پس انداز، پولی است که پس از کسر مخارج مصرفی از درآمد قابل تصرف فرد بدست می‌آید. درآمد قابل تصرف، درآمدی است، که فرد می‌تواند، به مصرف و پس‌انداز، تخصیص دهد و مقدار آن، از طریق کسر نمودن مالیات بر درآمد از درآمد شخصی بدست می‌آید.
از منظر اقتصادی، پس‌انداز به معنای ذخیره کردن یا انتقال پول یا منابع مالی از دوره‌های درآمدی فعلی به دوره‌های آینده است. این اقدام به منظور تأمین منابع اقتصادی برای مواجهه با نیازها، خواسته‌ها و اهداف مالی در آینده انجام می‌شود. پس‌انداز می‌تواند در قالب حساب‌های پس‌انداز بانکی، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، خرید اوراق بهادار یا دارایی‌های قابل تبدیل به پول و غیره انجام شود.
این فرآیند به افراد، خانواده‌ها، کسب‌وکارها و حتی خزانه مالی کشورها کمک می‌کند تا در مقابل تغییرات اقتصادی و مواقع اضطراری مالی عملکرد بهتری داشته باشند. به عنوان مثال، دولت با ایجاد صندوق‌های پس‌انداز ملی می‌تواند درآمدهای نفتی را در دوره‌هایی که قیمت جهانی نفت بالاتر است در خزانه کشور پس انداز کند تا در دوره‌های زمانی که درآمد کشور پایین‌تر است از این پس‌اندازها استفاده شود.
محاسبات نشان می‌دهد استان یزد بیشترین توان پس‌انداز را در میان استان‌ها داشته و خانوارهای یزدی بیشتر از سایر خانوارهای کشور امکان پس‌انداز درآمد خود را دارند. در سمت دیگر نیز استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته که خانوارهای ساکن در این استان کمترین توان پس‌انداز را در سال ۱۴۰۲ تجربه کرده‌اند.
به گزارش اکو ايران بررسی آمارهای مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد استان یزد بیشترین اختلاف میان درآمد و هزینه را در سطح خانوار تجربه کرده است. بر اساس این آمار خانوارهای یزدی ۸۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بیشتر از هزینه خود، درآمد کسب کرده‌اند. به عبارتی این میزان توان پس‌انداز خانوارهای یزدی بوده که امکان سرمایه‌گذاری را برای آنها فراهم کرده است.
پس از خانوارهای یزدی، خانوارهای ساکن در استان‌های آذربایجان شرقی و کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته‌اند که به ترتیب حدود ۷۸ میلیون تومان و ۷۲ میلیون تومان توان پس‌انداز در سال گذشته داشته‌اند.
همه این‌ها در حالی است که میانگین توان پس انداز در خانوارهای کل کشور معادل ۵۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده است.
در سمت دیگر ماجرا سه استان سیستان و بلوچستان، بوشهر و کرمانشاه قرار دارند که کمترین توان پس‌انداز را در میان سایر استان‌ها تجربه کرده‌اند. محاسبات حاکی از آن است که توان پس‌انداز خانوارهای ساکن سیستان و بلوچستان ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بوده است. خانوارهای بوشهری و کرمانشاهی نیز به ترتیب توان پس‌اندازی معادل «۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان» و «۱۸ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان» داشته‌اند.
نکته جالبی که در این آمارها قابل مشاهده بوده استان تهران است. با وجود اینکه پایتخت‌نشینان بیشترین سطح درآمد را در سال ۱۴۰۲ نسبت به سایر خانوارهای کشور داشته‌اند، اما هزینه‌کرد آنها طی سال گذشته نیز زیاد بوده و توان پس‌اندازی معادل ۵۱ میلیون تومان را به ثبت رسانده است. به عبارتی یک خانوار تهرانی در سال گذشته به طور میانگین ۵۱ میلیون تومان مازاد درآمد نسبت به هزینه‌هایش داشته است.
