یکی از مصادیق آن مصاحبه «جلال رشیدی کوچی» نماینده ردصلاحیتشده ادوار مجلس شورای اسلامی با شبکه تیوی پلاس (TV Pluss) است. به راستی میتوان گفت نمیتوان در رسانههای اجتماعی حضور داشت و از این مصاحبه چیزی نشنید. در سال ۱۳۹۳ وبسایت تیوی پلاس با توجه به علاقه مردم به فضای مجازی توسط «محمدرضا حسینیان»، مجری سابق تلویزیون و مدیرمسئول مجلات سرگرمی چون «سیب سبز»، «تپش» و «زندگی ایدهآل» بهعنوان یک شبکه تلویزیون اینترنتی راهاندازی شد. احتمالا همین گفتگو اگر در رسانه ملی انجام شده بود، یا عواقب بدی برای رشیدی کوچی و مجری داشت، یا نمیشد اینهمه آزادانه صحبت کرد، یا اگر تمام این شرایط را داشت، مخاطبان به اندازه این شبکه اینترنتی، جذب آن نمیشدند.
نمونههای دیگر این اتفاق را بارها دیدهایم. مثلا آپارات (aparat) که از آن بهعنوان یوتیوب ایرانی (youtube) یاد میشود، بارها استخوان لای زخم رسانه ملی شده و مدیران صداوسیما خیلی دلشان میخواست میتوانستند سروصدایی که این شبکه اینترنتی به راه میاندازد را به راه اندازند. آخرین نمونه آن هم برخورد قهری با «عادل فردوسیپور» به دلیل حضور در این پلتفرم بود. فردوسیپور مسابقات را در آپارات گزارش میکرد و با انتشار صوتی توسط یکی از مدیران ساترا، خبر ممنوعیت گزارشگری او به سمع و نظر مردم رسید. در این خصوص پاسخ داده شد: «با توجه به انتشار صوت یکی از کارکنان سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی از سوی مدیر سکوی آپارات در خصوص برنامه عادل فردوسیپور در آپارات، باید به این نکته اشاره کنیم که طبق بند ۴ ماده واحده «تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر»، تولید و پخش «زنده» برنامهها و نیز صدور مجوز و نظارت بر «پخش زنده» در فضای مجازی در اختیار سازمان صداوسیما است. لذا نظر به اینکه سکوی آپارات اقدام خاصی برای اخذ مجوز پخش زنده از سازمان صداوسیما انجام ندادهاست، برنامههای پخش زنده این سکو از جمله برنامه عادل فردوسیپور غیر قانونی است. عدم توجه آپارات خصوصاً آپارات اسپرت (aparat sport) به قوانین پخش زنده همواره با اعتراض سایر سکوهای دارای مجوز از ساترا روبرو شدهاست و این مطالبه را از سوی ایشان مطرح کردهاست که چرا باید شاهد تبعیض در نحوه اعمال قانون از سوی آپارات و سایر سکوها باشیم؟ لذا سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی وظیفه خود میداند برای انجام تنظیمگری عادلانه و حمایت از پخش زنده قانونی، با توجه به مطالبات بحق سایر رسانههای کاربرمحور کشور و در راستای حمایت از سکوهای قانونمند، از اقدامات بدون مجوز تعداد بسیار محدود و انگشتشمار برخی سکوها از جمله آپارات ممانعت بهعمل آورد.»
تلاشها برای ممنوعیت و سانسوری محتواهای تولیدشده در شبکههای نمایش خانگی چون فیلیمو، فیلمنت، نماوا، تماشاخونه و … هم همچنان ادامه دارد اما تا امروز نه تنها به نتیجه نرسیده، بلکه مخاطبان این شبکه حتی با وجود برخی سانسورهای ناگزیر، درحال افزایش پیدا کردن است. در مواردی حتی رسانه ملی مدعی خرید سریالهای این پلتفرمها شد اما مگر میشود صاحب اثری از دست رفتار غیر حرفهای یک رسانه، به رسانه دیگری فرار کند و بعد همان اثر را به جایی که از آن گریخته بفروشد؟ بنابراین این اتفاق حداقل تا امروز رخ نداد.
حتی در موارد بسیار محدودتر هم رسانههای مجازی پرزورتر ظاهر میشوند. مثل اپلیکیشن کلابهاوس (clubhouse) یا اکانتهای یوتیوب و حتی پیجهای مجازی اینستاگرام (Instagram)، گاهی بیشتر از یک برنامه با چندین تکرار در تلویزیون در میان مردم شنیده میشوند. حال دو راه پیش روی مدیران است؛ یک راه مثل همیشه کتمان شرایط موجود و فخر به آمارهای پوشالی استقبال از صداوسیماست و راه دیگر کمی تفکر درخصوص این است که صدای بلند تریبون رسانههای مجازی برای چیست. چراکه حیف است رسانهای که به شکل آزاد در اختیار همه قرار دارد و عنوان ملی را هم یدک میکشد، محلی برای شنیده شدن صداهای مختلف و جذب مخاطب برای دفاع از ارزشها نباشد.
- نویسنده : سایه برین/دبیر سرویس فرهنگ و اجتماعی