موضوع ممانعت ورود بانوان به ورزشگاه‌ها و دیدن مسابقات ورزشی از نزدیک، سابقه دیرینه در کشور دارد و تقریباً پس از پیروزی انقلاب اسلامی از ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها جلوگیری شده است. البته نخستین ورود زنان به ورزشگاه در سال ۲۰۰۶ بود که همسر رئیس‌جمهور وقت، مهمان ویژه در مسابقه ایران و بحرین بود. در […]
موضوع ممانعت ورود بانوان به ورزشگاه‌ها و دیدن مسابقات ورزشی از نزدیک، سابقه دیرینه در کشور دارد و تقریباً پس از پیروزی انقلاب اسلامی از ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها جلوگیری شده است. البته نخستین ورود زنان به ورزشگاه در سال ۲۰۰۶ بود که همسر رئیس‌جمهور وقت، مهمان ویژه در مسابقه ایران و بحرین بود. در سال ۱۳۷۸ نیز چهار دختر توانستند با همکاری چند کره‌ای وارد ورزشگاه آزادی شوند؛ اما این ماجرا و ورود زنان به ورزشگاه در زمان دولت احمدی‌نژاد جدیت پیدا کرد، به گونه‌ای که وی دستور داد تا زمینه‌ای فراهم شود که زنان نیز بتوانند بازی‌ها را از نزدیک ببینند؛ در چهارم ارديبهشت ماه ١٣٨٥، محمود احمدي نژاد نامه اي به محمد علي آبادي – رييس وقت سازمان تربيت بدني – نوشت و از وي خواست با برنامه ريزي صحيح، درهاي ورزشگاه ها را به روي زنان جامعه ايران باز كند. البته این کار با واکنش‌هایی همراه شد و سرانجام دولت از تصمیم خود عقب‌نشینی کرد.
روایت تلاش دختران ایرانی برای ورود به ورزشگاه ها در سال های اخیر نقل بسیاری از محافل شده است. مطبوعات هم در این زمینه بسیار تلاش کرده اند. روزنامه های خارجی هم ازجمله تصاویری از این موضوع را در گزارش های خود گنجانده اند. گاردین به تازگی عکسی از عکاس ایرانی را منتشر کرد که برنده جایزه ورلدپرس شد.
بنا بر یک قانون نانوشته بانوان حق ورود به ورزشگاه ها را ندارند. با وجود تلاش های زیاد دولت ها و برخی نمایندگان مجلس درهای ورزشگاه های فوتبال و والیبال بخصوص در مسابقات مهم به روی زنان کشورمان بسته است. دلیل و علت آن همچنان نامعلوم است و پیدا نیست که کدام سازمان یا نهادی و با چه متر و معیاری از حضور زنان در ورزشگاه ها جلوگیری می کنند؛ اما آنچه که پیداست بانوان کشورمان همچنان حق ورود به ورزشگاه ها برای دیدن مسابقات مهم فوتبال را ندارند. البته ناگفته نماند که برخی از مسابقات ازجمله بسکتبال و والیبال، شاهد حضور بانوان علاقمند به ورزش بوده است. برای مثال در مسابقات والیبال لیگ ملت های ۲۰۱۹، که در ارومیه برگزار شد، زنان به راحتی به ورزشگاه رفتند و این رقابت ها را تماشا کردند و قهرمانی تیم والیبال ایران را از نزدیک مشاهده کردند. این موضوع نشان داد زنان ایران زمین نه از حضور در میادین ورزشی منقلب می شوند و نه شاهد فحاشی های زننده از سوی سایر تماشاگران می شوند، بلکه در کمال آرامش به درخشش تیم ملی کمک می کنند.
این اتفاق خوشایند و کم سابقه، واکنش های مثبت زیادی را در فضای مجازی شاهد بود. بخصوص ویدئو منتشر شده از مادر و دختری که رضایت و امنیت خود را بر روی صندلی های ورزشگاه اعلام کردند. حق و حقوقی که بیش از نیمی از جمعیت کشور از آن محروم بوده و به آنان اجازه حضور در مکان های ورزشی برای تشویق همنوعان یا بعضاً فرزندان و همسران داده نمی شود؛ موضوعی که به باور کارشناسان، می تواند مشوق و انگیزه خوبی برای تلاش مضاعف ورزشکاران در جهت کسب پیروزی شود.
حضور مثبت زنان در ورزشگاه ها به دلایلی نظیر افزایش اعتماد و مشارکت اجتماعی، بهبود نظم و آرامش و کاهش رفتارهای وندالیسمی، ضرورت تداوم اجرای سیاست درهای باز ورزشگاه ها به روی زنان را مورد تاکید قرار می دهد.
یک جامعه شناس در خصوص حقوق شهروندی و رابطه آن با حضور زنان در ورزشگاه گفت: به نظر من حضور زنان در ورزشگاه حق زنان است و اصلا حق شهروندی است. این امر چیزی نیست که یکدفعه مطرح شده باشد و بخواهند به دنبال مطالبات حق زنان مثل حق حضانت یا بحث های خشونت علیه زنان باشند.
بیتا مدنی افزود: منظور، حمایت از خانواده و لایحه نیست. بلکه این امر چیزی بوده است که از دهه ۵۰ شمسی و حتی قبل از انقلاب هم مطرح بوده و من متاسفم که در زمینه ورزش و تماشای ورزش هم با پسرفت رو به رو شدیم. وی با بیان اینکه اگرچه به نحوه ورود زنان به ورزشگاه ها به عنوان یک مساله نگریسته می شود اما نمی توان آن را یک مساله اجتماعی زنانه تلقی کرد، ادامه داد: حضور زنان در ورزشگاه ها باعث می شود جملات رکیک، فحش و ناسزا کمتر شوند. رفتارهای خشونت آمیز مردان کمتر و فضا آرامتر می شود. آرامش حاکم بر فضا نه به خاطر خانواده ها بلکه به خاطر جنس مخالف محقق می شود. طبیعتا این بحث به هنگام ورود مردان به محیط های زنانه نیز وجود دارد.
قانون چه می گوید
اصل ۲۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، یکسانی زن و مرد را طبق اسلام این گونه عنوان می کند: همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند. بر همین اساس، اجرای بدیهی ترین حقوق انسانی و شهروندی تکلیفی است که قانون به عهده دولتمردان قرار داده است.
در این میان، ورزش به عنوان یکی از ساز وکارهای حفظ سلامت جسمی و روحی افراد جامعه به شمار می رود که زنان و مردان از حقوقی برابر در استفاده از آن برخوردارند و همین امر، دولت‌ها را مکلف به تامین زیرساخت های آن کرده است. آن هم در برهه ای از زمان که حضور مردم در میدان های ورزشی، مسابقه، تمرین و فعالیت ورزشی به منزله رشد و بالندگی آن جامعه و نشان از سلامت و امنیت جسمی افراد تلقی می شود.
در بررسی فحوا و محتوای قانون در خصوص حضور زنان و مردان در میادین ورزشی هم همانند آنچه در اصل ۲۰ بر آن تاکید شده، تبعیضی وجود ندارد و زنان و مردان می توانند با حفظ شئونات اسلامی، در تمامی فعالیت های ورزشی همگام با مردان حضور داشته و به تشویق همنوعان خود بپردازند وسلب این حق، سلب حقوق اساسی مردم است. بر همین اساس، ایجاد بسترهای لازم در جهت حضور زنان در میدان های ورزشی وظیفه دولتمردان به شمار می رود.
آنچه که این روزها هم شاهد آن هستیم حضور زنان در سالن های ورزشی بسکتبال و والیبال است که صدور مجوز این حضور هم صرفاً برای خوشایند فدراسیون‌های جهانی و تماشای حضور زنان در ورزشگاه‌ها در تصاویر جهانی بوده است و همچنان زنان از حضور در رشته‌هایی همچون فوتبال محروم مانده اند.
زنانی که امروز در تمامی عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضوری پررنگی دارند و حتی کم توجهی به آنها در حوزه ورزش، مانع از افتخارآفرینی نشده و تلاش کرده اند تا توانمندی خود را به منصه ظهور برسانند. پس دولت مکلف است تا با برنامه ریزی و سیاستگذاری مناسب، فضای ورزشگاه‌ها و میادین ورزشی را به نوعی تعبیه کند تا مناسب حضور نیمی دیگر از جمعیت کشور هم قرار گیرد؛ حضوری که می‌تواند به منزله مشوق بیشتر برای پیروزی ورزشکاران در صحنه‌های رقابتی شود.
