روند سالمندی جمعیت در ایران، فزاینده است و کارشناسان مدت‌هاست درباره آن هشدار می‌دهند. پیش‌بینی شده است نرخ سالمندی در ایران تا سال ۱۴۰۱ به ۲۰ درصد خواهد رسید؛ این در حالی است که رشد جمعیت در نیم قرن اخیر ۴.۲ درصد گزارش شده است. سالمند شدن جمعیت در سراسر جهان نیز […]
روند سالمندی جمعیت در ایران، فزاینده است و کارشناسان مدت‌هاست درباره آن هشدار می‌دهند. پیش‌بینی شده است نرخ سالمندی در ایران تا سال ۱۴۰۱ به ۲۰ درصد خواهد رسید؛ این در حالی است که رشد جمعیت در نیم قرن اخیر ۴.۲ درصد گزارش شده است. سالمند شدن جمعیت در سراسر جهان نیز نگران‌کننده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ حدود ۲۲.۸ درصد آن را سالمندان تشکیل دهند.
رییس انجمن علمی طب سالمندان با تشریح آخرین وضعیت سالمندی در ایران گفت: در حال حاضر، حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند که نسبت به ۴۰ سال قبل ۲ برابر شده است؛ این درحالی است که ۲ برابر شدن جمعیت سالمندی بعدی، یعنی از ۱۰ به ۲۰ درصد فقط ۲۰ سال طول خواهد کشید.
دکتر احمد دلبری با اعلام این مطلب اظهار داشت: این سرعت افزایش جمعیت سالمندی در کشور در حالی است که ما زیرساخت لازم برای دوبرابر شدن جمعیت سالمندی را در اختیار نداریم. در دنیا و کشورهای توسعه یافته دوبرابر شدن جمعیت سالمندی حدود ۱۰۰سال طول می‌کشد.
دلبری با اشاره به اینکه امروز در کشورمان ۸۰هزار سالمند مجرد داریم گفت: این تعداد افرادی هستند که تاکنون اصلا ازدواج نکرده و مجرد باقی مانده‌اند. این درحالی است که براساس تخمین جمعیت شناسان، در آینده نزدیک کشورمان با حدود ۲.۶ تا ۳میلیون سالمند مجرد روبرو خواهد شد. وی یکی از مشکلات کشورمان در حوزه سالمندی را پدیده سالمندآزاری عنوان کرد و افزود: این پدیده‌ای است که وجود دارد و آمار آن هم کم نیست و خانواده، جامعه و حتی سازمان‌ها در این موضوع سهیم هستند.
رییس انجمن علمی طب سالمندان از دولت سیزدهم خواست تا به سالمندان و مساله سالمندی در کشور توجه بیشتر و ویژه‌ای داشته باشد و تصریح کرد: امروز در دنیا «سالمندی» یک فرصت در حوزه‌های مختلف از جمله گردشگری و ایجاد اشتغال است.
دلبری با بیان اینکه اکنون در کشورمان نرخ تعداد تخت آسایشگاهی به نسبت کشورهای توسعه یافته بسیار پایین است، اظهار داشت: بهتر است پیش از اینکه سالمندان به آسایشگاه سپرده شوند از سرویس‌ها و مراکز خدماتی دیگری که وجود دارد مثل مراکز روزانه سالمندان، خدمات مراقبت در منزل و شهرک‌های سالمندی استفاده شود و این نوع خدمات نسبت به آسایشگاه اولویت دارد.
رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور نیز در همین راستا، روز گذشته با بیان اینکه از سال ۱۹۵۰ تا ۲۱۰۰ وضعیت سالمندی ایران مشهود است، گفت: از میانگین جهانی عبور کردیم و با یک شتاب بسیار زیاد به کشور ژاپن به عنوان سالمندترین کشور جهان نزدیک می‌شویم.
حسام‌الدین علامه افزود: این در حالی است که میانگین سنی ما در اوایل انقلاب ۱۶ سال بوده است که اکنون به ۳۲ سال رسیده است و حدود ۲۰ سال آینده به ۴۲ سال و تا ۵۲ سال افزایش پیدا می‌کند. همچنین امید به زندگی از متوسط ۵۷ سال در ۱۳۵۵ به ۷۴ سال در ۱۳۹۵ رسیده است و اکنون ۷۷ سال را امید به زندگی می‌گویند.
وی خاطرنشان کرد: سن تقریبی سالمندی در ایران بالای ۶۰ سال است. براساس محاسبات علمی ۱۵ سال از سن امید به زندگی که ۷۵ سال است، کم می‌شود و ۶۰ سال را به عنوان سن سالمندی معرفی کرده‌اند و بحران جمعیتی که از آن نام برده می‌شود در میانه جمعیتی کشور (۳۲ سال) است که با وجود کاهش شدید نرخ باروری افزایش نرخ سالمندی را شاهد هستیم.
رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: جمعیت سالمند از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۵۵ به ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسیده است. در سال ۱۳۵۵ آمار سالمندی ایران ۵ درصد بوده است که در سال ۱۳۹۵ به ۱۰.۱۷ درصد و سال ۱۴۰۰ به ۱۰.۴۳ درصد معادل ۸ میلیون و ۸۶۳ هزار سالمند رسیده است. ما در یک گذار منحصر به فرد در جهان هستیم که از سال ۱۳۹۸ که جمعیت سالمند ۱۰ درصد شده است تا سال ۱۴۲۱ به ۲۰ درصد خواهد رسید و در سال ۱۴۳۰ جمعیت رشدی صفر درصدی دارد.
علامه با بیان اینکه سالمندترین استان‌های کشور استان‌های گیلان، مازندران، تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی هستند، تصریح کرد: در سال ۱۳۷۵ به ازای هر ۱۰۰ زن سالمند، ۱۱۶ مرد سالمند داشتیم، در حالیکه در سال ۱۳۹۹ به ازای هر ۱۰۰ زن سالمند، ۹۳ مرد سالمند داریم؛ یعنی سالمندی در ایران زنانه شده است. در سال ۱۳۵۵ سالمند روستانشین ۵۵ درصد بوده است که در حال حاضر به حدود ۲۵ درصد رسیده است.
رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور، اظهار داشت: یک بحث بسیار مهم که جزو تغییرات کیفی محسوب شده و در حال وقوع است، ۷۲ درصد سالمندان کشور متأهل هستند، درحالیکه ۰.۹ درصد (حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار نفر) تجرد قطعی داریم و ۲۶.۶ درصد افراد بدون همسر (مطلقه یا بیوه) هستند. تجرد قطعی در یک نگاه قالب، افراد بالای ۴۰ سال را دربرمی‌گیرد. یک میلیون و ۵۰۰ هزار تجرد قطعی داریم که اگر یک سوم این افراد ازدواج کنند و یک میلیون از این افراد طی ۲۰ سال آینده به سن سالمندی برسند، آمار تجرد قطعی حدود ۱۳ برابر نسبت به تجرد قطعی فعلی که اشاره شد (حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار نفر)، افزایش خواهد داشت. در عین حال، حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در سن ۳۱ تا ۳۹ سال هستند.
وی، افزود: زمانی که مردهای سالمند متأهل فوت می‌کنند، خانم‌های سالمندِ تنها اضافه می‌شوند. با توجه به بحث تجرد قطعی، آمار طلاق، افزایش تعداد خانم‌های بیوه، تابو بودن ازدواج مجدد برای مادران و زنان میانسال و سالمند، یکی از پدیده‌های آتی که با آن مواجه خواهیم بود که باید برای افزایش سالمندانِ تنها، به ویژه سالمندانِ زنِ تنها که باید برای این موضوع فکری کرد.
علامه با تاکید بر ضرورت ایجاد سازمان ملی سالمندان در پایان یادآور شد: سند ملی سالمندان نیازمند بودجه است.
