کودکان دو سه دهه قبل، عکس های زیادی ندارند. چه کودکانی که در پر قو بزرگ شدند و چه کودکانی از کودکی خود گذشتند و به دنیای کار رفتند. سال به سال که گذشت، عکس ها بیشتر و بیشتر شد؛ تا جایی که امروزه فضای مجازی پر شده از عکس های کودکان و نوجوانان؛ افرادی […]
کودکان دو سه دهه قبل، عکس های زیادی ندارند. چه کودکانی که در پر قو بزرگ شدند و چه کودکانی از کودکی خود گذشتند و به دنیای کار رفتند. سال به سال که گذشت، عکس ها بیشتر و بیشتر شد؛ تا جایی که امروزه فضای مجازی پر شده از عکس های کودکان و نوجوانان؛ افرادی که لحظات مهم زندگیشان به تصویر کشیده می شود، برخی در خوشی و برخی در ناخوشی.
در پی انتشار تصاویری ویدئویی از کودکان محروم یکی از جنوبی‌ترین استانهای کشور از سوی یک فعال حقوق کودک در فضای مجازی، بازتابها و واکنش‌های زیادی از سوی جمعی از فعالان حقوق کودک مبنی بر منع انتشار تصاویر کودکان محروم و حتی تحت پوشش سازمانهای حمایتی همچون سازمان بهزیستی صورت گرفت. به گزارش ایسنا، این فعالان حامی حقوق کودک معتقدند که نباید در انتشار گزارش، تصاویر کودکان محروم منتشر و به نوعی حقوق آنها نادیده گرفته شود و موجب شود تا تصاویر آنها دست به دست در فضا های مجازی و حتی رسانه ها بچرخد. حتی آنها بر مواد ۱۶ و ۱۷ قانون جرائم رایانه ای و مواد ۷۴۴ و ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) که متذکر می شود “ استفاده از تصاویر افراد که عرفا موجب هتک حیثیت آنها شود منجر به مجازات حبس و جزای نقدی می شود” نیز تاکید کرده و خواستار اجرای آن و پایبند بودن به رعایت حقوق کودکان شدند.
آنطور که دکتر فاطمه اشرفی عضو هیات مدیره انجمن حامی(حمایت از زنان و کودکان پناهنده) برچسب گذاری روی این کودکان را با عناوینی مثل کودک کار و خیابان و … خودخواهانه می داند و می گوید: هر فرد می تواند در مقطع زمانی مشخصی فقیر و یا ناتوان بوده و حتی مشکلات اقتصادی داشته باشد و … اما این امر دلیلی برای برچسب زدن به این افراد نبوده چرا که عنوان کلی برای آنها تعریف کردن، موجب از دست رفتن کرامت انسانی آنها می شود.
اشرفی استفاده از تصاویر واضح این کودکان و معرفی آنها به مردم را عذری غیر قابل بخشش می داند که گاهی توسط افراد حقیقی و حقوقی و حتی هنرمندانی که قصد کمک به این کودکان را دارند و با هدف تشویق و ترغیب مردم، این کار را انجام می دهند.
وی این معضل را بازتابی از مسائل فرهنگی و اجتماعی جامعه می داند و آگاه سازی و بالا بردن حساسیت های اجتماعی نسبت به وضعیت کودکان را بیش از قوانین بازدارنده و پروسه های کمر شکن اداری، در حل این مسئله موثر می داند حتی معتقد است، “حفظ کرامت و عزت نفس کودکان” باید پیش تر و بیش تر از جلب ترحم و کمک های مادی مورد توجه قرار گیرد.
اشرفی ادامه می دهد :خوشبختانه حساسیت بالایی در فضای مجازی وجود دارد و هر خطا و جرمی با دقت رصد می شود و از جامعه بازخورد می گیرد. همچنین حساسیت های عمومی نسبت به شرایط و وضعیت کودکان جامعه در حال افزایش است و به همین دلیل در حال حاضرجامعه با توجه به شرایط و ارزش ها خود را کنترل می کند و به سمت اصلاح پیش می رود.
استفاده از تصویر کودکان روش ناپسندی است
دکتر بهزاد وحید نیا معاون مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور نیز، استفاده از چهره کودکان برای جلب مشارکت را روش ناپسندی می‌داند که می تواند به هویت فردی و اجتماعی آنان صدمات و عوارض جبران ناپذیری وارد کند و شأن انسانی آنها را خدشه دار کند.
همچنین به اعتقاد وی، وضعیت فعلی این کودکان نباید تقویت شود بلکه گاهی لازم است عوارض ناشی از عدم توجه به زندگی این افراد و همچنین شرایطی که این کودکان قربانی آن شده اند و باعث بروز آسیب ها و مشکلات اجتماعی شده است را به تصویر بکشیم.
وی می افزاید: حضور این کودکان و شرایط نابسامان آنها در جامعه واقعیتی تلخ و اجتناب ناپذیر است اما رفتار اجتماعی با آنها و همچنین لزوم تقویت نگاه پشتیبان و حمایتگر به تمامی انسان ها در جامعه به آموزش نیاز دارد.
وی استفاده از تصاویر مکان های زندگی و حضور این افراد به جای تصویر چهره ای را، راهکاری برای آشنایی بیشتر جامعه و درک مشکلات آنها می داند.
مخدوش و شطرنجی کردن چهره کودکان درست نیست
لیلا ارشد مددکار اجتماعی و فعال حقوق زنان و کودکان نیز در خصوص استفاده از چهره کودکان فقیر و نیازمند حمایت در فضاهای مجازی می گوید: هرگز این کار را نمی پسندم و خودم نیز انجام نمی دهم زیرا ممکن است کودکان در سنین پایین با استفاده از تصویر چهره شان در فضای مجازی موافقت کنند اما وقتی به ۱۸ سالگی برسند از این کار پشیمان بشوند و یا اینکه اگر بدون اطلاع و موافقت آنان این کار انجام شود نیز به دلیل رعایت حقوق کودکان کاری غلط و نادرست است.
به گزارش روابط عمومی و اموربین الملل؛ به گفته این فعال حقوق کودک، جایگاه اجتماعی امروز کودک دائمی و ماندگار نیست و می تواند در آینده تغییر کند و بسیار ارتقا پیدا کند و به درجات عالی علمی و اجتماعی برسد اما عکس، ماندگار و دائمی است و همیشه قابل استناد و می توان افراد را از روی آن قضاوت کرد.
وی برای آگاهی دادن به جامعه در خصوص این کودکان فقیر، راهکار استفاده از تصویر پشت سر کودکان را ارائه می دهد و معتقد است که مخدوش و شطرنجی کردن چهره این کودکان نیز کاری غلط است زیرا اینها افراد مجرم و یا متهم و فراری نیستند بلکه قربانی شرایط و آسیب های اجتماعی هستند.
