با توقیف دو نفتکش یونانی توسط نیروهای مسلح ایران در آب‌های خلیج فارس، ساعاتی بعد از آنکه یک پایگاه خبری نزدیک به دبیر شورای عالی امنیت ملی از تصمیم ایران برای تنبیه یونان خبر داده بود، تنش میان تهران و آتن در مورد توقیف یک نفتکش با پرچم ایران توسط یونان و مصادره نفت آن […]
با توقیف دو نفتکش یونانی توسط نیروهای مسلح ایران در آب‌های خلیج فارس، ساعاتی بعد از آنکه یک پایگاه خبری نزدیک به دبیر شورای عالی امنیت ملی از تصمیم ایران برای تنبیه یونان خبر داده بود، تنش میان تهران و آتن در مورد توقیف یک نفتکش با پرچم ایران توسط یونان و مصادره نفت آن و تحویل به ایالات متحده وارد مرحله تازه‌ای شد. نفتکش لانا با پرچم ایران، مالکیت روسی و محموله ۷۰۰ هزار بشکه نفت ایرانی در حالی ۲۶ فروردین ماه امسال در بندر کاریستوس یونان توقیف شده بود که هنوز هیچ توضیح مشخصی از سوی دولت یونان در مورد دلایل توقیف آن اعلام نشده است. این نفتکش در پی از کار افتادن موتورهای کشتی و مواجهه با آب و هوای نامناسب برای دریافت کمک به بنادر یونان پناه برده بود. هنوز مشخص نیست که این کشتی به دلیل تحریم بودن مالک پیشین روسی آن از سوی دولت امریکا توسط یونان توقیف شده است یا به دلیل همکاری یونان با امریکا برای اجرای تحریم‌های ثانویه علیه مردم ایران. در حالی که در طول هفته گذشته، یک ماه و نیم بعد از توقیف نفتکش با پرچم ایران در بندر یونانی، تهران کاردار سفارت یونان و کاردار سفارت سوییس به عنوان حافظ منافع امریکا را برای ادای توضیحات و رفع توقیف فوری محموله نفتکش به وزارت خارجه دعوت کرده بود، به نظر می‌رسد که در طول روزهای گذشته عملیات انتقال محموله این نفتکش به یک نفتکش استیجاری برای انتقال نفت خام آن به ایالات متحده امریکا نهایی شده است. به نظر می‌رسد که تهران بعد از بدون نتیجه ماندن اقدامات دیپلماتیک تصمیم گرفته است که از طریق مقابله به مثل، کشتی‌های یونانی در خلیج فارس را توقیف کند. روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز جمعه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «نیروی دریایی سپاه ۲ فروند نفتکش یونانی را به دلیل تخلفات انجام شده در آب‌های نیلگون خلیج همیشه فارس توقیف کرد. این دو کشتی در خلیج فارس، یکی در نزدیکی عسلویه و دیگری در نزدیکی بندر لنگه در نزدیکی جزیره هندورابی توقیف شده‌اند. هر دو کشتی با نام‌های Prudent Warrior و Delta Poseidon و تحت پرچم یونان حرکت می‌کرده‌اند که توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شدند.» بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط رسانه‌ها، دو کشتی یونانی در بندر بصره عراق بارگیری کرده بودند و یکی از آنها برای بارگیری بیشتر در قطر توقف داشته است. گفته می‌شود که مجموعا یک میلیون و ۳۰۰ بشکه نفت حمل می‌کردند و به گفته وزارت خارجه یونان مجموعا ۹ تبعه یونان در میان خدمه این دو کشتی قرار دارند. بر اساس گزارش‌های غیررسمی، دیگر خدمه این کشتی‌ها تبعه فیلیپین هستند. یک مقام نظامی امریکا به شرط پنهان ماندن نامش به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است که این دو نفتکش در نزدیکی آب‌های داخلی ایران قرار داشته‌اند و پس از توقیف رادارهای آنها خاموش شد و به درون آب‌های ایران منتقل شده‌اند. با این حال هیچ پیام خطر یا درخواست کمکی از سوی این کشتی‌ها اعلام نشده است. ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده امریکا گفته است که گزارش‌ها در مورد توقیف این دو کشتی را بررسی می‌کند. ساعاتی پیش از اعلام خبر توقیف دو نفتکش یونانی در آب‌های خلیج فارس پایگاه خبری نورنیوز، نزدیک به علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در شبکه‌های اجتماعی از تصمیم ایران برای «اقدام تنبیهی» علیه یونان خبر داده بود. در پیامی که توسط حساب کاربری این پایگاه خبری در شبکه اجتماعی توییتر منتشر شد، آمده بود: «در پی توقیف یک نفتکش ایرانی توسط دولت یونان و در اختیار قرار دادن نفت آن به امریکایی‌ها، ایران تصمیم به اقدام تنبیهی علیه این کشور گرفته است.» خبرگزاری تسنیم، جمعه شب در گزارشی به نقل از منابع آگاه از «ارفاق مشروط سپاه» به کشتی‌های دیگر یونانی در آب‌های منطقه خبر داد. در این گزارش آمده است: «توقیف نفتکش‌های یونانی در خلیج فارس عصر… [جمعه] و طی عملیاتی هماهنگ و همزمان توسط رزمندگان مناطق چهارم و پنجم نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صورت گرفته است. همچنین هنوز ۱۷ فروند کشتی یونانی دیگر در خلیج فارس حضور دارند که در صورت ادامه شیطنت‌ها توسط یونان احتمال توقیف آنها توسط سپاه وجود خواهد داشت.»توقیف نفتکش‌های یونانی در خلیج فارس بعد از چند نوبت هشدار دیپلماتیک تهران به آتن در خصوص توقیف نفتکشی با پرچم ایران توسط یونان انجام می‌شود. وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد روز چهارشنبه هفته گذشته کاردار سفارت یونان را در غیاب سفیر این کشور در تهران در واکنش به توقیف محموله کشتی تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران در آب‌های یونان، احضار و مراتب اعتراض شدید به وی ابلاغ کرده بود. در این دیدار، رییس اداره مدیترانه وزارت امور خارجه ایران توقف اضطراری کشتی مذکور به دلیل نقص فنی و تسلیم در برابر فشارهای غیرقانونی امریکا را غیرقابل پذیرش و محکوم دانسته بود. او همچنین خطاب به کاردار سفارت یونان در تهران که در غیاب سفیر این کشور به وزارت امور خارجه ایران احضار شده، گفت: «تصرف در محموله کشتی با پرچم جمهوری اسلامی ایران مصداق راهزنی بین‌المللی است.» دو روز بعد از احضار کاردار سفارت یونان، حالا نوبت به آتن رسید که با عباراتی مشابه اقدام ایران را «به مثابه دزدی دریایی» توصیف کند. در بیانیه وزارت خارجه یونان آمده است: «تصرف خشونت‌آمیز دو کشتی با پرچم یونان در خلیج فارس عملا به مثابه اقدام به دزدی دریایی است.» وزارت خارجه یونان هشدار داده است که این اقدام آثار منفی بر روابط دوجانبه و روابط ایران با اتحادیه اروپا خواهد داشت. وزارت خارجه یونان اعلام کرد که این کشور اعتراض خود را به ایران به دلیل توقیف دو نفتکش با پرچم یونان در خلیج فارس اعلام کرده است. بر اساس اعلام وزارت امور خارجه یونان، دو خدمه از یکی از نفتکش‌ها یونانی بوده و هفت خدمه از نفتکش دوم تابعیت یونانی داشته‌اند. وزارت امور خارجه یونان پس از این حادثه، به شهروندان این کشور برای سفر به ایران هشدار سفر صادر کرد. وزارت امور خارجه یونان همچنین از ایران خواست تا فورا این دو نفتکش و خدمه آن را آزاد کند.
نفتکشی که تحریم نبود!
دولت یونان، نفتکش حامل نفت ایران را در حالی فروردین‌ماه امسال در بندر کاریستوس توقیف کرد که این کشتی هرگز در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار نداشت و هیچ اقدام خلافی انجام نداده بود. ۲۶ فروردین ماه سال جاری بود که رسانه‌ها از توقیف یک نفتکش روسی با پرچم روسی توسط مقام‌های یونانی خبر دادند. بر اساس گزارش‌ها نفتکش لانا (با نام پیشین پگاس) متعلق به روسیه که با پرچم ایران در آب‌های نزدیک یونان به مقصد ترمینال مرمره در آب‌های ترکیه در حال تردد بود، بعد از مواجهه با نقص فنی و از دست دادن موتور خود، مجبور به استفاده از یدک‌کش برای حرکت می‌شود. بر اساس بیانیه سازمان بنادر و کشتیرانی ایران، این نفتکش بعد از آنکه با آب و هوای نامناسب مواجه شد، جهت دریافت کمک به بندر کاریستوس یونان مراجعه می‌کند. با این حال مقام‌های یونانی، بدون توجه به وضعیت این کشتی، به جای امدادرسانی به آن اقدام به توقیف کشتی می‌کنند. آتن ابتدا اعلام کرد که این کشتی را به دلیل مالکیت روسی آن توقیف کرده است و نه به دلیل محموله ایرانی آن. پیش از این کشتی لانا متعلق به پرومسویازبانک روسیه بود، هر چند که اسفندماه سال گذشته و یک ماه پیش از توقیف کشتی، مالکیت آن به جمال‌الدین پاشایف، تبعه روسیه و بهره‌برداری از آن به موسسه ترنس‌مورفلوت منتقل شده بود. ایالات متحده امریکا پرومسویازبانک روسیه را اسفند ماه سال گذشته و در واکنش به حمله روسیه به اوکراین مورد تحریم قرار داده بود، با این حال در زمان مراجعه کشتی به بندر یونانی، مالکیت کشتی در اختیار نهاد تحریم شده توسط دولت امریکا قرار نداشت. مقام‌های یونانی ۴۸ ساعت بعد از توقیف کشتی، اعلام کردند به این دلیل که مالک جدید کشتی در هیچ یک از فهرست‌های تحریمی اتحادیه اروپا قرار ندارد، رفع توقیف شده است. اما این رفع توقیف هرگز عملی نشد. در حالی که نفتکش لانا با پرچم ایران به دلیل از کار افتادن موتور خود مجبور به ماندن در بندر یونانی بود، دولت یونان بهانه تازه‌ای برای استمرار توقیف این کشتی پیدا کرد. بر اساس گزارش‌ها پس از آنکه دلیلی برای توقیف کشتی وجود نداشت، دولت یونان به درخواست وزارت دادگستری امریکا محموله نفت این کشتی را مشمول تحریم‌های امریکا تشخیص داد. دوشنبه هفته گذشته، دولت یونان اجازه داد یک کشتی یونانی اجاره شده توسط امریکا به نام آیس‌انرژی، متعلق به شرکت یونانی دیناکام، محموله نفتکش ایرانی را به صورت کشتی به کشتی به قصد انتقال به امریکا بار بزند. گفته می‌شد که نفتکش حامل نفت ایران ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام در خود داشت. دو روز بعد از آغاز انتقال محموله نفت ایرانی به کشتی تحت اجاره امریکا کاردار سفارت سوییس در تهران، در غیاب سفیر این کشور توسط مدیرکل امریکای وزارت امور خارجه کشورمان احضار و مراتب نگرانی و اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران نسبت به تداوم نقض صریح قوانین و مقررات بین‌المللی حقوق دریاها و کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوطه خصوصا اصل آزادی کشتیرانی و تجارت آزاد بین‌المللی توسط دولت امریکا، اعلام و بر رفع فوری توقیف کشتی و محموله آن تاکید شد. کاردار سوییس اعلام کرد مراتب را در اسرع وقت به مقامات امریکا منتقل خواهد کرد.
جزییات توقیف کشتی ایران توسط یونان
سازمان بنادر و کشتیرانی ایران نیز در بیانیه‌ای در خصوص توقیف نفتکش با پرچم ایران تاکید کرده بود: «یک فروند کشتی تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران از سوی دولت یونان در سواحل این کشور نگهداشته و بار آن با حکم دادگاه و با هماهنگی دولت امریکا توقیف شد، در حالی که این کشتی به منظور حفظ ایمنی پرسنل به سواحل یونان پناه برده، اما متاسفانه هیچ‌گونه همکاری و کمک‌رسانی به کشتی مدنظر قرار نگرفته و توسط نیروهای نظامی، تخلیه بار صورت گرفته که این اقدام، مصداق بارز دزدی دریایی است. در حالی که این کشتی با شرایط آب و هوایی نامناسب مواجه شده و دارای مشکلات فنی بوده، مطابق قوانین بین‌المللی درخواست کمک کرده و بر اساس مقررات و استانداردهای فنی و بین‌المللی، کشتی‌هایی که در وضعیت خطر ایمنی قرار می‌گیرند و درخواست کمک‌رسانی دارند باید از سوی کشوری که در نزدیکی سواحل آن قرار گرفته‌اند، به نقطه امن سواحل منتقل شوند و پس از آن، اقدامات لازم برای تعمیرات صورت پذیرد و بعد از رفع خطر به مسیر بین‌المللی خود ادامه دهند.متاسفانه دولت یونان با وجود اینکه تعهدات بین‌المللی را پذیرفته است و به عنوان عضو سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) به دولت جمهوری اسلامی ایران نیز تعهد دارد، دست به این اقدام زده و در حالی که کشتی نیازمند انتقال به محل امن بوده، نقص فنی داشته و با شرایط نامساعد جوی روبه‌رو شده است، در سواحل یونان حضور پیدا می‌کند، اما کشتی مربوطه نگهداشته و بار آنکه نفت بوده است، توقیف می‌شود.»
