نیلوفر منصوری- دبیر گروه اجتماعی/ پستی و بلندی سال های اخیر در کشور چه قبل از برجام و چه بعد از آن، اتفاقات بسیاری را برای کسب و کارها از جمله میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رقم زد. به گونه ای که در سال های اخیر فعالان این حوزه با اتفاقات گوناگونی […]
نیلوفر منصوری-
دبیر گروه اجتماعی/
پستی و بلندی سال های اخیر در کشور چه قبل از برجام و چه بعد از آن، اتفاقات بسیاری را برای کسب و کارها از جمله میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رقم زد. به گونه ای که در سال های اخیر فعالان این حوزه با اتفاقات گوناگونی دست و پنجه نرم کردند. اتفاقاتی که به فاصله اندک و کوتاه شکل گرفت. از اتفاقات منفی تا اتفاقات هرچند کوتاه مثبت. برخی از کارشناسان بر این عقیده بودند که وضعیت صنعت گردشگری در دوره ای هرچند کوتاه رونق گرفت و گردشگری ورودی به کشور روند رو به رشدی را تجربه کرد. برخی در این میان معتقدند که ماجرای برجام در این زمینه موجب شده تا گردشگری روند مثبت را تجربه کند. برخی دیگر از کارشناسان نیز این نظریه را رد می کنند و معتقد هستند که ماجرای برجام و خروج آمریکا از آن، روی گردشگر ورودی تاثیر آن چنانی نداشته است و این رونق، نتیجه تعامل بین المللی است.
آنگونه که گزارش سازمان جهانی گردشگری، نشان می دهد؛ ایران رتبه دهم جاذبه های تاریخی و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی را در جهان به خود اختصاص دادده است. آنچه مسلم است با وجود ظرفیت های بالای موجود برای جذب گردشگر در کشور این صنعت متأسفانه نقش چندانی در رونق اقتصادی کشور نداشته و آمارهای موجود از حضور گردشگران خارجی در کشور نشان از این دارد که صرف وجود آثار متعدد تاریخی و طبیعی به منزله حضور گردشگر و رونق اقتصادی در این حوزه نیست.
به گفته کارشناسان؛ وضعیت گردشگری در دوران دولت نهم و دهم، مثبت و رو به رشد نبود. این اتفاق بعد از مدتی با رشد مناسبی مواجه شد. جرقه آن نیز با برگزاری همایشی در دولت نهم زده شد که ۱۴۶ نفر از ۴۶ کشور دنیا که شامل اکثر کشورهای اروپایی، آمریکایی، آسیایی و آفریقایی می شدند و اکثر آنها یا توراپراتورهای آن کشورها بودند یا خبرنگارهای گردشگری به ایران سفر کردند که موجب شد تا با ۲۰ درصد رشد گردشگر ورودی در همان سال روبه‌رو شویم. اما این اتفاق خوشایند نیز چندان ادامه پیدا نکرد.
تحول خاصی شکل نگرفت
برخی از کارشناسان بر این باور هستند که در دولت یازدهم و دوازدهم هم شاهد حرکت آن چنانی که کمک به رشد گردشگر ورودی کند، نبوده ایم و پیشرفت چندانی در زمینه ورود گردشگر خارجی به کشور نداشته ایم.
یک کارشناس و فعال گردشگری درخصوص تحولات صنعت گردشگری در دولت تدبیر و امید معتقد است که تحول خاصی در دوران ریاست جمهوری آقای روحانی اتفاق نیفتاده است. به عقیده آرش نورآقایی در یک برهه ای، کشور ما با توریست بیشتر مواجه شد که شاید بخش بسیار اندکی از آن به برجام ارتباط پیدا می کرد.
او با بیان اینکه بخش دیگر رونق گردشگری در کشور به موج اصلی آن بازمی گردد: براساس موج اصلی که گردشگری در دنیا رونق پیدا کرد در ایران هم این اتفاق افتاد و بر آن اساس پیش رفت.
تحلیل این پژوهشگر میراث فرهنگی و گردشگری اینگونه است که در این هفت سال، دولت، مکانیزم یا برنامه ریزی خاصی درخصوص گردشگری انجام نداده است. او می گوید که اگر به ما برعکس آن را القا می کنند، و ادعا می کنند که تاثیر آن براساس سیاست های برجامی دولت بوده است، پذیرفتنی نیست.
این فعال رسانه ای درخصوص رونق اندک زمانی گردشگری در کشور می گوید: دو مورد در این زمینه بسیار چشمگیر بود. نخست فعالیت های بسیار زیاد بخش خصوصی بود که بیش از پیش وارد صحنه شد و نتایج درخشانی گرفت. دوم هم ارتعاشات موج اصلی گردشگری در دنیا بود که یک بخش آن شامل حال کشور ما شد.
وی در ادامه توضیح می دهد: از سوی دیگر مسائل سیاسی منطقه را هم نباید نادیده گرفت. کشورهای منطقه که تم نزدیک به تم ایران داشتند درگیر برخی مسائل و اتفاقات سیاسی خود بودند و همین عامل باعث شد که یکسری estimationها (عقاید و برآوردها) حذف بشوند و تا حدی برآوردهای ایران جایگزین آنها بشود. به همین جهت نقش ایران در گردشگری پررنگتر و برای توریست ها جذابتر شد.
سفیر صلح در جهان
لازم به ذکر است بهبود وضعیت گردشگری ورودی به نفع کل جامعه است؛ زیرا کمک می کند همه گردشگران به یک سفیر صلح در جهان تبدیل شوند. تعیین بازارهای هدف گردشگری برای جذب توریست توسط میزبان بیش از همه، متاثر از شرایط بین المللی است به طوری که تغییر در سیاست گزینش بازارهای هدف گردشگری، وابستگی زیادی به تحولات بین‌المللی و سطح روابط سیاسی کشور مقصد با کشورهای مختلف دارد.
گردشگری در جهان به‌عنوان سومین صنعت پردرآمد (پس از صنعت مواد شیمیایی و صنعت سوخت) منجر به رشد و رونق اقتصادی بسیاری از کشورها شده است و در بسیاری از کشورها درآمد حاصل از گردشگری بیشترین نقش در اقتصاد آن کشور را دارد.
به گفته کارشناسان؛ استفاده از تبلیغات غیردولتی در کشورهای هدف برای مقابله با تبلیغات منفی، افزایش کمی و کیفی محتواهای تبلیغی به زبان‌های مختلف در سایت‌های بین المللی، استفاده از دیپلماسی گردشگری برای ایجاد روابط مسالمت آمیز سیاسی و همکاری بین‌المللی، افزایش روابط با سازمان‌های بین‌المللی فعال در گردشگری، طرح معافیت‌ها و مشوق‌ها برای جذب سرمایه گذاری و حضور مؤثر در رویدادهای بین‌المللی می‌تواند از راهکارهای پیشنهادی در عرصه بین الملل و ارتقای سطح خدمات در تأسیسات گردشگری از طریق آموزش بویژه با افزایش روابط با دانشگاه‌ها، اولویت دادن به توسعه زیرساخت‌های گردشگری در کشور، رفع موانع ویزایی با کشورهای هدف، نگاه توسعه محور به گردشگری با تبدیل گردشگری به عنوان گفتمان غالب در بین مسئولان و حمایت از طرح‌های خلاق می‌توانند در تحول گردشگری پسا کرونا مؤثر باشند.
