مائده مطهری‌زاده مدیرکل حفاظت محیطزیست گلستان بعد از طرح شکایت علیه خبرنگار فعال و پویای عرصه محیطزیست، الهه موسوی، در جریان بررسی آلودگی پساب کارخانه یُد در گلستان، اکنون بار دیگر با طرح شکایت (گلایه) از عدم پوشیدن جلیقه ضدگلوله توسط محیط‌بانان و به اصطلاح، سهل‌انگاری آنان در پوشیدن این جلیقه‌ها، در جریان شهادت محیط‌بان […]
مائده مطهری‌زاده
مدیرکل حفاظت محیطزیست گلستان بعد از طرح شکایت علیه خبرنگار فعال و پویای عرصه محیطزیست، الهه موسوی، در جریان بررسی آلودگی پساب کارخانه یُد در گلستان، اکنون بار دیگر با طرح شکایت (گلایه) از عدم پوشیدن جلیقه ضدگلوله توسط محیط‌بانان و به اصطلاح، سهل‌انگاری آنان در پوشیدن این جلیقه‌ها، در جریان شهادت محیط‌بان گلستانی، با انداختن توپ در زمین محیط‌بانان، بار دیگر در هفته‌های اخیر حاشیه‌ساز شد!
مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان طی گفت‌و‌گوی روزهای اخیر خود با «مهر» علاوه بر اطلاع‌رسانی در خصوص شناسایی پناهگاه (محل اختفای) شکارچیان غیرمجازی که در به شهادت رساندن محیط‌بان مظلوم گلستانی نقش ایفا کرده بودند، راجع به داشتن جلیقه ضدگلوله محیط‌بانان گلستانی نیز توضیح داد: جلیقه ضد گلوله در اختیار تمام پاسگاه‌ها قرار گرفته و سه بار در بخشنامه‌های مختلف تاکید شده که محیط‌بانان در ماموریت‌ها جلیقه ضد گلوله همراه داشته باشند.
عبدوس همچنین خاطرنشان کرد: متاسفانه گاهی مشاهده می‌شود، محیط‌بانان به دلیل سنگینی جلیقه و برای اینکه در کوه قدرت مانور بیشتری داشته باشند در مسیرهای صعب‌العبور جلیقه به تن نمی‌کنند.
بی‌شک، طرح این سخنان در چنین روزهایی که جامعه محیط‌بانان در عزای از دست دادن یکی از تلاشگران و دلسوزان این عرصه است، علاوه بر آنکه حاکی از عدم درایت و موقعیت‌شناسی این مدیرکل گلستانی است، نشان از آن دارد که وی با فرافکنی، قصد دارد تا کاستی‌ها در این بخش را به شکل ناعادلانه و بی‌رحمانه‌ای متوجه خودِ محیط‌بانان سازد و این در حالی‌ست که با کمی تجسس و بررسی گفته‌های برخی از مسئولان سازمان عریض و طویل حفاظت محیطزیست کشور، در همین روزها متوجه می‌شویم که سهل‌انگاری‌ها و بی‌توجهی‌ها از کجا آب می‌خورد!
چنانکه فرمانده یگان حفاظت محیطزیست گلستان، طی گفت‌و‌گویی با «اسکان» گفته است: برای ۱۲۶ محیط‌بان استان گلستان، تعداد ۵۸ جلیقه تحویل ما شده که تنها ۱۴ تای آنها به پنل سرامیکی مجهز هستند.
حسینعلی تازیکه، گفت:« در کل، ۱۴ پنل را به استان گلستان اختصاص داده‌اند که ما به دلیل ویژه بودن وضعیت پارک ملی گلستان، نیمی از آن را، یعنی ۷ پنل جفت را به اداره پارک ملی داده‌ایم و ۷ پنل دیگر را نیز بین ۷ شهرستان تقسیم کرده‌ایم.»
او افزود:« ما برای تمام واحدهای محیط‌بانی بخشنامه کرده‌ایم و همچنین توضیح داده‌ایم که حتما در هنگام ماموریت از این جلیقه‌ها استفاده کنند و در غیر این صورت رؤسای آنها باید پاسخگو باشند.»
این یعنی ۳ چهارم جلیقه‌هایی که به محیط‌بان‌های گلستانی رسیده به پنل‌های سرامیکی مجهز نیستند و نمی‌توانند در برابر اسلحه‌های سنگینی همچون کلاشینکف و ژ۳ از جان محیط‌بان به طور کامل حفاظت کنند؛ در حالی که اتفاقا اغلب شکارچیان با چنین سلاح‌هایی به شکار می‌روند و در درگیری‌هایی که پیش می‌آید گاه به سوی محیط‌بان‌ها آتش می‌گشایند.
جلیقه‌های سنگین و روسیاه از محافظت جان محیط‌بانان
اینکه برخی محیط‌بان‌ها در پوشیدن جلیقه‌های ضدگلوله سهل‌انگاری و کوتاهی می‌کنند و این جلیقه‌ها را بر تن نمی‌کنند. این را سرهنگ محبت‌خانی می‌گوید؛ فرمانده یگان سازمان حفاظت محیطزیست کشور که جزو معدود مدیران پاسخگوی رسانه‌ها در این سازمان است.
او درباره حادثه شهادت محیط‌بان پارک ملی گلستان به اسکان می‌گوید:« اگر این شهید عزیز جلیقه داشت قطعا این اتفاق نمی‌افتاد. البته ما از مدیران استانی و فرماندهان آنها در این باره توضیح خواهیم خواست. ما بارها تاکید کرده‌ایم که دست‌کم، زمانی که محیط‌بان‌های عزیز به صحنه عملیات می‌روند، جلیقه‌ها را بپوشند تا این اتفاقات تلخ بیش از این پیش نیاید.»
او تاکید کرد:« قبول دارم که این جلیقه‌ها سنگین است؛ ولی به خاطر حفظ جان باید آن را تحمل کرد.»
سرهنگ محبت‌خانی همچنین در پاسخ به اینکه چرا جلیقه‌های سبک‌تر خریداری نشده است، گفت:« سازمان حفاظت محیطزیست برای جلیقه‌های سبک‌تر بودجه ندارد. هریک از این جلیقه‌ها برای سازمان، در حدود ۲ میلیون تومان هزینه داشته است، در حالی که هر عدد از جلیقه‌های سبک‌تر، در حدود ۱۸ میلیون تومان قیمت دارد و همه ما می‌دانیم سازمان برای پرداخت چنین هزینه‌ای توان و بودجه لازم را ندارد. ضمنا این جلیقه‌ها را ناجا هم دارد استفاده می‌کند و کارکردش هم خوب است.»
کاش پنل‌های سرامیکی وزارت دفاع زودتر به دست محیطزیست برسد
فرمانده یگان حفاظت محیطزیست کشور درباره پنل‌های سرامیکی نیز گفت:«هنوز وزارت دفاع، پنل‌ها را به طور کامل به ما تحویل نداده است و ما همچنان منتظریم بقیه آنها را تحویل بدهند.» با این همه سرهنگ محبت‌خانی تاکید کرد که جلیقه‌ها بدون پنل هم توان حفاظت از جان محیط‌بان‌ها را در برابر برخی اسلحه‌ها مانند سلاح‌های کمری مثل کلت و اسلحه‌های ساچمه‌ای دارد و اگرچه سلاح‌های سنگین از آن رد می‌شوند اما میزان آسیب آنها را نیز کاهش می‌دهد.
او افزود:« حتی برای گلوله‌های سنگین مانند کلاشینکف و ژ۳ که نمی‌تواند به طور کامل محافظت کند نیز موثر است و اثر آن را بسیار کاهش می‌دهد. تمام اینها در وزارت دفاع آزمایش شده است.»
فرمانده یگان سازمان حفاظت محیطزیست کشور با تاکید بر اینکه باید همراه با سازوکار اداری و اجبار، کار آموزشی نیز صورت گیرد، گفت که اجبار برای پوشیدن جلیقه به تنهایی کارساز نیست و باید همراه آموزش و درک ضرورت آن از سوی محیط‌بان اتفاق بیفتد.
خرید تجهیزاتی که توسط شرکت‌های داخلی خریداری شده است
همه اینها در حالی‌ست که بیست و دوم فروردین ماه امسال، سرهنگ جمشید محبت‌خانی فرمانده یگان سازمان حفاظت محیطزیست کشور در مراسم رونمایی از تجهیزات محیط‌بانان و تحویل جلیقه‌های ضدگلوله با اعلام اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر محیط‌بان‌ها از جلیقه ضد گلوله استفاده می‌کردند، بالغ بر ۷۰ درصد این آمار کاهش پیدا می‌کرد، گفت: به همین دلیل، ریاست سازمان حفاظت محیطزیست، خرید جلیقه ضد گلوله را در دستور کار قرار داده و در جهت تحقق شعار امسال که توسط رهبر معظم انقلاب، با عنوان سال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شده است، خرید تجهیزات با شرکت‌های ایرانی را امضا کرد که در این راستا، تمامی جلیقه‌هایی که به محیط‌بان‌ها تحویل داده شد، توسط
شرکت‌های داخلی تولید شده است که امیدواریم با استفاده از جلیقه ضدگلوله، شاهد حفظ بهتر محیط‌بان‌ها و حفاظت دقیق‌تر از مناطق چهارگانه محیطزیست باشیم.
در ادامه محبت‌خانی افزود: تعداد ۱۵۰۰ جلقه ضدگلوله میان محیط‌بان‌های سراسر کشور تقسیم شده و از آنجا که در حال حاضر ۳۴۰۰ محیط‌بان در سراسر کشور فعال هستند و نیمی از آنها در شیفت کار و نیمی دیگر در شیفت استراحت به سر می‌برند از فردا هیچ محیط‌بان فاقد جلیقه ضد‌گلوله‌ای حین ماموریت و شیفت کاری نخواهیم داشت.
وقتی همه چیز آنطور که باید پیش نمی‌رود
با این همه اما حوادث، آنگونه که پیش‌بینی می‌شد، پیش نرفت. تنها ۴ ماه پس از توزیع جلیقه‌ها که قرار بود حافظ جان محیط‌بان‌ها باشد در پانزدهمین روز از مردادماه، «علی خاجویی»، محیط‌بان کرمانی با شلیک مستقیم شکارچیان غیرمجاز در منطقه «راور» به شهادت رسید و موضوع، هنگامی پرسش برانگیزتر شد که چند روز گذشته،«تاج محمدباشقره» محیط‌بان گلستانی نیز در پارک ملی گلستان به دست شکارچیان غیرمجاز شهید شد.
هرچند درباره خاجویی گفته شد که تیر از بازو که پوشش جلیقه را نداشته وارد بدن شده و به سمت قلب کمانه کرده و محیط‌بان را از پا درآورده است، اما درباره باشقره هنوز ابهام‌های بسیاری وجود دارد. با این همه آنچه مسلم است اینکه یا محیط‌بان گلستانی جلیقه بر تن نداشته و یا جلیقه کامل نبوده و پنل سرامیکی نداشته است.
نقش حیاتی سرامیک در حفاظت از حیات محیط‌بانان
لازم به ذکر است که سرامیک در درون جلیقه ضد گلوله، نقش اساسی را ایفا می‌کند و در واقع، جلیقه‌ای که در آن از سرامیک و یا صفحات فلزی بهره‌گیری نشده است، به میزان بسیار اندک و غیرقابل توجهی قادر به محافظت از جان افراد خواهند بود.
جلیقه‌های ضد گلوله سخت از صفحه‌های فلزی و یا سرامیکی ضخیم ساخته می‌شوند و به اندازه کافی برای انحراف گلوله و سایر سلاح‌ها مقاومند. مواد بکار رفته در این جلیقه‌ها، گلوله‌ها را با همان نیرویی که به داخل در حال وارد شدن است به خارج هل می‌دهند. به این ترتیب جلیقه غیرقابل نفوذ خواهد بود.
گفتنی‌ست، سرامیکی که در جلیقه‌های ضد گلوله به کار می‌روند، آلومینا (Alumina) نام دارد که دارای فرمول شیمیایی AL203 است. آلومینا از یاقوت کبود ساخته می‌شود و جسم بسیار سختی است و هر قدر که شتاب و میزان سرعت اصابت گلوله به آن پایین‌تر باشد، قدرت حفاظتی آن از جسم فرد بیشتر خواهد بود. تقریبا می‌توان گفت که همه ارزش جلیقه ضد گلوله به همین سرامیک است که اگر نباشد، جلیقه ضد گلوله با یک اورکت معمولی هیچ فرقی نخواهد داشت!
