کاوه ایرانی روزنامه نگار عاقبت سیاستمداران جهان و به خصوص سران کشورهای اروپایی طرف برجام مغلوب زمان شدند و قبل از آنکه بتوانند اقدامی موثر در جهت جلب رضایت مسئولان ایرانی انجام دهند، موعد تعیین شده از سوی ایران به پایان رسید. بر اساس آنچه که دولت ایران اعلام کرده بود، روز پنج شنبه آخرین […]
کاوه ایرانی
روزنامه نگار
عاقبت سیاستمداران جهان و به خصوص سران کشورهای اروپایی طرف برجام مغلوب زمان شدند و قبل از آنکه بتوانند اقدامی موثر در جهت جلب رضایت مسئولان ایرانی انجام دهند، موعد تعیین شده از سوی ایران به پایان رسید. بر اساس آنچه که دولت ایران اعلام کرده بود، روز پنج شنبه آخرین فرصت طرف های اروپایی برای انجام تعهداتشان در خصوص برجام بود. و با پایان این مهلت و عدم بهره مندی ایران از مزایای برجامی، ایران سومین گام خود را نیز به سمت خروج از برجام، برداشت.
به گزارش«جمله» روز چهارشنبه دکتر حسن روحانی در پایان جلسه سران سه قوه اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی ایران از روز جمعه ۱۵ شهریور گام سوم کاهش تعهدات برجامی خود را آغاز خواهد کرد. حال قرار است امروز جزئیات گام سوم کاهش تعهدات برجامی و اقدامات سازمان انرژی اتمی در نشست خبری بهروز کمالوندی سخنگوی این سازمان تشریح شود.
بنا بر اظهارات رئیس جمهور: «در گام سوم سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مد نظر بوده را کنار بگذارد و گسترش در حوزه تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه که برای غنی‌سازی نیاز داریم را سازمان انرژی انجام دهد و شاهد سرعت عمل در این زمینه باشیم.»
روحانی تاکید کرده است که تعیین زمان‌بندی در زمینه تحقیق و توسعه یکی از محورهای اصلی توافق هسته‌ای بوده است. رئیس جمهور کشورمان با اشاره به این موضوع که گام سوم “گام بلندی” از سوی ایران است، خبر از لغو این زمان‌بندی‌ها از سوی سازمان انرژی اتمی داده است.
در واکنش به این خبر از سوی رئیس جمهور کشورمان، وزارت امور خارجه فرانسه با انتشار بیانیه‌ای از آغاز گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران ابراز نگرانی کرد و نوشت هرگونه کاهش تعهدات و الزام‌های پیش بینی شده در برجام می‌تواند تاثیری منفی در تلاش‌های فرانسه در عرصه میانجیگری و کاهش تنش داشته باشد.
بازگشت به شرط فروش نفت
در همین راستا هفته گذشته برخی از مسئولان کشورمان اظهار کرده بودند که اگر اروپایی ها به وعده های خود عمل کنند، امکان بازگشت به برجام وجود دارد.
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان که بعد از سفر روز دوشنبه خود به پاریس در اسلوونی گفت که بازگشت ایران به اجرای کامل برجام منوط به دریافت ۱۵ میلیارد دلار برای یک دوره چهار ماهه است.
عراقچی در مورد رایزنی های خود با مقامات فرانسه و احتمال اجرای مجدد کامل برجام از سوی تهران گفت: «محور مذاکرات با فرانسه در خصوص نحوه تامین مطالبه جمهوری اسلامی در خصوص فروش نفت و نحوه تامین درآمدهای حاصله است.»
وی تاکید کرد که ایران تنها در صورتی به اجرای کامل توافق هسته ای باز خواهد گشت که قادر به فروش نفت خود و بهره مندی از عواید آن بدون هرگونه محدودیتی باشد.
معاون وزیر امور خارجه گفت: «به دنبال تماس های تلفنی آقای ماکرون رئیس جمهور فرانسه، به ایشان تاکید شد که یا اروپا می بایست از ایران نفت خریداری کند و یا معادل فروش نفت را به صورت خط اعتباری، که با درآمدهای نفتی ایران تضمین می‌شود و در حقیقت به نوعی به معنای پیش فروش نفت است، در اختیار ایران قرار دهد.»
معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد که تهران در صورت «دریافت ۱۵ میلیارد دلار» آماده مذاکره با «کشورهای ۱+۴» خواهد بود. به گفته وی هنوز در مورد دستور کار این مذاکرات اختلاف نظرهای جدی وجود دارد.
خبرگزاری رویترز گزارش داده است که فرانسه به دنبال اختصاص خط اعتباری «۱۵ میلیارد دلاری» به ایران در ازای اجرای کامل تعهدات برجامی از سوی تهران است. به گفته منابع دیپلماتیک فرانسوی و ایرانی اجرای این طرح منوط به عدم مخالفت آمریکا است.
ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه گفته است که موافقت آمریکا با این طرح «حیاتی» خواهد بود. وی افزوده است که ایران در ازای دریافت خط اعتباری «۱۵ میلیارد دلاری» باید ضمن اجرای کامل تعهدات برجامی و تامین امنیت در خلیج فارس با آغاز مذاکرات بر سر ثبات در منطقه و دوران پس از پایان اعتبار برجام (سال ۲۰۲۵) موافقت کند.
سید حسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در اینباره اظهار کرد:«ما اعلام کردیم اگر اروپایی‌ها اقدام عملی برای انجام تعهداتشان انجام دهند ایران آمادگی بازگشت به زمان قبل از کاهش تعهدات را دارد. البته باید اقدام عملی صورت گیرد که معنای آن ایجاد شرایط لازم برای فروش نفت و تضمین برگشت پول است».
نامه ای به فدریکا
روز پنج شنبه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه طی نامه ای به فدریکا موگرینی ، گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران را اعلام کرد. سید عباس موسوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی در اینباره گفت: « دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز پنجشنبه (۱۴ شهریور) با ارسال نامه‌ای خطاب به خانم موگرینی نماینده عالی سیاست خارجی و دفاعی اتحادیه اروپا اعلام کرد به دلیل تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحمیل مجدد تحریم‌های آن کشور و ناتوانی سه کشور اروپایی به اجرای تعهدات خود در برجام و در بیانیه‌های کمیسیون مشترک، جمهوری اسلامی ایران از امروز تمامی تعهدات خود در برجام در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای را متوقف می‌کند». موسوی افزود: «در این نامه تاکید شده است که این اقدام دقیقاً در راستای حقوق ایران در برجام و به‌ویژه بر مبنای پاراگراف ۳۶ آن بوده و در پاسخ به نقض گسترده و مستمر برجام طی ۱۶ ماه گذشته انجام می‌شود. جزئیات فنی و عملیاتی توقف تعهدات ایران در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای متعاقباً به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد رسید».
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، در پایان نامه وزیر امور خارجه ایران تاکید شده است که «جمهوری اسلامی ایران به منظور نشان دادن حسن نیت خود، آمادگی دارد به گفتوگو با طرف‌های باقی‌مانده در برجام در تمامی سطوح ادامه دهد و در صورت عمل طرف‌های مقابل به کلیه تعهدات خود در برجام، مجدداً به اجرای کامل برجام برگشت کند».
ماهی گیری روس ها در آب گل آلود برجام
در حالی که به رغم تمام تلاش های دیپلماتیک ، ایران از مزایای برجامی برخوردار نشد و صادرات نفت در پی تحریم های اعمالی از جانب کاخ سفید با مشکلات جدی مواجه گشت، بهترین فرصت برای روس ها پدیدار شد تا از این آب گل آلود همچون گذشته اقدام به ماهی گیری کنند.
روز پنجشنبه ۱۴ شهریور الکساندر نوآک، وزیر انرژی روسیه اعلام کرد کشورش قصد حمایت آتی از صنایع انرژی جمهوری اسلامی را دارد. او روز ۱۱ شهریور نیز با همتای ایرانی خود رضا اردکانیان دیدار داشت. پس از این دیدار وزیر نیروی کشورمان، از آمادگی روسیه برای مذاکره درباره «سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در پروژه‌های نفتی ایران» خبر داد.
وعده روسیه برای ایفای نقش هرچه بیشتر در صنایع ایران در حالی است اتحادیه اروپا همچنان در تلاش است راهی برای نجات برجام بیابد. روسیه در حالی تظاهر به همکاری با ایران را نشان می دهد که روابطی بسیار گرم با رژیم صهیونیستی دارد و بارها بر سر مواضع ایران با رژیم صهیونیستی معامله کرده است. در حال حاضر روسیه نیز از جانب غرب با تحریم هایی مواجه است و برای حل محدودیت های خود حساب ویژه ای به روی روابط ایران در جهت کسب منافع بیشتر باز کرده است. در واقع به هراندازه که رابطه ایران و غرب تیره تر باشد، منافع روسیه و چین بیشتر تامین خواهد شد.
در نهایت باید دید با توجه به اظهارات مطرح شده از سوی مقامات کشورمان و طرف های اروپایی آیا اراده ای برای احیای مجدد برجام وجود دارد یا آنکه گام سوم، آخرین میخ تابوت برجام بود.
