زهرا ایرانشاهی چند سالی است که توسعه صنعت هوایی و زیرساخت‌های فرودگاهی از رویكردهای اساسی دولت و وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است. رویکردی که اگر بتواند با رفع احتمالی تحریم‌ها وجهه عملیاتی به خود بگیرد، صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور را از رتبه یازدهم بین ۲۷ کشورِ اطراف خود در منطقه به رتبه بالاتری […]

زهرا ایرانشاهی
چند سالی است که توسعه صنعت هوایی و زیرساخت‌های فرودگاهی از رویكردهای اساسی دولت و وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است. رویکردی که اگر بتواند با رفع احتمالی تحریم‌ها وجهه عملیاتی به خود بگیرد، صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور را از رتبه یازدهم بین ۲۷ کشورِ اطراف خود در منطقه به رتبه بالاتری ارتقا خواهد داد. چراکه در میان شقوق حمل‌ونقل تجهیز صنعت هوایی از سخت‌ترین آنها به لحاظ توان عملیالتی است.
به گزارش جمله، یکی از مهم‌ترین بسترهای لازم برای رشد صنعت هوایی و هوانوردی، ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز جهت تست و آزمون بخش‌های مختلف طراحی، تولید و تعمیر و نگهداری به‌منظور دستیابی به محصولات هوایی مطابق با استانداردهای بین‌المللی است.
گستردگی‌ حوزه فعالیت‌های صنعت هوایی، موجب پیدایش طیف وسیعی از تست‌ها و آزمون‌های هوایی در سطح آزمون قطعات، سامانه‌ها و سیستم‌ها می‌شود. بنابراین در حال حاضر در کشور ما آزمایشگاه‌های دانشگاهی و صنعتی در سطح تست قطعات و تعمیر و نگهداری آنها وجود دارند اما طراحی و تولید هواپیما یا بعضی از قطعات موردنیاز هواپیماهای تجاری و مسافری ممکن نیست. بنابراین برای انتقال فناوری به امید تولید صنایع هوایی در داخل کشور و همچنین برای خرید هواپیما به دلیل ایجاد فرسودگی در ناوگان هوایی به همکاری کشورهای تولیدکننده نظیر کشورهای اروپایی و دستکم کشور روسیه نیازمندیم. اگرچه در حال حاضر متخصصان داخلی کشور، توسعه زیرساخت‌ها را مدنظر قرار داده‌اند و تجهیز فرودگاه پیام بدون کمک خارجی، هود شاهدی بر این مدعا است.
این در حالی است که مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز در همین ارتباط از اراده شرکت متبوع خود یعنی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران برای توسعه هوانوردی عمومی خبر داده و گفته است: فراهم کردن زيرساخت‌ها، امکانات و شرايط تسهيل کننده برای توسعه هوانوردی عمومی در فرودگاه‌های کشور در حال پيگيری و انجام است.
سیاوش امیرمکری که دیروز در هجدهمین جلسه کمیته توسعه هوانوردی عمومی با حضور منوچهر منطقی دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی، حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و کارشناسان این مجموعه سخن می‌گفت، با بیان اینکه شرکت فرودگاه‌ها مطابق با برنامه‌ریزی از پیش تعیین‌شده در این مسیر با قوت پیش می‌رود، موضوع مهم تعیین تکلیف امنیت پروازها و سوختگیری هواپیماها در بخش هوانوردی عمومی را مورد تاکید قرار داد و خواستار فراهم شدن زمینه‌های لازم برای آن از سوی مرجع مربوطه شد.
امیرمکری اظهار داشت: ما آمادگی داریم با شرایط فعلی از تمام ظرفیت در فرودگاه‌های کشور برای توسعه هوانوردی عمومی استفاده کنیم اما باید موضوع چگونگی تامین امنیت پروازها و سوختگیری هواپیماها مشخص شود تا مانع عملیاتی شدن این طرح نشود.
امیرمکری درباره پیشنهاد مطرح شده درخصوص استفاده از ظرفیت مرکز علوم و فنون سابق برای توسعه هوانوردی عمومی گفت: اگر قرار باشد که این مرکز وارد این حوزه شود نیز باید مقدمات قانونی و اجرایی و امکانات موردنیاز این مرکز که امروز با عنوان مرکز عملیات وراسی پروازی شناخته می‌شود، فراهم شود که البته همه اینها باید با تایید هیات مدیره شرکت فرودگاه ها و مجوز سازمان هواپیمایی کشوری صورت گیرد.
مدیرعامل شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران با اشاره به وجود زیرساخت های لازم در فرودگاه‌های کشور و بلا استفاده ماندن تعدادی از این فرودگاه‌ها در عین حال گفت: این شرکت همراهی‌های لازم را خواهد داشت اما نباید مسیر به گونه یی باشد تا همه امور از تامین زیرساخت تا تامین امنیت به شرکت فرودگاه ها محول شود.
وی تاکید کرد: راه اندازی هوانوردی عمومی از ابتدا باید با قوت پیش برود تا خدایی ناخواسته عملی نشدن تصمیمات متوجه شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران باشد.
امیرمکری در پایان گفت: من اطمینان می دهم شرکت فرودگاه ها تمام تلاش خود را برای توسعه هوانوردی عمومی داشته و به عنوان حامی تاکنون اذهان مختلف را در اجرای این طرح آماده کرده است اما نباید این انتظار را ایجاد کرد که همه مفاد این طرح از سوی شرکت فرودگاه ها اجرا شود.
در ادامه این نشست منوچهر منطقی دبیر ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز از فراهم شدن مقدمات اولیه تامین امنیت پروازها و سوخت‌گیری هواپیماها در هوانوردی عمومی خبر داد.
وی در ادامه پیشنهاد ایجاد دو هاب برای راه اندازی ایرتاکسی با مشارکت یک شرکت هواپیمایی و مرکز علوم و فنون را ارائه داد و اظهار داشت: وجود هاب مرکزی می تواند به طور متمرکز مباحث فنی و پشتیبانی را پوشش دهد.
منطقی گفت: تاکنون اقدامات خوبی انجام شده اما باید مباحث قانونی و ظرفیت‌های کاری با حضور دستگاه های مرتبط و با تقسیم کار دنبال شود.
گفتنی است که در این نشست کارشناسان و متخصصان دو طرف به ارائه مباحث تخصصی در خصوص هوانوردی عمومی و ارائه نتایج جلسات گذشته پرداختند. راه اندازی موزه هوانوردی و نمایشگاه تخصصی هوانوردی عمومی از جمله پیشنهادات مطرح شده در این نشست بود.
ضمن اینکه ایجاد ایرتاکسی نیز تحول بزرگی در صنعت هوایی کشور خواهد بود که با توجه به پهنای سرزمینی ایران، بسیاری از شهرهای کشور، به ویژه در نواحی غربی ایران که به شبکه ریلی هم دسترسی ندارند، می توانند در مسافت های بالای ۲۰۰ کیبومتر از ایرتاکسی بهره ببرند.
چراکه استفاده از این تکنولوژی همانند سیستم ریلی به ایجاد خطوط نیاز ندارد و این مورد از هزینه های بسیاری خواهد کاست.

مفهوم هوانوردی عمومی
هوانوردی عمومی عبارتی کلی برای تمام انواع هوانوردی غیرنظامی به غیر از حمل‌ونقل هوایی برنامه‌ریزی شده و پروازهای برنامه‌ریزی نشده با هدف کسب درآمد یا پاداش است. درواقع در پروازهای هوانوردی عمومی از گلایدر و پاور پاراشوت تا جت تجاری استفاده می‌شود. بخش عمده‌ای از پروازهای انجام شده در جهان شامل هوانوردی شده و بسیاری از فرودگاه‌های جهان به این کار اختصاص داده می‌شوند. هوانوردی عمومی شامل بازه بزرگی از فعالیت‌های هوایی تجاری و غیرتجاری است.
در سال۸۳، ۱۵ مركز هوانوردی به منظور گسترش و ترویج فرهنگ هوانوردی عمومی در كشور و در قالب طرح كلان ملی راه اندازی شد و راه اندازی ۳۰ مركز دیگر نیز در دستور كار قرار گرفت که هم اکنون در حال انجام هستند.
بر اساس آمارهای موجود، هوانوردی عمومی یكی از مهم ترین منابع درآمدی برای كشورها به شمار می رود. به گونه ای كه در برخی كشورهای توسعه یافته، بخش وسیعی از ناوگان هوایی غیر نظامی متعلق به بخش خصوصی است و درصدی از تولید ناخالص ملی این كشورها از طریق این صنعت ایجاد می شود.
در ایران نیز نظر به اهمیت موضوع، در اواخر سال ۱۳۸۹ قراردادی با عنوان «راه اندازی مراكز هوانوردی عمومی و نهادینه كردن آن در صنعت هوایی كشور» به منظور بهره مندی از فناوری های نرم جهت توسعه شبكه هوایی كشور با كاربردهای تاكسی هوایی، امداد و نجات، توسعه گردشگری، آموزش های خلبانی، حمل و نقل هوایی كاركنان شركت های دولتی و غیردولتی و با هدف ارائه خدمات پروازی به عموم جامعه، میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان صنایع هوایی به عنوان مسئول و مجری طرح با اعتباری معادل ۶۰ میلیارد ریال به امضا رسید.