در این بازارچه سبب می‌شد تا گردشگران و البته خانم‌ها که بیشترین قشر بازارگردهای امروز را تشکیل می‌دهند، به سمت بازار عودلاجان نروند.
قیمت اجاره هر میز در بازار عودلاجان حدود ۲۰ هزار تومان است و بیشتر فروشندگان از خانم‌های خانگی هستند. به گفته دستفروشان، قیمت صنایع دستی ارائه شده در این بازارچه حداقل ۴۰ درصد کمتر از صنایع دستی است که در خیابان ویلا به فروش می‌رسد. این درحالی است که بیشتر صنایع دستی که در بازار عودلاجان به فروش می‌رسند، دارای نشان اعتماد ملی هستند و خریداران می‌توانند از اصالت صنایع دستی که می‌خرند اطمینان خاطر داشته باشند.
هنوز بازارمان رونق نگرفته است
یکی از فروشندگان این بازار می گوید که بیشتر مغازه ها هنوز بسته هستند و صاحبانشان به دنبال فروش مغازه هستند. وی می گوید: اکثر این مغازه ها مالک دارد و به صورت سرقفلی ممکن است به فروش برسد، اما بعضی مغازه ها را سازمان برای حمایت از تولیدکنندگان و فروش صنایع دستی به اشخاص اجاره می دهد. این اجاره بسته به مکان قرارگیری مغازه دارد.
در بازار عودلاجان می‌توان به موسیقی گوش سپارد؛ در بازاری مسقف که سبک و سیاق دوره قاجار قدم زد و حتی فروشندگانی با لباس دوره قاجار را دید که فروشندگی می‌کنند. غذای خوب هم با قیمت‌های مختلف از ۵ هزار تا ۷۰ هزار تومان هست. سرویس بهداشتی، مسجد، کافه و کانکس نیروی انتظامی برای امنیت بیشتر در بازار عودلاجان در دسترس است.
به صنايع دستي خانگي فرصت داديم
بهره بردار بازارچه صنايع دستي عودلاجان كه پيشنهاد حضور دستفروشان و توليدكنندگان صنايع دستي خانگي به پيشنهاد او انجام شده است در اين باره به «جمله» مي گويد: این بازارچه، رقیب سرسخت پاساژ پروانه و محله ویلا خواهد شد. از ۵۰ مغازه ای که در اين بازارچه وجود دارد، ۱۰ مغازه مختص صنايع دستي است و چند تايي هم پلاستيك فروشي اند و تعدادي هم چون سرقفلي مغازه هايشان براي اوقاف است، نمي توانند تغيير كاربري بدهند.
آرش سرلك مي افزايد: يكي از مشكلات ما اين بود كه وقتي گردشگر يا خريدار با تبليغات انجام شده به بازارچه مي آمد، بازار را بدون رونق و خالي مي يافت، براي همين نخست پيشنهاد داديم با دستفروشان و سرپرستان خانواده ها كه صنايع دستي خانگي دارند، رونق را به بازار بياوريم كه دست كم وقتي بازديدكننده و گردشگر به بازارچه مي آيد، از تعطيلي مغازه ها نااميد نشوند تا به مرور زمان وقتي رفت و آمد مردم زياد شد، مغازه هاي تعطيل به فعاليت و گشودن مغازه خود علاقه مند بشوند، كما اين كه برخي هم تصميم گرفته بودند ابتدا خيالشان از حضور مشتريان در بازارچه راحت شود و بعد مغازه خود را بازكنند.
ملاقه و سنگ پا، پلاستيك و…
وی که از ۲۰ فروردين اين طرح را شروع كرده، معتقد است که با تبليغات، حال بازار خوب شده و پاخور پيدا كرده است. سرلک می افزاید: ميزهايي كه در اين طرح در اختيار دستفروشان قرار داده شده، حداقل قيمت ۲۰ هزار تومان است كه با توجه به اين كه فروشندگان صنايع دستي خود را در خانه توليد مي كنند، بهاي زيادي نيست و هم مي تواند به فروش آنها كمك كند و هم قيمت محصولات را براي مشتري پايين نگه دارد.
بهره بردار بازارچه عودلاجان به عدم اطلاع رسانی این بازارچه به گردشگران خارجی اشاره می کند و می افزاید:ه مي گويد: گردشگرها توسط راهنمایان هدایت می شوند، آنها را به بازار تهران و بازار كفاش ها می برند و «ملاقه و سنگ پا، پلاستيك و…» مي خرند؛ اجناسي كه به كار گردشگران خارجي نمي آيد و جزو برند كشور ما نيست. در صورتي كه مركزي كه بتواند تخصصي به صنايع دستي بپردازد و گردشگر بيايد و موسيقي بشوند و غذاي خوب و دمنوش خوش طعم بخورد،همه اين امكانات اينجا فراهم شده و يك گردشگر خارجي مي تواند يك مركز فرهنگي را در قالب يك مركز اقتصادي بزرگ ببيند.
به گفته سرلک، در این بازارچه تازه تاسيس، محدوديتي براي رشته هاي صنايع دستي وجود ندارد و همه نوع صنايع دستي حضور دارند، مي خواهيم در آينده صنايع دستي شناسنامه دار را در بازارچه نگه داريم و در گذرهاي فرعي، صنايع دستي خانگي، سوغات و… را جانمايي كنيم. يكي ديگر از برنامه هاي در نظر گرفته شده برگزاري هفته هاي فرهنگي در بازارچه خواهد بود، مثلا هفته فرهنگي گيلان، سيستان و بلوچستان و…
گشت و گذار در عودلاجان
اگر دوست داشته باشید می‌توانید در خیابان صور اسرافیل سوار بر ماشین‌های برقی شوید و در منطقه بازار تردد کنید اما قطار گردشگری هر روز از ساعت ۱۰ صبح تا ۵ بعد از ظهر به صورت رایگان، علاقه‌مندان، بازارگردها و گردشگران را در مسیر بازار، خیابان صور اسرافیل، خیابان ۱۵ خرداد و… می‌چرخاند و تا بازار عودلاجان می‌برد. بعد از گشت و گذار در بازار می‌توانید دوباره سوار این قطار شوید و به تقاطع صوراسرافیل و باب همایون بازگردید. بازار عودلاجان هر روز از ۱۰ صبح تا ساعت ۱۰ شب باز است و در ماه مبارک رمضان، از زمان افطار به بعد در گذر حاجی‌ها شاهد برگزاری جشنواره و راسته فروش غذا خواهیم بود.
