زهرا ایرانشاهی در جریان تحریمهای امریکا، بسیاری از فعالان اقتصادی در حوزه حمل‌ونقل دریایی، جریان آزاد تخلیه و بارگیری در بنادر کشور را در معرض خطر دیدند. این در حالی بود که به‌رغم به‌جا بودن نگرانی، در روزهای اخیر و با رایزنی‌های صورت گرفته با سایر کشورها نظیر چین، ژاپن و کشورهای اروپایی توسط وزارت […]
زهرا ایرانشاهی
در جریان تحریمهای امریکا، بسیاری از فعالان اقتصادی در حوزه حمل‌ونقل دریایی، جریان آزاد تخلیه و بارگیری در بنادر کشور را در معرض خطر دیدند. این در حالی بود که به‌رغم به‌جا بودن نگرانی، در روزهای اخیر و با رایزنی‌های صورت گرفته با سایر کشورها نظیر چین، ژاپن و کشورهای اروپایی توسط وزارت امور خارجه کشورمان و همچنین تلاش‌های سازمان بنادر برای تسهیل تردد کشتی‌های باری- به جز تاخیر- در این زمینه مشکلی ایجاد نشد.
معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی درگفت‌وگو با خبرنگار ما بر این گزاره صحه گذاشت. هادی حق‌شناس بروز مشکلات جزئی را امری طبیعی عنوان کرد اما همچون مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی جریان تردد کشتی‌ها را مثبت ارزیابی کرد.
محمد راستاد نیز در اینباره می‌گوید: اگرچه ما در شرایط تحریم به سر می‌بریم اما جامعه جهانی و سازمان بین‌المللی دریانوردی، تحریم های آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسد و اکنون شاهدیم ناوگان تحت پرچم ایران در حال تردد به اکثر نقاط هستند. راستاد جذب خطوط کشتیرانی حتی در زمان تحریم را به‌عنوان یک وظیفه مهم و راهبردی می‌داند که همیشه در دستور کار سازمان بنادر است.
مدیرعامل سازمان بنادر ادامه داد: یکی از مهمترین اقدام‌های سازمان بنادر جذب حداکثر خطوط کشتیرانی در بنادر کشور بود. قبل از برجام خطوط لاینر کانتینری بنادر را ترک کرده بودند، بعد از برجام عمده این خطوط به بنادر مراجعت کردند و این دستاورد مهمی برای کشور محسوب می‌شد. موضوع دیگر در مورد مؤسسات رده‌بندی کشتی‌ها بود که قبل از برجام موافقتنامه‌های خود با سازمان بنادر برای تحت پوشش قرار دادن رده‌بندی کشتی‌های ایرانی را تعلیق کرده بودند که بعد از برجام همه این موافقتنامه‌ها با مهمترین مؤسسات رده‌بندی جهان که عضو انجمن بین‌المللی مؤسسات رده‌بندی موسوم به «آیاکس» هستند، برقرار شد؛ این هم دستاورد مهمی بود که سازمان بنادر به آن نائل شد.
او افزود: موضوع دیگر پیرامون تجهیز بنادر بود که مهمترین آن تجهیز ترمینال ۲ کانتینری بندر شهید رجایی بود. در این بندر ۱۲ دستگاه جرثقیل کشتی به ساحل با ۱۰۴ میلیون یورو سرمایه سازمان بنادر توسط یک سازنده اروپایی تأمین شد و این پروژه اواخر سال گذشته با حضور رئیس جمهوری رسماً به بهره‌برداری رسید.
راستاد درباره فضای فعالیت بنادر تجاری قبل از برجام و پس از آن در ایران گفت: جهان رقابتی است و همه بنادر تلاش می‌کنند برای اینکه سهم خود را از بازار حمل و نقل کانتینری که مهمترین ترافیک تجارت دریایی است را به حداکثر برسانند و بیشترین میزان کشتیرانی‌های لاینر را جذب کنند. ما هم دنبال این هستیم تا از سهم حمل‌ونقل دریایی و بازار منطقه بیشترین میزان را جذب کنیم. بنابراین طبیعی بود از فرصت رفع تحریم‌ها حداکثر استفاده را ببریم تا تمام خطوط بدون استثنا به بنادر ما تردد داشته باشند. یک نکته مهم و مزیت دیگر حضور خطوط لاینر کشتیرانی جهانی به تعداد زیاد و عرضه ظرفیت بالای حمل‌ونقل دریایی این است که هزینه‌های حمل‌ونقل هم کاهش پیدا می‌کند و آثار مثبتی در اقتصاد دارد بنابراین جذب خطوط کشتیرانی به‌عنوان یک وظیفه مهم و راهبردی همیشه در دستور کار سازمان بنادر هست و خواهد بود حتی در شرایط تروریسم اقتصاد ما کماکان به‌دنبال این هستیم به هر طریق ممکن خطوط کشتیرانی خارجی را به بنادر خود جذب کنیم تا بتوانیم بدون محدودیت هر مراوده تجاری که کشور با اقصی نقاط دنیا داشته را انجام دهیم.
راستاد درباره ظرفیت‌های خالی بنادر کشور پس از بازگشت تحریم‌ها خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های خالی در دو بخش است یک بخش در حمل دریایی است که با توجه به خروج لاینرها در حال حاضر حداکثر استفاده از ناوگان داخلی می‌شود و شرایطی نداریم که بگوییم از ظرفیت قابل توجه کشتیرانی داخلی استفاده بهینه نمی‌شود. در مورد ظرفیت بنادر، سال گذشته به‌خاطر نوسانات اقتصادی و نوسانات نرخ ارز شاهد کاهش ۲۰ میلیون تنی تخلیه و بارگیری کالا در بنادر تجاری کشور بودیم ولی میزان حمل و نقل و تجارت دریایی بنادر تجاری بالغ بر ۱۳۵ میلیون تن بود که تقریباً ۱۳۰ میلیون تن هم تخلیه و بارگیری در بنادر نفتی داشتیم که این میزان حمل و نقل نشان می‌دهد استفاده قابل توجهی از زیرساخت‌های بندری در کشور می‌شود. بنابراین ظرفیت‌های بنادر کماکان در حال بهره‌برداری است. نکته دیگر اینکه انگیزه برای صادرات کالا بالا رفته است و الان بخش زیادی از ظرفیت بنادر به صادرات اختصاص دارد. سال گذشته صادرات غیرنفتی از نظر وزنی ۲ برابر واردات غیرنفتی بود و بالغ بر ۵۰ میلیون تن صادرات غیرنفتی و حدود ۲۶ میلیون تن واردات غیر نفتی داشتیم. همین الان هم در بنادر بزرگ عمده کشتی‌های ما در اشغال محموله‌های صادراتی در حال بارگیری است. این موضوع برای اقتصاد کشور و فعال شدن صادرات یک مزیت بزرگ است.
او درباره صادرات نیز ادامه داد: ما بدون محدودیت صادرات می‌کنیم. برخی کشتی‌ها که به بنادر می‌آیند و محموله‌های صادراتی را بارگیری می‌کنند کشتی‌های خارجی هستند بعضی هم کشتی‌های ایرانی هستند. در این دوره از تحریم‌ها با توجه به اینکه تحریم‌ها یکجانبه و غیرقانونی از طرف امریکا تحمیل شده است، جامعه جهانی و سازمان بین‌المللی دریانوردی این تحریم را به رسمیت نمی‌شناسد و الان شاهد هستیم عمده ناوگان تحت پرچم ایران در حال تردد به اکثر نقاط هستند. همین الان اگر به بندررجایی یا امام بروید هیچ‌کدام از اسکله‌ها خالی نیستند تمام اسکله‌ها در اشغال کشتی‌هایی هستند که در حال تخلیه یا بارگیری هستند. این فعالیت نشان می‌دهد بنادر ما فعال است و هم ناوگان با تمام قدرت و توان واردات و صادرات را انجام می‌دهد.
راستاد حجم تجارت دریایی در سال گذشته را ۲۶۵میلیون تن عناون کرد واضافه کرد: این نشان می‌دهد با توجه به ناوگان بزرگ کشتیرانی و نفتکشی که در اختیار داریم و بنادری که ظرفیتش ۲۴۰ میلیون تن در حال حاضر است، قابلیت‌هایی است که در هر شرایطی کشور را در تأمین زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی پشتیبانی کنند.
راستاد درباره فعالیت بنادر پس از تحریم‌ها نیز گفت: به‌واسطه ظرفیت‌های قابل توجه هم در زیرساخت‌های بندری هم در ناوگان تحت مالکیت شرکت‌های ایرانی تهدیدهای اینچنین نمی‌تواند ما را از گردونه حمل‌ونقل و تجارت دریایی حذف کند. چراکه ما در سال گذشته در اوج تحریم‌ها بنادر و ناوگان را فعال نگه داشتیم و کماکان بخش دریایی و بندری با قوت و قدرت در اقتصاد نقش‌آفرینی می‌کنند. در سال گذشته تلاش کردیم هم مجامع بین‌المللی دریایی و بندری را با حقانیت خودمان همراه کنیم. سال گذشته در شورای آیمو با استناد به کنوانسیون سازمان بین‌المللی دریانوردی غیر قانونی بودن اعمال تبعیض و محدودیت نسبت به حمل و نقل دریایی کشور را مطرح کردیم ومورد حمایت قاطع اتحادیه اروپا و کشورهای دیگر قرار گرفتیم و اعتراض ما به‌عنوان سند خروجی آن شورا مطرح شد که از نظر بین‌المللی حقانیت ما تأیید شده است.با این شرایط و دارا بودن ظرفیت، این گردنه‌ها را پشت سر می‌گذاریم و نیازهای کشور را برای حمل و نقل دریایی کمتر می‌کنیم.
او تصریح کرد: یکی از اقداماتی که انجام می‌دهیم متناسب با تغییر شرایط از نظر درآمدها و هزینه‌های شرکت‌های فعال بندر به وجود می‌آید چه آنهایی که قرارداد اپراتوری دارند چه آنهایی که قرارداد سرمایه‌گذاری دارند بنابر شرایط، نسبت به تعدیل شرایط قرارداد اقدام و تلاش می‌کنیم شرکت‌ها از نظر اقتصادی بتوانند فعالیت خود را ادامه دهند و مخصوصاً اشتغال آنها در بنادر حفظ شود.
یکی از برنامه‌های ما این است که اراضی پس‌کرانه‌ای بنادر را در اختیار سرمایه‌گذاران بخش خصوصی قرار دهیم.
