هومن حکیمی دبیر گروه فرهنگی اشاره: چندین سال پیش افتخار داشتم در یکی دو مقطع، حضور در کارگاه‌های سینما و آموزش نقد فیلم «مسعود فراستی» را تجربه کنم و شاید جزو کسانی باشم که خوب می‌دانند، این مرد، چقدر در زمینه سینما و علوم اجتماعی دانش و تجربه دارد. آدم تقریبا رها و «بی‌همه‌چیزی» هم […]
هومن حکیمی
دبیر گروه فرهنگی
اشاره: چندین سال پیش افتخار داشتم در یکی دو مقطع، حضور در کارگاه‌های سینما و آموزش نقد فیلم «مسعود فراستی» را تجربه کنم و شاید جزو کسانی باشم که خوب می‌دانند، این مرد، چقدر در زمینه سینما و علوم اجتماعی دانش و تجربه دارد. آدم تقریبا رها و «بی‌همه‌چیزی» هم هست! (کاری به زندگی گذشته و حال و آینده‌اش ندارم و در جایگاهی هم نیستم که بخواهم شخصیت حقیقی کسی را قضاوت کنم) و رک بودن و صراحت لهجه جزو ویژگی‌های ذاتی اوست. با این همه این را هم خوب می‌دانم که بعضی وقت‌ها چقدر می‌تواند غیرقابل تحمل شود؛ مخصوصا وقتی «جدایی نادر از سیمین» را فیلم بدی می‌داند!
چند روز پیش میز نقد برنامه «هفت» به «شبی که ماه کامل شد» پرداخت؛ با حضور «محمدتقی فهیم» و «جواد طوسی» و البته با محوریت «مسعود فراستی». فرالستی که در زمان جشنواره قبلی هم پنبه این فیلم را زده بود، اینجا به شکلی کامل‌تر و بهتر فیلم را نقد کرد و آن را -به درستی- فیلم بدی دانست. برای این ادعایش هم کلی دلیل فنی و سینمایی آورد که به نظر نگارنده کاملا درست است.
اینجا اما بحث درباره خود فیلم نیست که طبعا طرفداران و مخالفان زیادی هم دارد؛ چیزی که در ذات سینما و هنر وجود دارد و یکی از علت‌های جذابیت آن است. مسأله حتی این هم نیست که دوباره لحن بی‌پروا و ادبیات تند مسعود فراستی باعث شده که حاشیه‌هایی در سینما ایجاد شود (که البته معتقدم بروز چنین اتفاق‌هایی نه تنها بد نیست که عامل ایجاد جذابیت و جریان در سینمای خموده ما است)، چرا که مهمترین وجه این اتفاق، بهره‌ای‌ست که فیلم ضعیف و در بهترین حالت، معمولی «شبی که ماه کامل شد» از این حاشیه‌ها می‌برد. فیلمی که خودش هم می‌داند چه ضعف‌هایی دارد و چرا ساخته شده و چرا… .
در برنامه گذشته «هفت» البته برخلاف آنچه برخی سعی دارند القا کنند، هیچ بی‌احترامی قومی قبیله‌ای یا از این جور توهین‌هایی که متاسفانه در کشور ما باب شده، رخ نداد و هرچه بود نقدی تند از جانب منتقد شناخته‌شده سینمای ایران بود که باید هم به مذاق اغلب مایی که نقد را برنمی‌تابیم خوش نیاید. اما فراستی که معمولا حواسش به خیلی چیزها هست و سعی می‌کند اگر گافی هم می‌دهد به حیطه نقد فیلم موردنظرش ورود پیدا نکند، این بار ناخواسته کاری کرده که به نفع فیلم تمام شده است. یعنی عتاب موجود در این نقد کلامی فراستی نسبت به «شبی که…» نه تنها باعث رنجیدن عوامل فیلم نشده بلکه به نظرم حتی از آن هم استقبال کرده‌اند. یک لحظه تهیه‌کننده و کارگردان فیلم مورد اشاره را در ذهنم تصور می‌کنم، وقتی باخبر شده‌اند که قرار است فیلمشان در برنامه «هفت» توسط مسعود فراستی مورد نقد قرار بگیرد؛ «ایول، چه عالی»!
در همین برنامه، «محمدتقی فهیم» در ابتدای میز نقد، اشاره‌ای می‌کند به نام چند منتقد سرشناس جهانی مانند «راجر ایبرت» مرحوم که نقدهایی به مراتب تندتر و با به کارگیری الفاظی زشت هم نوشته‌اند یا گفته‌اند اما با احترام به نظر «فهیم» باید بگویم، نه سینمای ما مثل سینمای هالیوود است که نقدش هم براساس اصول و ویژگی‌های آنها باشد و نه «راجر ایبرت» (که مسعود فراستی ما از نظر دانش و تخصص از او کم ندارد) گاهی اینقدر هیجانی می‌شده که کاری کند، به طور ناخواسته، نقد منفی‌اش درباره یک فیلم بد، به مورد توجه بیشتر قرار گرفتن آن فیلم، کمک کند!
بقیه ماجرا هم که مثل همیشه است؛ یک عده موافق فراستی و عده‌ای دیگر مخالف او و مدافع سینه چاک «شبی که ماه کامل شد» می‌شوند، در فضای مجازی و اندکی هم حقیقی، همدیگر را مورد لطف و نوازش قرار می‌دهند و…، اما همه نادانسته کاری می‌کنند که این فیلم ضعیف، بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و به این جنس سینمای وابسته، اضافه شود.
