رضا شریعتی، روزنامه‌نگار: در این گزارش قصد داریم تا مدیریت منابع آبی در کشور را مورد بررسی قرار دهیم. چند سالی است که واژه‌هایی همچون بحران آب، جنگ آب، خشکسالی، محو شدن تالاب‌ها، زنده‌رودها و دریاچه‌های داخلی کشور و تغییر اقلیم از ادبیات نظری و پژوهش‌ها وارد عرصه سخنرانی مسئولان، مطبوعات و رسانه‌ها گشته است. […]
رضا شریعتی، روزنامه‌نگار:
در این گزارش قصد داریم تا مدیریت منابع آبی در کشور را مورد بررسی قرار دهیم. چند سالی است که واژه‌هایی همچون بحران آب، جنگ آب، خشکسالی، محو شدن تالاب‌ها، زنده‌رودها و دریاچه‌های داخلی کشور و تغییر اقلیم از ادبیات نظری و پژوهش‌ها وارد عرصه سخنرانی مسئولان، مطبوعات و رسانه‌ها گشته است. عده‌ای کمبود بارش‌ها را دلیل اصلی این وضعیت می‌دانند و بعضی دیگر هم معتقدند که سوءمدیریت در زمینه آب سبب ایجاد مشکلات در استانها شده است و همین موضوع سبب شد تا طرح مسائلی نظیر انتقال آب بین حوضه‌ای و شیرین‌سازی آب دریاها برای انتقال به حوضه‌های مجاور، گسترش یابد و تنشی میان استانها ایجاد شود. در وهله اول لازم است دید آیا این عمل دامنه بحران را به سمت بحران‌های زیست محیطی سوق نمی‌دهد؟ نهایتا هم به این پرسش ساده برسیم که منشأ بحران آب در کشور چیست؟ باید اعتراف کرد متاسفانه اقدامات کنترلی و پیشگیرانه «نظیر ترمیم لوله‌های فرسوده و ایجاد شبکه فاضلاب شهری» انجام شده از سوی مدیریت تأمین و مصرف آب کشور و استانها برای مقابله با بحران آبی با توجه به حجم نزولات جوی جدی گرفته نشد و این مساله سبب شد تا کمبود آب در حد چالشی باشد که با ضعف مدیریت در حال تبدیل آن به بحران است. البته در نگاه اول در این رابطه باید دید حجم منابع آبی مورد نیاز چقدر است و برای چه مصارفی و با چه درجه‌ای از اهمیت در نظر گرفته شده است؟
چندی پیش رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به توجه جدی این مجمع به حل بحران آب گفت: سیاست‌های کلی حوزه آب به اصلاح و بازنگری نیاز دارد و وزارت نیرو هم پیش‌نویس سیاست‌های جدید را به مجمع تحویل داده است.
محمد مجابی در گفتوگو با ایسنا با بیان اینکه متاسفانه هنوز به بحران آب ایران باور نداریم، گفت: نپذیرفتن بحران آب هم در بین بخش‌های اجرایی و حاکمیتی و هم در بین عموم مردم وجود دارد. به همین علت با وجود کمبود بارش در بسیاری از شهرها، هنوز مدیریت شهری، کاشت چمن و ایجاد فضای سبز گسترده را مورد توجه قرار می‌دهد و طبیعی است در شرایطی که شهرداری‌ها، خیابان‌ها را با تانکرهای بزرگ خیس می‌کنند به‌طور قطع باور بحران آب در ایران برای مردم دشوار خواهد بود. برای همین هم است که برخی شهروندان از آب به جای جارو استفاده می‌کنند و هنوز هم خودروی خود را با آب شهری می‌شویند، یعنی باور ندارند که مشکل آب داریم. وی تاکید کرد: در گام ابتدایی باید همه آحاد جامعه از مسئولان تا شهروندان بپذیریم که در ایران مشکل آب وجود دارد تا در گام بعدی بتوانیم با اجرای سیاست‌های اصلاحی نسبت به تغییر وضع موجود اقدام کنیم. واضح است که با انجام برنامه‌هایی که در قانون برنامه توسعه ششم برای سه بخش کشاورزی، صنعت و شرب طراحی شده امکان اصلاح شرایط وجود دارد.
رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این پرسش که مجمع تشخیص مصلحت نظام برای حل بحران آب چه اقدامی را مورد اولویت قرار داده است؟ با اشاره به سیاست‌های پنج‌گانه نظام در حوزه آب تصریح کرد: این سیاست‌ها مربوط به دهه ۷۰ شمسی است. زمانی که تدوین سیاست‌های کلی نظام در جمهوری اسلامی ایران به تازگی آغاز شده بود هنوز بحران آب ایجاد نشده بود. نکته مهم آن است که این سیاست‌ها نیاز به بازنگری، اصلاح و تجدید نظر دارد و خوشبختانه تاکنون وزارت نیرو پیش‌نویس خود را برای این موضوع، به مجمع تشخیص مصلحت نظام تحویل داده است بنابراین مجمع روی سیاست‌های آب کار می‌کند.
دکتر نرگس مهدئی عضو هیئت علمی دانشگاه در این باره به جمله می‌گوید: در مدیریت آب در بخش‌های مختلف نظیر بخش کشاورزی و سایر بخش‌ها دچار مشکل هستیم. در حالی که تمام دنیا آب شور را شیرین می‌کنند، ما در کازرون سدّ گُتوَند عُلیا را داریم که آب شیرین را شور می‌کند. در سدسازی هرچه گفتند سد در کنار کوه نمک است آنها از دیوار رسی حرف زدند و در پایان شاهد شوری آب بودیم ما با مدیریت فله‌ای و ناصحیح با بدترین مشکلات روبرو شدیم و مدیریت سیستمی نداریم. هندوانه را که محصولی با مصرف آب بالاست صادر می‌کنیم این یعنی صادرات آب! از طرفی سیستم یکپارچه سازی فاضلاب نداریم و در برخی شهرها نظیر آمل شاهد ورود شیرابه به سدها هستیم!
پرفسور قبادیان، عضو انجمن نخبگان علمی آلمان هم در این باره می‌گوید: متولیان کشور در بخش آب در برهه‌ای از زمان مدیریت منابع آبی کشور را رها کردند و به برداشت بی رویه از منابع روی آوردند.
برنده جایزه پژوهشی هومبولت آلمان با اشاره به اینکه سدسازی در دنیا منسوخ شده است و منابع آبی را تهدید می‌کند، اظهار کرد: آنها به شبکه فاضلاب شهری، تصفیه و مدیریت آب روی آوردند، اما ما در مدیریت آب در بخش‌های مختلف نظیر بخش کشاورزی و سایر بخش‌ها دچار مشکل هستیم.
قبادیان گفت: سدسازی در کشور در زمان مرحوم رفسنجانی شدت گرفت اما در نظر نگرفتیم رودها جریان اکوسیستمی دارند که نباید قطع شوند. ما با سدسازی غیر اصولی جریان را قطع کردیم .
عضو انجمن نخبگان علمی آلمان تاکید کرد: خط راس و خط قعر تعادل طبیعی رودها باید حفظ شود اما ما قطع شان کردیم.
با این تفاسیر باید دید متولیان کشور برای بحران آب چه تدابیری اتخاذ می‌کنند.
