جمله، سرویس حمل و نقل عصر روز سوم مرداد ماه ۱۴۰۰ مطابق با ۲۵ جولای ۲۰۲۱، در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو «راه آهن سراسری ایران» به عنوان بیست و پنجمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید. روند ثبت خط آهن سراسری ایران از سال ۹۴ آغاز شد و […]
جمله، سرویس حمل و نقل
عصر روز سوم مرداد ماه ۱۴۰۰ مطابق با ۲۵ جولای ۲۰۲۱، در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو «راه آهن سراسری ایران» به عنوان بیست و پنجمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
روند ثبت خط آهن سراسری ایران از سال ۹۴ آغاز شد و این میراث فرهنگی در سال ۱۳۹۶ در فهرست آثار ملی قرار گرفت و پس از آن تلاش‌ها تا امروز برای ثبت جهانی آن ادامه داشت.
ثبت جهانی راه‌آهن سراسری ایران که از نمونه‌های بارز صنعتی شدن کشور در تاریخ ۱۰۰ ساله معاصر ایران محسوب می‌شود ۱۳۹۴ کیلومتر طول داشته و از جنوبی‌ترین نقطه ایران در بندر امام آغاز و تا شمالی‌ترین آن در بندر ترکمن خاتمه می‌یابد.
به گفته سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی ایران، این راه‌آهن، اولین راه آهن ثبت شده در غرب آسیا است و از هفت اقلیم عبور می‌کند، اقوام ایرانی عرب، خوزی، لر، فارس، ترک، مازنی و ترکمن را به یکدیگر مرتبط می‌کند و از خلیج فارس تا دریای خزر امتداد دارد و از دو کوه بزرگ زاگرس و البرز عبور می‌کند.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن می‌گوید ایران پنجمین کشور دنیا است که راه آهنش ثبت جهانی می‌شود.
او همچنین در مورد پیگیری‌های شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران برای تحقق این موضوع گفته است که پس از مدت‌ها پیگیری‌های کارشناسی و برگزاری جلسات متعدد و با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین با استفاده از قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی که شبکه ریلی ایران دارد توانسته اند نظر یونسکو را به بررسی این پرونده جلب کنند.
مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به ثبت جهانی راه آهن سراسری ایران، از بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در صنعت گردشکری ریلی و تبدیل ایستگاههای متروکه مسیر به بومگردی و هتل دعوت و اعلام حمایت کرد.
سعید رسولی گفت: راه آهن سراسری ایران به طول ۱۴۰۰ کیلومتر در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث فرهنگی یونسکو ثبت جهانی شد.
وی افزود: راه آهن ایران بلندترین راه آهن و طولانی ترین شبکه ریلی ثبت شده در جهان است ضمن اینکه پنجمین کشور هستیم که راه آهن آن ثبت جهانی می شود.
وی از جمله مزایای ثبت جهانی راه آهن ایران را تقویت گردشگری ریلی و کسب درآمد از صنعت ریلی برای کشور خواند و گفت: ساختمان‌ها و ایستگاههای متروکه مسیر می توانند با استفاده از این فرصت توسط بخش خصوصی به هتل و بومگردی تبدیل شوند. شرکت راه آهن هم با هدف حمایت از توسعه گردشگری ریلی از بخش غیردولتی برای سرمایه گذاری در این زمینه حمایت می کند.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی این اثر ارزشمند می تواند مقصد گردشگری قرار گرفته وعلاوه بر رونق اشتغال، درآمدزایی ارزی را در کریدور شمال وجنوب کشور فراهم کند.
پای راه آهن در چه سالی به ایران باز شد؟
با اختراع جرج استیونسن، راه آهن برای اولین بار در سال ۱۸۲۵ به عنوان یک وسیله حمل و نقل عمومی بین دو شهر انگلستان یعنی استاکتون و دارلینگتون به راه افتاد و چندین سال بعد در زمان وزارت امیرکبیر زمزمه‌های رسیدن راه آهن به ایران به گوش رسید.
خسرو معتضد، کارشناس تاریخ در خصوص تاریخچه ساخت راه آهن در ایران می گوید: «زمانی که دولت تصمیم گرفت راه آهن را به ایران بیاورد ۳ مشکل اساسی را پیش رو داشت، مخالفت روسیه نخستین مشکل دولت ایران بود چرا که تمایلی نداشت تا با راه آهن انگلیسی ها به مرزهای روسیه برسند.
مشکل دوم مخالفت خود انگلیسی ها بود، چون آنها معتقد بودند در صورت ورود راه آهن به ایران روس ها می توانند نیروهای خود را به مرز هندوستان برسانند.
مشکل آخر و مهم ترین مشکل دولت ایران هم بی پولی بود، چرا که ورود راه آهن به ایران هزینه سنگینی را طلب می کرد که دولت توان پرداخت آن را نداشت، اما در نهایت با تغییر شرایط سیاسی در سال ۱۸۴۸ اولین خط راه آهن ایران به نام «خوشتاریا» از رشت به بندر پیربازار و بندر انزلی کشیده شد.
تأمین هزینه احداث راه آهن با وضع قانون انحصار قند، شکر و چای
دولت ایران هم مشکل بی پولی را هم با وضع قانون انحصار قند، شکر و چای برطرف کرد، به موجب این قانون که به نفع ملت ایران بود از هر ۳کیلو قند و شکر دو ریال و از هر سه کیلو چای شش ریال مالیات برای ساخت راه آهن سراسری اخذ می شد، البته اینطور گفته شده که چون مالیات قند و شکر تکافوی هزینه راه آهن را نمی کرد، آنطور که انگلیسی ها در کتب خود آورده اند برای تأمین هزینه ها دولت ایران مقداری از ذخیره نقره خود را می فروشد و هزینه ساخت ۲۵۰ میلیون دلار می شود.»
نخستین موزه ریلی کشور
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشته است که اردیبهشت ماه سال ۹۹ نخستین موزه ریلی کشور در مشهد افتتاح شد، این موزه در متراژ هزار متر در ۲ بخش سالنی و فضای باز حدود ۳۰۰ قطعه تجهیزات ریلی، وسایل مأموران راه‌آهن، قطعات و وسایل مربوط به قطارها، انواع تلفن‌های ارتباطی، پنکه‌های چدنی، انواع پلاک، ماشین تحریر، تجهیزات موتور‌های لوکوموتیو، انواع فانوس سوزن‌بانی و تعدادی لکوموتیو کشنده‌های ریلی را به نمایش گذاشته است.
تماشای آثار ۱۰۰ ساله در موزه راه آهن زاهدان
البته پیش از این در سال ۹۶ موزه راه آهن در ایستگاه راه آهن زاهدان راه‌اندازی شد، دلیل این امر این بود که راه آهن سیستان و بلوچستان ادامه راه آهن هندوستان به شمار می‌رود و از سال ۱۹۱۶ میلادی ساخت خط ریلی آن آغاز شده بود.
به همین جهت هم آثار تاریخی زیادی از صده های گذشته به جای مانده بود که می توانست برای گردشگران در ایستگاه راه آهن جذابیت زیادی داشته باشد.
در این موزه هم آثاری همچون باسکول وزن بار مسافر با قدمت ۷۷ سال، روغن‌دان پیستون‌های دیزل با قدمت ۱۰۰ سال، زونکن پاکستانی به همراه اسناد با قدمت ۱۰۰ سال، انواع آچار و مهر راه‌آهن با قدمت ۱۰۰ سال، چراغ‌های فانوسی مورد استفاده سر سوزن‌ها و ۳ نما با قدمت ۱۰۰ سال، میخ تراوری و چند اثر به جای مانده دیگر در معرض نمایش قرار گرفته است.
ایستگاه راه آهن میرجاوه با بدنه و سقف چوبی با قدمت ۱۰۰ سال، خانه رؤسای پاکستانی با قدمت ۱۰۰ سال با سبک معماری پاکستانی، لوله‌های شستشوی قطارها و منبع آب با قدمت ۱۰۰ سال هم از دیگر جاذبه‌های گردشگری راه آهن جنوب شرق در سیستان و بلوچستان محسوب می شود.
آخرین وضعیت موزه ریلی شهر تهران
سومین موزه ریلی کشور موزه راه آهن اندیمشک است که دهم خردادماه سال ۹۷ افتتاح شد، این موزه یکی از جاهای دیدنی در استان خوزستان به شمار می رود که به نمایش تاریخ و قدمت راه آهن در این منطقه پرداخته و آثاری از روزهای ساخت راه‌آهن مانند تصاویر و کلیه سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مرتبط را در معرض نمایش قرار داده است.
۲۹ تیرماه سال ۹۸ مدیرعامل شرکت راه آهن از راه‌اندازی موزه ریلی شهر تهران در آینده ای نزدیک خبر داده و عنوان کرده بود که راه‌اندازی موزه ریلی، اقدام مؤثری برای شناساندن تاریخ راه‌آهن و کشور به مردم است، با این حال هنوز در این زمینه خبری منتشر نشده و هیچ موزه ای به صورت رسمی افتتاح نشده است.
امید است با جهانی شدن راه آهن سراسری ایران اقداماتی که در دستور کار راه آهن جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته هرچه زودتر عملیاتی شود.
