نگاه جناحی به استقلال مراجع
نگاه جناحی به استقلال مراجع

  برای من مایه حیرت است که امروز در سپهر سیاسی کشور، فعالان سیاسی و نمایندگان فعلی و سابق و استادان دانشگاه در حوزه‌های مختلف اظهار نظر می‌کنند و بعضاً انتقادات تندی از سر دلسوزی بر زبان می‌رانند و اتفاقی برای‌شان نمی‌افتد و گاه از سوی جریانات سیاسی رقیب و در رأس همه جریان اصولگرا […]

 

برای من مایه حیرت است که امروز در سپهر سیاسی کشور، فعالان سیاسی و نمایندگان فعلی و سابق و استادان دانشگاه در حوزه‌های مختلف اظهار نظر می‌کنند و بعضاً انتقادات تندی از سر دلسوزی بر زبان می‌رانند و اتفاقی برای‌شان نمی‌افتد و گاه از سوی جریانات سیاسی رقیب و در رأس همه جریان اصولگرا و محافظه‌کار مورد بی‌توجهی‌ قرار می‌گیرند و گاه رسانه‌های این جریان به این انتقادات پاسخ می‌دهند و حساسیتی در بین آنان ایجاد نمی‌شود و توهینی صورت نمی‌گیرد اما درخصوص مراجع نامدار تقلید این‌گونه نیست و تلاش می‌شود هم بر طبل ادعای استقلال مراجع که در طول تاریخ شیعه یکی از نقاط برجسته و عامل پویایی فقه جعفری بود، بکوبند و هم چشم و گوش دارند مبادا یکی از این مراجع عظام حرف و سخنی برعکس خط قرمزهای سیاسی آنان برزبان براند، همان خط قرمزهایی که در کف جامعه نیز طرفدار چندانی ندارد و از منظر مشروعیت مردمی فاقد اعتبار است. ما این حساسیت را با مرور آنچه در هفت روز گذشته رخ داد بررسی می‌کنیم.

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی که صبح پنجشنبه، ۲۹ مهرماه به منظور دیدار با آیات عظام، علما و مراجع تقلید به شهر مقدس قم سفر کرد، با حضرت آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی دیدار و گفت‌و گو کرد.
رئیس قوه مقننه همچنین با آیت‌الله العظمی حسین نوری همدانی، آیت‌الله العظمی محمدعلی علوی گرگانی و حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی نماینده آیت‌الله العظمی سیستانی دیدار کرد.
احمد امیرآبادی فراهانی و مجتبی ذوالنوری نمایندگان قم در مجلس و بهرام سرمست استاندار این استان نیز در این دیدارها حضور داشتند.
دیدار با سایر مراجع چیز متفاوتی نداشت اما آیت الله صافی گلپایگانی در دیدار رییس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: توصیه حقیر این است که باید با تمام کشورهای دنیا با عزّت و اقتدار رابطه داشته باشیم. اینکه با بسیاری از کشورها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است. شما باید با عقلانیت و تعامل سازنده، حقوق ملت را احقاق کنید. امروز یکی از راه‌های اصلاح امور این است که با حفظ منافع کشور و با عزّت، با جهان در ارتباط باشیم که به این صورت خیلی از مشکلات برطرف می‌شود.
نکته آیت الله صافی چیز جدیدی نبود و امروز این بدیهیات سیاسی را همه می‌دانند و حتی سردار عزیز جعفری در دوران فرماندهی خود بر سپاه‌ پاسداران انقلاب اسلامی گفته بود: “در دنیا یک متحد متعهد نداریم” و همچنین مردم می‌دانند یکی از دلایل پیچیده شدن پرونده‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران نیز همین است.
گام اول را روزنامه کیهان اول هفته گذشته برداشت و با اینکه گزارش دیدار رئیس مجلس با مراجع تقلید را منتشر کرده، خبر دیدار آیت الله صافی گلپایگانی را سانسور کرد و هیچ اشاره ای به آن نداشت و همین اقدام نیز حکایت از آن داشت که تیر کینه اصولگرایان در کمان خواهد شد و از جایی رها می‌شود.
گام بعدی را آخر هفته رسانه “رجانیوز” منتسب به طیف تند اصولگرا برداشت و “مهدی جمشیدی” دست به قلم شد تا مطابق معمول بار توهین را به تحلیل خود بیفزاید و نوشت:” آیت‌الله صافی‌گلپایگانی گفته‌اند: گرانی برای مردم طاقت‌فرسا شده و این‌که با بسیاری از کشورها قهر باشیم، به ضرر مردم است.
جمشیدی ادامه داد: جالب است که این حرف را حسن روحانی، «هشت سال پیش» مطرح کرد و به واسطه آن، عوام ظاهربین و بی‌تحلیل و سطحی‌نگر را فریفت و  امروز پس از هشت سال، همین سخن ناصواب را از زبان یک «مرجع تقلید» می‌شنویم. هم تقلیدِ سیاسیِ ایشان از نیروهای سکولار بسیار مذموم هست، هم تأخیرِ سیاسیِ ایشان در تکرار این تحلیل سراپا غلط. نمی‌دانم «تقلیدِ» ایشان را مذمّت کنم یا «تأخیر»ش را.
رسانه اصولگرایان افراطی ادامه داد: صدق گفته ایشان، از حامیان سخنش پیداست؛ علی مطهری و مهدی نصیری و فرید مدرسی. ورشکستگان سیاسی، در کمین نشسته بودند که لقمه‌ای را از دهان ایشان بربایند و بر آن، موج‌سواری رسانه‌ای کنند.
آتش بار رسانه اصولگرایان همچنین نوشت: امروز مردم کوچه و بازار هم از غرب ناامیدند و می‌دانند و مشکل اصلی، «کفایت حاکمان» بوده است نه «سیاست‌های کلّیِ نظام». مشکل این بوده که حسن روحانی، «تنبلی» و «ناکارآمدی» و «بی‌کفایتیِ» خویش را بر ایران تحمیل کرد و سرمایه‌های ملّی را به باد داد و آتشِ «فساد دولتی» را شعله‌ور ساخت. امّا افسوس که «مرجع تقلیدِ شیعه»، چنین برداشتی ندارد و همچنان چشم به «بیرون» دارد.
رجا نیوز ادامه داد: باب «نقادی»، به دو صورت بسته می‌شود: یکی با «استبداد آشکار» و دیگری با «قدیس‌سازی از اشخاص». دوران قرون وسطی و کلیسای کاتولیک و سلطنت پاپ‌ها گذشته و نمی‌توان نفهمید و نگفت و نخواست.
این سخنان تند و این تحلیل جهت‌دار که آشکارا با استقلال مرجعیت سر جنگ دارد یا این استقلال را مشروط و متوقف به تایید سرتاپای سیاست‌ورزی تنش زای خود می‌داند از سوی بسیارانی به چالش کشیده شد ازجمله سید حسن خمینی در صفحه اینستاگرام خود با انتشار عکسی از آیت الله العظمی صافی گلپایگانی و خودش، نوشت: «در زمره عالمان بزرگی که در قید حیات اند، دو سه تن هستند که برای من نه تنها از جهت «علم و منزلت والای زعامت»، که از جهتی دیگر ارزشمند اند: «اینکه در حضورشان احساس آرامش می کنی» و حس می کنی که آنچه می گویند، هیچ ریشه ای در «منیت فردی یا محبت قبیله ای» ندارد و به جرأت می توان گفت که دین برای ایشان، فقط و فقط«دین خدا»است.»
آیت الله رضا استادی از استادان برجسته حوزه علمیه قم  و عضو جامعه مدرسین به هجمه ها علیه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی  واکنش نشان داد.
آیت الله رضا استادی گفت: آیت الله العظمی صافی گلپایگانی غیرت دینی‌ش زبان‌زد همه است هر کجا لازم باشد صحبت می کند.
این استاد و نویسنده ادامه داد: من نمی‌دانم و این آقا را نمی‌شناسم که چطور باعث شده در سایه انتقاد اینطور صحبت کند و کسی جلوی او را نگرفته است؟! او می‌تواند به مرجع تقلید بگوید من به این حرف شما انتقاد دارم و توضیح بدهید؛ اما نباید زیر سایه انتقاد بی‌ادبی کند و چیزهایی بگوید که فکر می کنم اگر بعدا خودش بخواند پشیمان شود.
استقلال مراجع شیعه در طول تاریخ یکی از نقاط فخر و مباهات بود و بزرگانی چون آیت الله شهید مرتضی مطهری به کرّات از آن سخن گفتند اما به نظر می‌رسد
اصولگرایان در خصوص استقلال مراجع نیز معیارهای دوگانه دارند و اعتبار این استقلال را تا جایی به رسمیت می‌شناسند که مرزهای گفتمانی آنان را به بوته نقد نکشد حتی در حد یک جمله.
بررسی رفتار گذشته اصولگرایان با استادان نامدار چون دکتر عبدالکریم سروش و مراجعی که نگاه و نظری مخالف با بخشی از گفتمان سیاسی آنان داشته‌اند گواه این است که این جریان سیاسی سه سطح برای برخورد تند و مواجهه توهین آمیز دارد. در گام نخست خط رسانه‌ای تند و بدزبانی دارند وارد عمل می‌شوند و توهین را در پوشش تحلیل روانه می‌کند و در سطح بعدی گروه‌های خودجوشی که با اجتماع و شعارهای تند و حتی فحش‌های رکیک، ایجاد رعب و وحشت می‌کنند تا صداهای مخالف احتمالی بعدی را از پیش خاموش سازند که در مورد اخیر چون هدف یکی از آيت‌الله های نام و نشان‌دار مرجعیت شیعه، محبوب و موافق با جمهوری اسلامی است نیازی به این کار احساس نشد و در سطح سوم نیز بزرگان اصولگرا هستند که با سکوت خود به سایرین این پیام را می‌دهند که با اقدامات دو گروه پیشین موافق هستند و با چنین سلوک غيراخلاقی هیچ مخالفتی ندارند و هرسه گروه درحقیقت یک کار را انجام می‌دهند و یک هدف دارند، استقلال مراجع خوب است اما نه در نقد و انتقاد از ما .