به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به‌اندازه دولت سیزدهم و آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده است.
وضعیت بد شاخص‌های کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از ۱۴۰۰ بود شرایطی را رقم زد که به گفته آیت‌الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با اینحال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست، اما با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهور، وزرا و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالش‌های گذشته و تلاش برای ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به ابلاغ بخشنامه سازمان اداری و استخدامی کشور به دستگاههای اجرایی مبنی بر ایجاد امکان بکارگیری دستیار و مشاور از میان نخبگان و متخصصان خواهیم پرداخت. استعدادهای برتری که یکی از بازوهای تحقق شعار امسال رهبر معظم انقلاب مبنی بر “تولید، دانش بنیان و اشتغالزایی” به شمار می روند و در همین راستا، نیازمند حمایت های مادی و معنوی بیشتری هستند.
دولت سیزدهم شیوه نامه جذب نخبگان را با هدف شناسایی سرمایه انسانی استعدادهای برتر و جذب آنان در دستگاههای اجرایی کشور تصویب کرد. موضوعی که نشان از عزم دولت برای جذب و استفاده هرچه بیشتر از استعدادهای برتر در فرآیند تصمیم سازی، آینده پژوهشی و برنامه ریزی به منظور رفع مشکلات کشور دارد.
دوم اسفندماه سال ۱۴۰۰ بود که هیات وزیران در جلسه دوم اسفند ۱۴۰۰ به پیشنهاد مشترک سازمان اداری و استخدامی کشور و بنیاد ملی نخبگان، آئین‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاههای اجرایی را تصویب کرد.
بر همین اساس، بنیاد ملی نخبگان متعهد شد که با همکاری سازمان اداری و استخدامی کشور ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آئین‌نامه شیوه‌نامه شناسایی صاحبان استعداد برتر دارای توانمندی‌های بالقوه و بالفعل را با در نظر گرفتن شایستگی‌های علمی پژوهشی، فناوری و افتخارات متقاضیان، شایستگی‌های شغلی، فرهنگی، اجتماعی و سوابق‌کاری با جهت‌گیری ایجاد تحول در دستگاههای اجرایی تنظیم و به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی موضوع ماده (۱۱۶) قانون مدیریت برساند.
اما ۲۴ خردادماه امسال بود که شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی به پیشنهاد مشترک بنیاد ملی نخبگان و سازمان اداری و استخدامی کشور و به استناد ماده(۳) «آیین‌نامۀ جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاههای اجرایی»، شیوه نامه جذب نخبگان را با هدف شناسایی سرمایه انسانی استعدادهای برتر و جذب آنان در دستگاههای اجرایی کشور تصویب کرد.
بر اساس این بخشنامه، وزرا، رؤسای سازمان‌های مستقل زیرنظر رییس‌جمهور، استانداران و رؤسای مؤسسات دولتی با گستره کشوری برای تعیین حداکثر پنج نفر دستیار (مشاور) از طریق احکام انشائی یا ابلاغ داخلی مجاز شده‌اند.
فرآیند و گام‌های شناسایی سرمایه انسانی استعدادهای برتر در این شیوه نامه نیز به شکلی است که پس از نشر فراخوان عمومی هر ۶ ماه یک بار در سامانۀ بنیاد ملی نخبگان، متقاضیان سوابق فعالیت‌های خود را بارگذاری و درخواست خود را ثبت می کنند. سپس با همکاری بنیادهای نخبگان استانی، پرونده‌های متقاضیان طی ده روزکاری بررسی و راستی‌آزمایی شده و به کارگروه شناسایی ارائه می‌شود.
کارگروه شناسایی، متشکل از نماینده بنیاد به عنوان رئیس کارگروه شناسایی و دست‌کم سه نفر از صاحبنظران حوزه فعالیت‌های نخبگانی، با تشکیل جلسه در هر یک از زمینه‌های تحصیلی، امتیاز نهایی متقاضیان را محاسبه می‌کند و امتیاز فعالیت های متقاضیان در چهار بخش فناورانه-مهارتی، آموزشی، پژوهشی و اجتماعی- فرهنگی بر اساس شیوه‌نامه محاسبه خواهد شد.
همچنین یک ماه پس از ثبت نام متقاضیان، نتیجه درخواست از طریق سامانه بنیاد اعلام می‌شود و ارزیابی شایستگی‌های شغلی عمومی برگزیده شدگان تأیید شده در کارگروه شناسایی، توسط کانون‌های ارزیابی شایستگی انجام و چنانچه متقاضی در کارگروه شناسایی برگزیده نشود، در صورت ارتقای فعالیت‌های خود می‌تواند پس از گذشت دست‌کم سه ماه از اعلام نتیجه، درخواست خود را مجدداً در سامانه بنیاد ثبت کند.
مدت اعتبار برگزیدگی بر اساس این شیوه‌نامه حداکثر تا دو سال پس از زمان برگزیده شدن است و متقاضیان پس از زمان مذکور می‌بایست مجدداً جهت بررسی پرونده در سامانه بنیاد ثبت نام کنند که البته مدت زمان دوره خدمت نظام‌وظیفه برای برگزیده‌شدگان شامل بازه زمانی این بند نمی‌شود.
شرایط برگزیده‌شدن نیز برای بررسی پرونده در کارگروه شناسایی، کسب حداقل امتیازات متناسب با مقطع تحصیلی و براساس شیوه‌نامه است و دانشجویان و دانش‌آموختگان هر دورۀ تحصیلی، فقط بر اساس آخرین مقطع تحصیلی می‌توانند در سامانه بنیاد ثبت‌نام کنند.
با توجه به اینکه آیین‌نامه جذب و نگهداری جایگزین تصویب‌نامه مورخ ۱۵ اسفندماه ۱۳۹۰ هیات وزیران شده است، کلیه افرادی که بر اساس شیوه‌نامه‌های گذشته برگزیده شده‌اند، برای بهره‌مندی از تسهیلات آیین‌نامه جذب و نگهداری سال ۱۴۰۰، می‌بایست مجدداً در سامانه بنیاد ثبت‌نام کنند و شرایط ایشان بر اساس ضوابط این شیوه‌نامه بررسی شود.
فرآیند جذب نخبگان نیز به شکلی است که در اصلاح طرح های طبقه بندی مشاغل دستگاههای اجرایی، برگزیده شدن براساس این شیوه‌نامه به عنوان شرط قابل جایگزینی با مدرک تحصیلی به شرایط احراز مشاغل اختصاصی تخصصی اضافه می شود و سازمان اداری و استخدامی کشور تا پایان شهریورماه هر سال فهرست مشاغل اصلاح شده در طرح طبقه‌بندی مشاغل را به بنیاد ملی نخبگان اعلام می‌کند و بنیاد بانک اطلاعات برگزیده شدگان این شیوه‌نامه را تهیه و به سازمان ارائه می‌دهد.
همچنین تعداد و عناوین پست‌های سازمانی بلاتصدی دستگاه های اجرایی دو بار در سال در ماه‌های اردیبهشت و آبان توسط سازمان تهیه و به بنیاد اعلام می‌شود، در اجرای این بند، دستگاههای اجرایی مکلفند اطلاعات شاغلین پست‌های سازمانی خود را در سامانه مدیریت ساختار دستگاههای اجرایی کشور به روز رسانی کنند. همچنین بنیاد تعداد و عناوین پست‌های بلاتصدی دستگاههای مشمول تبصره ماده (۲) آیین نامه جذب و نگهداری را به صورت سالانه از دستگاههای مذکور دریافت می‌کند.
بر اساس بانک اطلاعات برگزیده شدگان و پست‌های بلاتصدی دستگاههای مشمول تبصره ماده (۲) آیین نامه جذب و نگهداری که برای آن درخواست نیروی انسانی دارند، برنامه زمان‌بندی جذب برگزیده شدگان و سهمیه دستگاههای مربوطه دو بار در سال توسط بنیاد و دستگاههای مربوطه تعیین و پس از تأیید کارگروه مشترک اطلاع‌رسانی خواهد شد.
همچنین ظرفیت قانونی بکارگیری نیروی قرارداد کارمعین (مشخص) یا عناوین مشابه در هر یک از دستگاه های اجرایی بر اساس قوانین و مقررات مربوط و سیاست های جاری سازمان، دو بار در سال در ماه های اردیبهشت و آبان توسط سازمان تعیین و به بنیاد اعلام می شود و ظرفیت قانونی بکارگیری نیروی قراردادی در هر یک از دستگاه های مشمول تبصره ماده (۲) آیین نامه جذب و نگهداری نیز دو بار در سال توسط دستگاههای مربوطه تعیین و به بنیاد اعلام می شود.
متقاضیان بر اساس آنچه که در زمان ثبت نام در سامانه بنیاد به عنوان دستگاه های اجرایی اولویت‌دار برای جذب انتخاب کرده‌اند، پس از برگزیده شدن به سازمان و دستگاههای اجرایی معرفی می‌شوند.
همچنین در طول اجرای آیین‌نامه جذب و نگهداری، نتایج اجرای آیین نامه مذکور توسط سازمان و بنیاد مورد بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم پس از ۳ سال از تاریخ ابلاغ آن، اصلاحات مورد نیاز اعمال و جهت تصویب به هیئت وزیران ارسال می‌شود.
همکاری‌های بین‌دستگاهی و استفاده از ظرفیت مستعدان برتر و نخبگان در دستگاههای اجرایی و حاکمیتی به ارائه راهکارهایی برای حل مشکلات دستگاه‌ها منجر و در بلند مدت، زمینه حل مسائل اساسی کشور را فراهم آورد.
اما و برهمین اساس سامانه ای در بنیاد ملی نخبگان برای شناسایی و جذب نخگبان در دستگاه های اجرایی فعال شد و بصورت پایلوت به مدت ۱۰ روز این سامانه باز شد که طی این بازه زمانی ۲هزار و ۲۰۰ نفر ثبت نام کردند.
از این تعداد هزار و ۲۰۰ نفر مدرک دکتری و نزدیک به ۸۶۰ نفرشان کارشناسی ارشد دارند. می توان چنین برداشت کرد که ۹۰ درصد تعداد ثبت نام کنندگان در این سامانه دارای مدارک ارشد و دکتری هستند.
بر اساس این گزارش این تعداد ۲۰۰ نفر از دانشگاه تهران، ۹۰ نفر از دانشگاه تربیت مدرس، ۷۵ نفر از دانشگاه امام خمینی، ۷۰ نفر از دانشگاه صنعتی شریف، ۶۵ نفر از دانشگاه شهید بهشتی، ۶۰ نفر از دانشگاه فردوسی مشهد، ۶۲ نفر از دانشگاه شیراز، ۶۰ نفر از دانشگاه علم و صنعت فارغ التحصیل شده اند. اینها بالاترین رکوردهایی هستند که در این سامانه ثبت نام کردند. این افراد از بهترین دانشگاه های کشور فارغ التحصیل شده اند. همچنین از این تعداد یک هزار و صد نفر در بنیاد ملی نخبگان پرونده داشتند و جز نفرات برتر بودند.
این میزان از ثبت نام نشان می دهد که بخش مهمی از نخبگان ما شغل مناسبی ندارند؛ با این حال سعی شده است که فعلا از این جمع با شاخص های سخت گیرانه یک بسته ۲۰۰ نفری از این تعداد برای معرفی به دستگاه های اجرایی انتخاب شده و در نیمه دوم سال مجددا فراخوان جذب اعلام خواهد شد.
قرار است این ۲۰۰ نفر به مراکز ارزیابی رسمی سازمان امور استخدامی معرفی شوند تا از دیدگاه فکری و بر اساس مدل های علمی بررسی و شغل متناسب آنها تعیین شود.
