شهلا منصوریه دبیر گروه اجتماعی در حال رانندگی است، ماشینی در لاین کناری است و با یک موتورسوار بگومگو میکند. با صدای بلند به هم پرخاش می کنند و ناسزا می گویند. راننده خودرو برای اینکه به مرد موتورسوار بفهماند که دنیا در دست کیست، به ناگه فرمان را به سمت او می گیرد تا […]
شهلا منصوریه
دبیر گروه اجتماعی
در حال رانندگی است، ماشینی در لاین کناری است و با یک موتورسوار بگومگو میکند. با صدای بلند به هم پرخاش می کنند و ناسزا می گویند. راننده خودرو برای اینکه به مرد موتورسوار بفهماند که دنیا در دست کیست، به ناگه فرمان را به سمت او می گیرد تا تسلط خود را بر خواسته اش تاکید کند. اما موتور سوار در یک چشم بهم زدن جا خالی می کند و به خودرو دیگری برخورد می کند. راننده که حواسش به هر دو بود با سرعت زیاد پا را روی ترمز می گذارد اما موتورسوار به او برخورد کرده و مصدوم می شود. در عین حال با ترمز زیاد، ماشین پشتی هم به او می زند و چند تصادف زنجیره ای شکل می گیرد. اما این پایان ماجرا نیست؛ راننده مقصر با قفل فرمان پیاده می شود و به جان موتورسوار می افتد. به دقیقه نمی کشد که خون از سر موتورسوار جاری می شود.
این داستانی است تقریبا تکراری و داستان هایی که بی شباهت به این ماجرا نیست؛ ماجراهایی که شاید در طول روز شما هم در خیابان های شلوغ پایتخت دیده باشید. منظره ای که قسمتی از آن نتیجه اعمال خود ماست و بخشی از آن حاصل شلوغی و ماشینی شدن عصر حاضر است. این روزها افراد زودتر از قبل خشمگین می شوند، خشونتی که اغلب پشیمانی به بار می آورد.
خشونت، یکی از موضوعات روز جامعه است که در دهه های اخیر در کشورمان بیشتر راجع به آن صحبت می شود. موضوعی که هشدار و تذکر بسیاری از جامعه شناسان را در پی داشته است. تاملي بر آمارهاي ارائه شده توسط مراجع قضايي در خصوص ميزان پرونده هاي مربوط به خشونت در کشور نشان مي دهد خشونت يکي از سه پرونده داراي فراواني بالا در حوزه قضايي کشور است. در حال حاضر عوامل مختلفي باعث بروز خشونت در جامعه مي شود.
نگاهي به آمارهاي نزاع نشان مي دهد نشاط اجتماعي در حال كاهش يافتن است. به گفته مديركل دفتر مشاركت هاي اجتماعي جوانان وزارت ورزش و جوانان وزارت ورزش و جوانان برنامه هاي مختلفي در دستگاه ها در جهت شادي آفريني اجرا مي كند اما مهم اين است كه اين برنامه ها ممكن است نتوانند اثرات نشاط آوري در درازمدت داشته باشند، زيرا برنامه هاي شادي آفرين كوتاه مدت و مقطعي هستند. ممكن است با حضور در يك جنگ شادي، افراد در آن مقطع زماني احساس شادماني كنند، اما ضمير و درون آنها به صورت پايدار بانشاط نمي شود. به گفته سجاد سالك، نشاط مفهومي عميق دارد كه با متغيرهاي مختلفي گره خورده است. وقتي منع و محدوديت در جامعه گسترش پيدا مي كند، جوي از نااميدي و سرخوردگي و نارضايتي در جامعه پديد مي آيد. نبايد صدايي كه دستگاه هاي دولتي و حكومتي منعكس مي كنند دال بر افزايش خط قرمزها باشد، هر چند در برخي سطوح رگه هايي از اين اظهارنظرها و اقدامات محدودكننده و نااميدكننده ديده مي شود.
عوامل خشونت در جامعه
یک جامعه شناس معتقد است که وجود تضادها، تعصب‌ها و دشواری های معیشتی سه عاملی هستند که با افزایش خشونت در جامعه رابطه ای مستقیم دارند و به میزان افزایش آنها خشونت نیز افزایش می‌یابد.
به گفته انبری، تضادها جزو دسته اول محسوب می شوند که با خشونت ارتباط مستقیم دارند؛ زمانی که بین ارزش های گروه های اجتماعی، هنجار هایی که در جامعه وجود دارد و میان سبک های زندگی افزاد تضاد ایجاد می شود، زمینه ای برای شکل گیری خشونت ها فراهم می‌شود. این خشونت می تواند از نوع کلامی یا درگیری‌های شدید و ارتکاب قتل و .. باشد.
این جامعه شناس، دومین عامل را تعصب دانسته و افزود: یکی از موارد دیگری که در تمامی جوامع با خشونت رابطه مستقیم دارد بحث تعصب ها است. این تعصب‌ها می تواند در اتباط با موضوعات قومیتی، مذهبی، جنسیتی و … باشد. زیاده روی‌هایی که ما اسم آنها را تعصب گذاشته‌ایم می‌تواند خشونت را میان افراد افزایش دهد.
دشواری های معیشتی سومین عاملی است که انبری به آن اشاره کرد و گفت: زمانی که افراد برای تامین نیاز های اولیه زندگی، مقابله با دشواری های اقتصادی و مشکلات اقتصادی خود را ناتوان می بینند، خود به خود به سوی خشونت رو می‌آورند.
وی با بیان اینکه بیکاری می‌تواند یکی از مصداق های گرفتاری‌های معیشتی باشد گفت: داشتن شغل نامتناسب، شغل غیر آبرومند، شغل ریسک آور و مخاطره آمیز و … نیز می‌تواند از منشاءهای گسترش خشونت باشد. همچنین ورود به شغل‌های نادرست از جمله انجام انواع قاچاق نیز می‌تواند از عوامل بروز خشونت باشد. در علوم اجتماعی و جامعه شناسی مشکل وجود دارد که نمی‌توانیم میزان اثر گذاری هر عامل را مشخص کنیم.
تهران، مشهد و اصفهان در صدر آمار نزاع در كشور
به گفته جامعه شناسان آمار نشان می دهد که در تهران به طور مثال روزانه ۲۲۳ نزاع خياباني رخ مي دهد. آنگونه که عضو هيات رئيسه كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي اعلام کرده، بعد از تهران، مشهد و اصفهان در صدر آمار نزاع در كشور هستند. در اصفهان، ۹ ماهه اول سال ۹۶ تعداد ۲۹ هزار نفر به دليل صدمات ناشي از نزاع به مراكز پزشكي قانوني مراجعه كرده اند؛ اين خشم البته تنها در قالب نزاع خياباني خود را نشان نمي دهد بلكه به شكل ونداليسم و ونداليسم اينترنتي نيز خود را نشان مي دهد. در حال حاضر به گفته كارشناسان ميزان پرخاشگري در دختران بيشتر از پسران ديده مي شود.
