بابک قهرمانی جایی شبیه به بهشت و دستنخوردهترین جنگل دنیا! اینها تعابیری هستند که اعضای یک گروه کاوش درمورد ناحیهی جنگلی شناساییشده با گوگل ارث بهکار بردهاند. این جنگل کجاست؟ درسال ۲۰۱۸ در دنیا چه مکان کشف نشدهای روی کرهی زمین میتواند وجود داشته باشد؟ این که امروزه دانشمندان جنگل دستنخوردهای را برای مطالعه پیدا […]
بابک قهرمانی
جایی شبیه به بهشت و دستنخوردهترین جنگل دنیا! اینها تعابیری هستند که اعضای یک گروه کاوش درمورد ناحیهی جنگلی شناساییشده با گوگل ارث بهکار بردهاند. این جنگل کجاست؟ درسال ۲۰۱۸ در دنیا چه مکان کشف نشدهای روی کرهی زمین میتواند وجود داشته باشد؟ این که امروزه دانشمندان جنگل دستنخوردهای را برای مطالعه پیدا کنند، بسیار بعید به نظر میرسد، جایی که با بولدوزر به جان آن نیافتاده باشند و برای بهدست آوردن مواد معدنی باارزش و الوار، متر به متر آن را بهرهبرداری نکرده باشند. اما در کمال شگفتی یک پژوهشگر ولزی به نام جولیان بیلیس در بهار سال جاری سرپرستی تیمی ۲۸ نفره متشکل از دانشمندان با حوزههای تخصصی مختلف بههمراه کارشناسان لجستیکی، صخرهنوردها و فیلمبرداران را بر عهده گرفت تا به مطالعه و مستندسازی یک جنگل بکر در بالای کوهی در کشور موزامبیک بپردازد.
داستان ماجراجویی در کوه لیکو (Lico) به ۶ سال پیش برمیگردد، زمانی که جولیان بیلیس، دانشمند طرفدار حفظ منابع طبیعی و پروانهشناس، با استفاده از گوگل ارث بهصورت اتفاقی جنگلی را در بالای یک کوه در موزابیک شناسایی کرد. این اولین باری نبود که جولیان بیلیس چنین جنگلی را در آفریقا کشف میکرد، در واقع او ۱۵ سال است که برای کشف جنگلهای واقعشده در ارتفاعات بالا در قارهی آفریقا از ابزار گوگل ارث استفاده میکند.
در ماه فوریهی سال ۲۰۱۷ میلادی [اواسط زمستان ۱۳۹۶] بیلیس یک پهباد را به پایین این صخرهی ۱۳۰ متری (یا به اصطلاح تکصخره) منتقل کرد تا مطمئن شود که در بالای آن یک جنگل وجود دارد. این کار برای جولیان بیلیس اصلا راحت نبود. زمینهای اطراف کوه لیکو را مزارع کوچک متعلق به کشاورزان مانند مزارع چای، درختهای اکالیپتوس و زمینهای جنگلی فرا گرفته است. در آن جا هیچ نوع جادهی صاف و هیچ هتلی وجود ندارد. برای رسیدن به صخرهی لیکو باید از رودهای پرآب عبور کرد و کیلومترها در پوششهای گیاهی و جنگلی انبوه پیاده طی کرد.
با این که افراد محلی از منابع طبیعی موجود در زمینها و جنگلهای اطراف کوه لیکو بهرهبرداری میکنند، اما وجود دیوارههای بلند و پرشیب این تکصخره باعث شده تا رسیدن به زمین بالای آن برای انسانها تقریبا غیرممکن شود و در نتیجه جنگل بالای صخره کاملا دستنخورده باشد. با این حال دانشمندان بعدها متوجه شدند که حداقل یک بار انسانها در آنجا بودهاند.
برای بیلیس و تیم تحت سرپرستی او کشف کوه لیکو یک فرصت استثنایی برای مستندسازی سیارهی زمین و آبوهوای در حال تغییر آن قرار داد. جنگل واقع در بالای کوه، آن طور که یکی از اعضای گروه اکتشاف بعدها نوشت، یک کپسول زمانی است. مستندسازی کوه لیکو راه را برای برنامهریزی بهمنظور حفظ منابع طبیعی موزابیک هموار میکند. بیلیس معتقد است کشف و مستندسازی جنگل لیکو بخشی از یک برنامهی حفاظت منابع طبیعی کوههای شمال موزابیک خواهد بود.
ماتیمله (Matimele)، سرپرست موزابیکی گروه نیز معتقد است که کشف گونههای جدید و تنظیم شناسنامهی این کوه میتواند به درک کاملتری از تنوع بیولوژیکی در موزابیک منجر شود. ماتیمله اضافه میکند که تلاشها برای حفظ منابع طبیعی اطراف کوه لیکو میتواند در آینده به جوامع محلی که برای امرار معاش و تهیه غذای خود به جنگلهای این منطقه وابسته هستند و در درازمدت از پدیدهی جنگلزدایی آسیب خواهند دید کمک کند. او میگوید: این کار به ما برای تعیین استراتژی نحوهی استفاده از منابع زمین کمک کند.
بیلیس، ماتیمله و یک «گروه رویایی» از دانشمندان بهمدت دو هفته در ماه مه، در کوههای موزامبیک دور هم جمع شدند. آنها سه کمپ برپا کردند: یک کمپ اصلی در پای کوه؛ کمپ ماهوارهای در بالای کوه؛ و یک کمپ دیگر در یک کوه مجاور به نام کوه سوکون، جایی که جنگلهای بارانی با نرخ هشداردهندهای توسط کشاورزان از بین میروند. در این ماجراجویی دو نفر از بهترین صخرهنوردهای دنیا نیز حضور داشتند و در طول پرواز به دانشمندان یاد دادند که چگونه از دیوارهی تکصخره بالا بروند. در این تیم رویایی سه دانشمند موزامبیکی برای مستندسازی حیاتوحش و پوشش گیاهی لیکو نیز حضور داشتند، همچنین یک آشپز، پزشک و کارشناسانی از هر رشته، از تاریخگذاری کربنی گرفته تا کارشناسان پستانداران کوچک حضور داشتند، و البته یک متخصص پروانه با ۸۴ سال سن آنها را همراهی میکرد. اندرو رایت و سونر کرت از پایگاه خبری ورج با اعضای این تیم گفتگو کردهاند؛ جولیان بیلیس؛ متخصص مناطق حفاظتشده و تنوع بیولوژيکی، استاد تمام دانشگاه آکسفورد بروکس میگوید: من بهصورت سیستماتیک در حال بررسی مناطق شمالی موزامبیک با استفاده از عکسهای ماهوارهای گوگل ارث بودم که به ناحیهای که به منطقهی کوهستانی که در آن کوه سوکون قرار داشت، رسیدم. کوه سوکون در بین کوههای مابو و نامولی (دو کوه مجاور واقع در این منطقه) قرار دارد.