در حال حاضر چند مدرسة علمی و فقهی تحت اشراف آیتا… العظمی حاج آقا موسی شبیری زنجانی فعال هستند؟ هدف از تأسیس این مدارس چه بوده است؟ در حال حاضر سه مدرسه تحت اشراف آیتا… شبیری زنجانی دایر هستند. به خاطر اینکه طلبههای مستعد جذب بشوند و به امور دیگری مشغول نشوند و ممحض در […]
در حال حاضر چند مدرسة علمی و فقهی تحت اشراف آیتا… العظمی حاج آقا موسی شبیری زنجانی فعال هستند؟ هدف از تأسیس این مدارس چه بوده است؟
در حال حاضر سه مدرسه تحت اشراف آیتا… شبیری زنجانی دایر هستند. به خاطر اینکه طلبههای مستعد جذب بشوند و به امور دیگری مشغول نشوند و ممحض در فقه و اصول بشوند، این سه مرکز تأسیس شدند. سابقاً یک مدرسه بیشتر نبود. پس از مدتی مدرسة حضرت سیدالشهدا علیهالسلام اضافه شد. الان یک مدرسه دیگر در امتداد آنها اضافه شده است. مدرسة سیدالشهدا طلبههای پایه اول تا پایه ششم را جذب می‌کند. قسمت دوم این مدرسه طلبههای پایه هفتم تا درس خارج را جذب می‌کند. مدرسة فقهی امام محمدباقر علیهالسلام کار خود را از آنجا آغاز کرد که طلبههای پایه ششم را جذب می‌کند. سالانه حدوداً هفتصد طلبه ثبتنام می‌کنند. پس از گزینش و امتحان شفاهی و کتبی سالانه حدوداً بیست الی بیست و پنج طلبه پذیرش می‌شوند. بحمدا… این مدرسه از سال ۱۳۸۰ دایر است و سالانه حدود ده نفر از آن فارغالتحصیل می‌شوند. به گمانم در حال حاضر این سه مدرسه حدود چهارصد الی پانصد طلبه دارند.
حضرت آیتا… شبیری زنجانی بر این باورند که سطح علمی حوزة علمیه پایین آمده است. تلاش ایشان بر این است که حوزة علمیه از وجود فضلا و علمای مستعد خالی نشود. به همین خاطر تصمیم گرفتند که مدارس علمی را با پشتیبانیهای خود تأسیس و اداره کنند.
اشراف آیتا… العظمی شبیری زنجانی بر این مراکز به چه صورت است؟
معمولاً مراکز تحت نظر حضرت آیتا… شبیری را آقازادههای ایشان (آقا سید محمد، آقا سید جواد و آقا سید علی) اداره می‌کنند. مدیریت مدارس را معمولاً آقا سید علی بر عهده دارد و در امور علمی هم هر سه نفرشان مشارکت دارند. البته در هیئت امنا آقایان دیگری هم حضور دارند. اعضای هیئت مدیره هم امور تصمیمگیری کلی را بر عهده دارند و هر ساله گزارش عملکرد مراکز را به حضرت آقا ارائه میدهند و نظارت ایشان به همین شکل است.
مرکز فقهی امام محمدباقر علیهالسلام از چه زمانی و برای چه منظوری تأسیس شده است؟
مرکز فقهی امام محمدباقر علیهالسلام اخیراً تأسیس شده که عموم طلبههای آن، فارغالتحصیل مدرسة فقهی امام محمدباقر علیهالسلام هستند. این مرکز چند بخش دارد: بخشی از فعالیت آن مربوط به استفتائات است؛ در قسمت دیگر درسهای حضرت آقا را تدوین و چاپ می‌کنند. در بخش دیگر کتابهای مرحوم آیتالله سید احمد زنجانی تنظیم و تحقیق و چاپ می‌شود. آثار ایشان از قدیم ماندهاند، اما تنظیم و تدوین نشدهاند. به همین خاطر در این مرکز فقهی روی این آثار کارهای لازم را انجام میدهند و آنها را آمادة انتشار می‌کنند. برای مثال کتاب الکلام یجر الکلام آیتا… زنجانی چهار جلدی است؛ اما فقط دو جلد آن چاپ شده است و اعضای مرکز دارند روی جلد سوم و چهارم آن کار می‌کنند. همچنین کتاب اسلام و رجعت در همین مرکز تنظیم و منتشر شده است. موضوعات فقهی و اصولی دیگری هم در میان آثار ایشان وجود دارد که اعضای مرکز مشغول تنظیم و تدوین و تنقیح آنها هستند. امیدواریم که در همین سال‌های پیش رو همگی آثار آیتالله سید احمد زنجانی چاپ و منتشر بشوند.
از مقام علمی آیتا… العظمی شبیری زنجانی برای ما بگویید و وجه متمایز ایشان را با سایرین ترسیم بفرمایید .
بنده در آن سطح نیستم که سطح علمی را ارزیابی کنم. به نظرم این موضوع برای همگان مسلم باشد که ایشان احاطة کامل بر فقه و اصول دارند. آنچه میتوانم عرض کنم دربارة خصوصیات فردی و اخلاقی ایشان است. واقعاً پناهگاهی برای مردم به شمار میآیند و هر کسی آقا را از نزدیک دیده احساس راحتی کرده است. آقا تا جایی که از دستشان برمیآمده احتیاجات مردم را رفع کرده‌اند.
ایشان شخصیتی محبوب العام است. علت این همه محبوبیت را چه میدانید؟
به نظرم همة اینها ناشی از خداباوری و ایمان راسخ به مبدأ و معاد است. هر کسی به آخرت باور عمیقی داشته باشد، رفتار و گفتار و روحیاتش با کسی که اعتنایی به آخرت نداشته باشد، قطعاً فرق دارد. عموم کسانی که به دفتر آقا میآیند مشتاق هستند که ایشان را از نزدیک ببیند. معنویتی در شخصیت ایشان هست، که دیگران را به خود جذب می‌کند و این معنویت به نظرم لطف الهی است. هر کسی که باور و اعتقاد قلبی مانند آقا داشته باشد، همین جذابیت را میان خلق ا… پیدا می‌کند.
هیچگونه تکبری و بخلی در وجود ایشان دیده نمیشود. با مردم ارتباطات خیلی خوبی برقرار می‌کنند و خود را پشت پرده و حجاب قرار نمیدهند.
بنده سالهاست که در خدمت حضرت آقا هستم و واقعاً در طول این مدت تأثیر فراوانی از حضور و دیدارشان گرفتهام.
فعالیتهای روزمرة حضرت آقا را برای ما تبیین بفرمایید.
عمدة فعالیتهای روزمرة آیت ا… العظمی شبیری زنجانی مطالعه است. ایشان بعد از نماز مغرب و عشاء به منزل تشریف میبرند و تا هنگام صرف شام، مطالعه می‌کنند. بعد از صرف شام، مجدداً تا ساعت ۱۲ شب مطالعه و بعد استراحت می‌کنند. قبل از نماز صبح بیدار می‌شوند و نوافل را میخوانند. صبحها برای نماز دوم جماعت به حرم حضرت معصومه سلاما… علیها میروند. بعد از حرم مجدداً به منزل برمیگردند و مشغول مطالعه می‌شوند. شاید در طول شبانهروز پنج ساعت استراحت کنند. سال قبل ظهرها برای درس به دفتر میآمدند و بعد از آن جلسهای میان برخی علما و ایشان برقرار می‌شد. این جلسات تاکنون هم ادامه دارد و کاملاً هم به حضور در این جلسات مقید هستند. بعد از جلسه برای نماز ظهر و عصر به مدرسه فیضیه میروند. نماز ظهر و عصر را با تمام مستحباتش میخوانند. پس از آن به منزل میروند و استراحت می‌کنند و بعد از ظهر به دفتر برای جلسة عموم میآیند. مردم و طلبهها می‌تواند ایشان را بعد از ظهرها از نزدیک ببیند. نزدیک اذان مغرب و عشاء مجدداً برای نماز آماده می‌شوند و میروند. این برنامة روزانة ایشان سالهاست که ادامه دارد.
در فرمایش خود گفتید که جلسة علما با حضور ایشان ظهرها در دفتر برگزار می‌شود. مشخصاً کدام یک از علما در این جلسات شرکت می‌کند؟
از جمله افراد مطرح در این جلسات میتوان از آیتا… خرازی، آیتا… استادی، آقای میرمحمدی (داماد حضرت آقا) و آیتا… سید علی محقق داماد نام برد.
گاهی استفتائات خاصی در این جلسات مطرح می‌شوند و حضرت آقا آنها را بیان می‌کنند. اما اغلب موضوع جلسات بحث‌های علمی و فقهی و اصولی است که هر روز برگزار می‌شود. معمولاً اغلب این افراد در جلسات حضور مییابند.
سابقاً افرادی دیگری هم میآمدند که به رحمت خدا رفتند؛ مانند آیتا… روحانی، آیتا… میانجی، آیتا… طاهری خرمآبادی و… . سالها قبلتر این جلسات در منزل ایشان برگزار می‌شد و بعد به دفتر منتقل شد. در واقع وقتی حضرت آقا مقام مرجعیت را قبول کردند، دفتری را برای همین امور افتتاح کردند.
تألیفات حضرت آقا در چه زمینههایی است؟
بخشی از تألیفات آیتا… شبیری درسهای خارج ایشان است که در حال حاضر در مرکز فقهی مشغول جمعآوری و تنظیم آنها هستند. بخشی از خاطرات را هم در کتاب جرعهای از دریا با کمک آقای مختاری جمعآوری کرده‌اند.
دفتر حضرت آقا چرا اینقدر گمنام است؟
تواضع حضرت آقا همه جا خودش را نشان می‌دهد. حتی در دفتر که گمنام است. ایشان خودشان سفارش کردند که تابلویی برای دفتر نصب نکنیم. ما در هیچ شهرستانی دفتر نداریم و فقط در قم یک دفتر داریم. حتی در رسالة ایشان فقط «سید موسی شبیری زنجانی» قید شده و از عناوینی مانند آیتا… العظمی پرهیز شده است. اینها سفارش خود حضرت آقا است.
این سادگی و تواضع چه تأثیری در روحیة مقلدان ایشان داشته است؟
طبیعتاً این سادگی و تواضع در روش و منش حضرت آقا و دفتر ایشان، باعث جذب افراد می‌شود. شاید این نکته را درست نباشد اینجا عرض کنم؛ اما نمونههایی بوده که بعضی از افراد که مقلد دیگران هستند، به اینجا آمدند و از سادگی و تواضع حضرت آقا به وجد آمدند و درخواست کردند که مرجع تقلید خودشان را تغییر بدهند و از ایشان تقلید کنند!
همین سهلالوصول بودن و در دسترس بودن آقا برای همه اقشار جامعه در جذب آنها بسیار مؤثر بوده است. معمولاً هر کسی می‌تواند وارد دفتر بشود. البته شاید دم در او را راهنمایی کنند که با کدام قسمت کار دارد تا سریعتر بتواند کارش را انجام بدهد.
به خاطر دارم که چند سال پیش حضرت آقا را در میان مردم عادی بدون هیچ محافظ و همراهی در اطراف حرم دیدم. ایشان آیا هنوز هم محافظ ندارند و از منزل پیاده برای حرم و دفتر میروند؟
چند سال اخیر به خاطر بعضی از مسائل امنیتی برای آقا محافظ گذاشتیم و تا قبل از آن بدون هیچ همراهی خودشان با پای پیاده از حرم تا منزل میرفتند. خیلیها با آقا صحبت کردند که این کار شما ممکن است خطرساز باشد. به هر حال مسئلة پدید آمدن داعش به تازگی مطرح شده بود و مسائل امنیتی ایجاب میکرد که ایشان بدون محافظ نباشند. الان هم به نظرم به خاطر این مسائل نیست که آقا یک همراه دارند و با ماشین رفت و آمد می‌کنند. بیشتر مسئلة سن و ضعف جسمی ایشان مطرح است. بعضی از مردم هم به خاطر علاقهای که به آقا دارند، هجوم میآورند و ممکن است مشکلاتی به وجود بیاید. ناراحتی پای ایشان باعث شد که با ماشین رفت و آمد کنند.
شاگردان درس خارج قدیم و جدید ایشان را میشناسید؟ از آقازادهها چه کسانی درس ایشان را شرکت میکردند؟
من وقتی به دفتر آمدم بیشتر وارد کار اجرائیات شدم و در درس خارج حضرت آقا کمتر توفیق پیدا کردم حضور داشته باشم. متأسفانه فقط دو سال توانستم در درس آقا شرکت کنم و بیشتر از آن سعادت نداشتم و به صورت پراکنده شرکت میکردم. آقازادههای ایشان از همان اول در درس والدشان حضور داشتند.
بعضی از آقازادهها را در درس ایشان دیدم؛ از جمله حاج سید حسن آقا و سید علی آقا. آقا مسیح بروجردی(نوه های گرامی حضرت امام) همیشه در درس آقا شرکت می‌کند و الان هم جزو اساتید خوب مدرسة فقهی امام محمدباقر علیهالسلام به شمار میآید. هر کسی درس آقا را شرکت کند، می‌تواند برای استاد راهنما، آقای حاجآقامسیح بروجردی را انتخاب کند؛ چون یکی از اساتیدی است که با مبانی آقا آشنایی دارد. فرزندان رهبری، آقا سید مصطفی و آقا سید مجتبی هم در درس آیتا… شبیری شرکت داشتند. این افراد معمولاً در درس آقا شاخص هستند. افراد دیگری هم بودند که عموماً از محققین به شمار میآیند.
در حوزة علمیه این مطرح است که هر کسی بخواهد درس دقیقی را برود و چیزی بفهمد، درس آیتا… شبیری را شرکت کند. شاید بیان حضرت آقا برای بعضیها ثقیل باشد، اما آنهایی که درس را میفهمند و ارزش آن را میدانند به درس ایشان میآیند.
