سایه برین روزنامه نگار – مهاجرت غیرقانونی از افغانستان و پاکستان به ایران، تاثیرات عمیق و در مواردی جبران‌ناپذیر به اقتصاد و شرایط اجتماعی ایران وارد کرده‌است که مهمترین نمودها و مضرات این ورودهای غیرقانونی، تهدیدهای امنیتی است. متاسفانه صحبت از مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی این مهم نمی‌تواند مسئولین مربوطه کشور را بر آن دارد که برای حل این بحران تمهیدی بیندیشند و نام نگرانی‌ها از بحران جمعیتی و جامعه‌شناختی، (افغان‌ستیزی) و پروژه دشمن عنوان می‌شود. تنها در زمان وقوع مشکلات امنیتی است که مسئله ممانعت از مهاجرت‌های غیرقانونی پررنگ می‌شود؛ همچون امروز که وقوع حادثه تروریستی در کرمان همزمان با چهارمین سالگرد سردار شهید «حاج قاسم سلیمانی» و شهادت ده‌ها تن از هموطنان، توضیحات وزیر کشور مبنی بر آخرین شرایط انسداد مرزی در مرز افغانستان و پاکستان را به دنبال داشت.
احمد وحیدی در گفتگو با ایسنا درباره احداث دیوار مرزی جدید در شرق کشور، اظهار کرد: «طرح انسداد مرزی، طرح کاملی است که ابعاد مختلفی دارد و فقط دیوار نیست و کارهای مختلفی برای اسنداد مرز انجام می‌شود و با مدیریت کلان ستاد کل نیروهای مسلح و توسط نیروهای مختلف نظامی و انتظامی در مرز انجام می‌شود.»
وی افزود: «طرح انسداد مرزی زمان‌بر است و به همین دلیل نقاط مرزی که خلا داریم و از آن سوء استفاده می‌شود در اولویت قرار می‌گیرد.»
وزیر کشور در پاسخ به اینکه این طرح در مرز با پاکستان هم اجرا می‌شود؟ گفت: «هم در مرز افغانستان و هم پاکستان نقاطی داریم که در اولویت انسداد مرزی قرار دارند.»
مسئله انسداد مرزی که در واقع ساخت حصار، دیوار یا هر مانع مستحکم دیگر جهت ممانعت از ورود مهاجران غیر قانونی به کشور است، بیش از دو دهه است که ردیف بودجه کلان دارد اما هیچ اتفاق موثری تا امروز رخ نداده و اخبار آن در همین حدود است که تکمیل می‌شود یا در حال تکمیل است. این در حالی‌است که به قول وحیدی، تنها صرف ساخت یک مانع، حتی در صورت تکمیل شدن هیچ تاثیری نخواهد داشت و آنچه تهدیدها را کاهش می‌دهد، استفاده کردن از سیستم‌های الکترونیکی و اپتیکی، رادارها، حسگرها، اضافه کردن هنگ گروهان، پاسگاه و برجک توامان با ساخت دیوار و مانع است. حال ساخت همین دیوار که در واقع زمینه محافظت از مرزها را ایجاد می‌کند، ابتدای سال گذشته یک پروسه پنج‌ساله تعریف شد.
به گزارش مهر، فروردین ماه سال ۱۴۰۱، سردار «احمدعلی گودرزی»، فرمانده مرزبانی ناجا در دیدار با مرزبانان در پاسگاه مرزی «سردار سلیمانی» مرز باشماق مریوان اظهار کرد: «امیدواریم در یک فرآیند پنج‌ساله در برنامه هفتم کشور بتوانیم انسداد مرزهای کشور را پیش از گذشته تقویت کنیم.»با فرض حداکثر دقت برای این تحدید زمان، اکنون یک سال و نیم از آن زمان گذاشته و بیش از سه سال دیگر، تنها ساخت این دیوار تمام خواهد شد. این درحالی‌است که در این مدت تهدیدهای امنیتی چون حمله تروریستی به مقر انتظامی شهرستان راسک و همین حادثه اخیر کرمان به وقوع پیوسته است و این یعنی پروژه باید خیلی سریع‌تر از این مدت‌ها به اتمام برسد.
نمونه‌های مشابه اتخاذ چنین تصمیمی در سایر کشورهای جهان نیز انجام شده‌است. از نمونه‌های بسیار معروف آن حصار مرز آمریکا و مکزیک است. این انسداد مرگبارترین گذرگاه زمینی برای مهاجران تعریف می‌شود که البته از نمونه‌های موفق چنین تدبیری نیست. ولی مثلا، به گزارش ایلنا، «حشمت‌الله فلاحت‌پیشه»، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی، زمان حادثه تروریستی راسک در این زمینه نمونه‌ای ذکر کرد و اظهار داشت: «اگر سیاست خودمان را با سیاست انسداد مرزها در ترکیه مقایسه کنیم، ترکیه در طول ۴ سال ۱۷۰ کیلومتر مرز استاندارد را در مناطق کوهستانی هم‌مرز با ایران ایجاد کرد که عملا به بخش اعظم دغدغه‌های مهاجرتی و امنیتی این کشور پایان داد. اما طی این مدت شاهد هستیم که دستگاه‌های مختلف ما بودجه انسداد مرزها را گرفتند و هیچ زمان این بودجه به شکلی هزینه نشده تا عملا موجب انسداد تهدیدهای امنیتی و نظامی علیه کشور شود.»
وی در پاسخ به این سوال که چه عوامل و موانعی باعث عدم اجرای سیاست انسداد مرزها در کشور شده‌است، گفت: «من معتقدم که در کشور ما، سیاست واحد درباره انسداد مرزها شکل نگرفته است. من با کلمه انسداد مشکل دارم و معتقدم باید توسعه مرزی جای انسداد مرزی را بگیرد. وقتی صحبت از توسعه مرزی باشد روز به روز عوامل ناامن‌ساز مرزی در حاشیه قرار می‌گیرند. اما وقتی که بحث انسداد مرز مطرح شده و به ویژه هیچ گزارشی از نتیجه هزینه‌کرد انسداد مرزها گرفته نشده، مرزها ناامن می‌مانند و موانع امنیتی در مقوله توسعه بیشتر متوجه مردم ایران می‌شود و کسانی که مسئول امنیت هستند، متأسفانه نمی‌توانند به وظایف خودشان به صورت کامل عمل کنند.»
نتیجه کلی اینکه انسداد مرزی، توسعه مرزی، دیوارکشی، حصارکشی یا هر نام دیگری که دارد، به تنهایی نمی‌تواند تامین‌کننده امنیتی مرزها باشد و تمهیدات دیگری چون استفاده از تکنولوژی، آموزش سربازان و عدم اعزام نیروهای نظامی مبتدی و آموزش‌ندیده به این مناطق از دیگر زمینه‌های آن است که البته آن هم مساعدت همسایگان ایران در مراقبت از مرزها و قبول مسئولیت‌هایی چون پرداخت خسارت و غرامت را می‌طلبد که البته آن بر عهده کشور ما نیست. با این همه امیدواریم حداقل تا پایان این پنج سال وعده، دیگر شاهد وقوع حملات تروریستی و تهدیدهای امنیتی
در کشورمان نباشیم.
- نویسنده : ارسالی توسط سایه برین
