اگر نیمه‌های شهریور تا اواخر مهرماه از اطراف جنگل‌های میان بند و یا بالادستی سلسه جبال البرز در جنوب استان گلستان گذر کنیم و بویژه هنگامه طلوع و غروب خورشید در این مناطق حضور داشته باشیم صدایی شبیه به صدای گاوهای محلی از دل این زیستگاه‌ها به گوش می‌رسد که فریاد مرال‌های نر (گاوهای […]
اگر نیمه‌های شهریور تا اواخر مهرماه از اطراف جنگل‌های میان بند و یا بالادستی سلسه جبال البرز در جنوب استان گلستان گذر کنیم و بویژه هنگامه طلوع و غروب خورشید در این مناطق حضور داشته باشیم صدایی شبیه به صدای گاوهای محلی از دل این زیستگاه‌ها به گوش می‌رسد که فریاد مرال‌های نر (گاوهای جنگلی) برای تعیین قلمرو و مبارزه طلبی است.
این فرجه زمانی موسوم به گاو بانگی است، هر چند این صدا و ندای زندگی برای تجدید نسل و استمرار بقای مرال‌های امری غریزی، لازم و حیاتی است اما در بسیاری از موارد با گلوله سودجویان و شکارچیان پاسخ داده می‌شود.
رحیم حاجی مراد از محیط بانان بازنشسته استان گلستان گفت: گاوبانگی گوزن‌های قرمز (مرال) در جنگل‌های هیرکانی همه ساله از نیمه دوم شهریور ماه شروع می‌شود و تا پایان نیمه اول مهر ادامه می‌یابد.
به گفته وی، مرال یا گوزن قرمز یکی از نمادهای تنوع زیستی جنگل‌های هیرکانی و از گونه‌های حمایت شده در زیستگاه‌های استان گلستان است که از جنگل‌های بندرگز و نوکنده در غرب تا پارک ملی گلستان در شرق مشاهده می‌شود.
وی که سابقه خدمت در مناطق مختلفی از استان را در کارنامه محیط‌بانی خود دارد، افزود: مناطق جنگلی جهان‌نمای کردکوی، منطقه عمومی چلچلی در حوزه گرگان، دهنه‌های زرین گل و محمد آباد درعلی آباد، منطقه شش آب در رامیان و منطقه لوه در گالیکش تا محدوده عمومی پارک ملی گستان از مهمترین زیستگاه‌های مرال در استان است.
این محیط بان بازنشسته افزود: تجربه سی ساله نشان می‌دهد که در دوره گاوبانگی، مرالها به حمایت بیشتر مردم و تشکل‌های محیط زیستی نیاز دارند و درغیر این صورت حفاظت از این گونه تنها با حضور محیط بانان امکان پذیر نیست.
محمد علی پور از دانش آموختگان رشته حیات وحش نیز به خبرنگار ایرنا گفت: مرال نر در دوره گاوبانگی امکان تشخیص صدای مصنوعی برآمده ازسوی شکارچیان غیرمجاز را از صدای حیوان رقیب از دست می‌دهد و به راحتی اسیر صیادان می‌شود.
وی اظهار داشت: فضای ناامن و وجود استرس در زیستگاه زادآوری اینگونه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به همین منظور سازمان حفاظت محیط زیست همه ساله در مناطقی که زیستگاه مرال است، چادرهایی را با عنوان چادر گاو بانگ برپا می‌کند تا از مرالها در برابر خطرات شکار حمایت کند.
این کارشناس حیات وحش ادامه داد: در این دوره رژیم غذایی و حتی آشامیدن مرالها نیز تغییر می‌کند و قلمرو خود را در مناطق دارای چشمه (تل اوه) تشکیل می‌دهند، چشمه‌هایی که به واسطه خصوصیات زمین شناسی منطقه آب لب شور و یا گس دارند، اماعلت این موضوع تاکنون مشخص نشده است.
ابوالفضل رحیمی ازعلاقه مندان و همیاران محیط زیست گفت: در برخی از سالها برای مشارکت در امر حفاظت از مرال به همراه محیط بانان در چادرهای گاوبانی حاضر می‌شویم، این چادرها در مناطق حساس و محل اجتماع مرالها در جنگل های گلستان ساماندهی شده است.
وی افزود: ماموران یگان حفاظت در طول مدت یک ماهه گاو بانگی در منطقه حضور شبانه روزی دارند تا از شکار مرال ها بخصوص گونه های نر جلوگیری کنند.
براساس مصوبه شورای عالی محیط زیست جریمه شکار هر راس مرال حدود ۳۵۰ میلیون ریال تعیین شده، علاوه بر این طبق ماده ۱۲ قانون شکار و صید حبس‌هایی بین سه ماه تا سه سال برای شکارچیان غیرمجاز این گونه ارزشمند منظور شده است.
مرال از خانواده گوزن‌ها و از بزرگترین گونه های جانوران علفخوار و زیستگاه طبیعی آن جنگل های هیرکانی شمال کشور است.مرالها به طور معمول به صورت گله‌ای زندگی می‌کنند، ماده‌ها تک قلوزا هستند و طول دوران آبستن این حیوان به هشت و نیم ماه می‌رسد.
براساس اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان هرساله با برپایی ۲۰ تا ۲۵ چادر گاوبانگی در نقاط مختلف زیستگاهی این گونه حمایت شده اقدام به حفاظت از نسل و همچنین سرشماری آن می شود.
نوع اقلیم استان گلستان که دریا، جنگل، کوهستان، دشت و بیابان را در گستره افزون بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع جای داده باعث تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری و به تبع آن افزایش طمع متخلفان و شکارچیان به این خطه شده است.
درختانی همچون راش، پیرو، سرو کوهی، ممرز، مازو، بلند مازو، آزاد، سرخ دار، نم دار، آلوچه جنگلی، بید، هفت کول، سیاه تلو، ارس، زرشک، و بوته ها و گل‌هایی چون گاوزبان، درمنه، مریم گلی، سریش، فستوک، شکرتیغال، قاصدک، اسپرس بوته ای، چوبک و انواع نسترن از مهمترین گیاهانی است که در این استان مشاهده می‌شود.
در جنگل‌ها و زیستگاه‌های طبیعی گلستان پستاندارانی همچون خرس قهوه ای، پلنگ، گرگ، مرال، شوکا، قوچ و میش، کل و بز، وشق، گربه جنگلی، گراز، خارپشت، خرگوش، شغال، سنجاب و گورکن نیز وجود دارد.
