گروه سیاسی جمله – با یک حساب و کتاب ساده می‌توانستیم از میانه دهه شصت متوجه این نکته باشیم که رشد جمعیتی که شتاب گرفته است، نیاز به منابع بیشتری در همه حوزه‌ها از آب و برق و گاز تا مسکن و غذا داریم و در هر نقطه که تأمین نیازها، کمتر از تولید باشد، به ناترازی دچار خواهیم شد که ضمن اینکه این ناترازی‌ها، زندگی روزانه مردم را مختل می‌کند و آثار و تبعات سوء در حد و اندازه ملی با خود به دنبال خواهد داشت که شاید تعمیر و ترمیم آن نیاز به سال‌ها زمان خواهد داشت.
با اندکی عقلانیت و آگاهی از معادلات فنی در حوزه استخراج، می‌توانستیم متوجه این حقیقت باشیم که بیرون کردن شرکت‌های بزرگی مانند «توتال» که در بخش استخراج نفت و گاز در جهان برای خود رتبه دارند و همچنین از پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها در صنعت استخراج برخوردارند، ناچار خواهیم شد خود را با تکنولوژی روسی فریب دهیم و با نام «خودکفایی» دل افکار عمومی را خوش کنیم و در نهایت به جایی برسیم که به‌خاطر شرایط تحریمی، از تکنولوژی‌هایی که به ما کمک می‌کند به ذخایر نفت و گاز خودمان دسترسی، پیدا کنیم، باز بمانیم و به شرایطی برسیم که شهروندان بی‌خبر از واقعیتِ ماجرا، در زمستان از کمبود گاز و در تابستان از کمبود برق بنالند و مدیران هم تنها راه چاره را در خاموش کردن چرخ عظیم صنایع کشور بیابند آن هم در شرایطی که نیاز ما به تولیدات همین صنایع روز به روز در حال افزایش است.
گویا ما متوجه این معادلات ساده نبودیم و از کنار این حقایق بدیهی، با غرور و افتخار گذشتیم تا امروز برسیم به جایی که ناترازی از سر و کول ما بالا می‌رود و در حوزه آب، برق، گاز، بنزین، مسکن و همه چیزهایی که مانند هوا برای جمعیت ۸۵ میلیونی ضروری است، مصرف‌مان از تولید، پیشی گرفت.
نکته بعدی این است که مدیران ما استاد رها کردن مسأله هستند تا رشد کند و به یک چالش و ابرچالش و حتی یک تهدید امنیتی تبدیل شود و پس از آن تکانی به خود بدهند و وانمود کنند که قصد دارند به حل آن بپردازند و حتی آن روز هم به این سوال پاسخ نمی‌دهند که چه کسی باید پاسخ‌گوی هزینه‌ای که بر کشور تحمیل شد باشد ؟
دو روز قبل و پیرو دستور رییس‌جمهوری در نشست هیأت دولت به وزارت‌خانه‌های نفت و نیرو مبنی بر تشکیل کارگروه رفع ناترازی انرژی و ارائه برنامه‌های مربوطه، «جواد اوجی»، وزیر نفت با صدور دستوری ضمن تشکیل کارگروه تخصصی برای رفع ناترازی، شرکت‌های تابع و معاونت‌های ستادی را موظف به جمع‌بندی پیشنهادهای رفع ناترازی انرژی و ارائه برنامه عملیاتی کرد.
بر اساس این اقدام وزیر نفت، شرکت‌های تابعه و معاونت‌های ستادی موظف شدند ضمن نهایی کردن پیشنهادها و برنامه‌های طراحی‌شده برای رفع ناترازی در بخش‌های مختلف، این پیشنهادها و برنامه‌ها را برای جمع‌بندی و طراحی برنامه‌های نهایی به کارگروه تخصصی رفع ناترازی انرژی ارائه کنند. دولت سیزدهم از ابتدای آغاز به‌کار خود، با ناترازی در حوزه گاز به‌دلیل سرمایه‌گذاری ناکافی در این بخش روبه‌رو بود که برای حداقل کردن تاثیرات این ناترازی که در سال ۹۹ حتی به خاموشی‌های گسترده در بخش خانگی نیز دست زد، برنامه‌ها و طرح‌های متعددی را عملیاتی کرد اما برخی مدیران و کارشناسان همواره تلاش داشتند از کنار کاهش تولید گاز در مقایسه با دو دهه قبل بگذرند و این‌گونه القا کنند که جهش مصرف انرژی در بخش‌های مختلف، باعث ایجاد و ادامه موضوع ناترازی شده است.
در همین بستر برخی رسانه‌ها نیز ادعا می‌کنند که ایران، رتبه نخست شدت مصرف انرژی را در جهان از آن خود کرده است و با وجود تولید انرژی در اعداد بسیار بزرگ و کم‌نظیر در دنیا، بخش عظیم انرژی تولید شده در کشور را به‌صورت بی‌رویه مصرف می‌کند. ما درخصوص این ادعاها نظری نداریم اما باور قلبی داریم بی‌توجهی عمدی دولت‌ها از انرژی‌های سبز مانند برق بادی و برق خورشیدی یکی از گناهان نابخشودمی همه دولت‌ها طی دو دهه اخیر است آن هم در شرایطی که کشوری چون سوئد که ازکشورهای سردسیر دنیا است و دوره سرمای طولانی با دوره گرمای کوتاه در سال دارد، مصرف انرژی بخش خانگی را از برق خورشیدی تأمین می‌کند.
نکته مهم بعدی این است که هنوز قرارگاه‌ها و کارگروه‌هایی که در موضوعاتی دیگر چون فرزندآوری در دولت سیزدهم فعال شدند، نتیجه و حاصلی نداشتند و روشن نیست چگونه کارگروه تخصصی رفع ناترازی انرژی در وزارت نفت می‌تواند موفق شود آن هم تحت مدیریت «اوجی» که به باور ما یکی از مدیران ضعیف کابینه رییسی است.
آخرین نکته این تحلیل جمله‌ای از «آلبرت انیشتین» است که گفت «با همان اندیشه‌ای که بحران‌ها را ایجاد کرده‌اید نمی‌توانید همان بحران‌ها را از بین ببرید»، ناترازی انرژی را افرادی با نگرش‌هایی چون کاهش مراوده با جهان آزاد و مدعی بی‌نیازی به تکنولوژی‌های مدرن در حوزه استخراج، ایجاد کردند، برای ما جای سوال و تردید بسیار است که صاحبان همان نگاه و عاملان ایجاد ناترازی در بخش انرژی، بتوانند مشکلی که خود ایجاد کردند را حل کنند هرچند قلباً دوست داریم آنان دستِ کم در این مأموریت موفق باشند و مانند احداث چهارمیلیون مسکن دستان خود را به نشانه تسلیم بالا نبرند.
- نویسنده : ارسالی از سرویس سیاسی
