«جمله» از اشاره: اوائل سال میلادی جدید بود که دونالد ترامپ در سفری مخفیانه وارد عراق شد و با سربازان آمریکایی مستقر در عراق دیدار کرد. رئیس جمهور آمریکا در آخرین ساعات روز کریسمس در روز پنجم دی ماه بعد از دو سال حضور در مسند ریاست جمهوری و گذشت بیش از ۱۵ سال از […]
«جمله» از
اشاره: اوائل سال میلادی جدید بود که دونالد ترامپ در سفری مخفیانه وارد عراق شد و با سربازان آمریکایی مستقر در عراق دیدار کرد. رئیس جمهور آمریکا در آخرین ساعات روز کریسمس در روز پنجم دی ماه بعد از دو سال حضور در مسند ریاست جمهوری و گذشت بیش از ۱۵ سال از تهاجم این کشور به عراق به صورت مخفیانه سفری سه ساعته به عراق داشت و در جمع نظامیان آمریکایی در پایگاه هوایی “عین الاسد” در استان الانبار حضور پیدا کرد و به ایراد سخنرانی پرداخت.
ترامپ در حالی به سفر چراغ خاموش خود به عراق و حضور در جمع نظامیان آمریکایی پایان داد که درخواستش برای دیدار با عادل المهدی ، نخست وزیر این کشور در پایگاه هوایی “عین الاسد” مورد پذیرش مقامات عراق قرار نگرفت.
تقریبا دو هفته بعد از انجام این سفر ، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در جریان سفر منطقه‌ای خود به خاورمیانه سفر کوتاهی به عراق داشت تا مقامات این کشور را جهت پیشبرد سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه ایران و اعمال تحریم‌های بیشتر ضد تهران، با دولت واشنگتن همراه کند که این بار نیز با دست رد مقامات عراقی مواجه شد و آنها همچون دفعات پیش اعلام کردند که در مورد این موضوع بر اساس منافع ملی عراق تصمیم می‌گیرند.
این تحولات در حالی صورت گرفته است که این روزها شاهد سفر پنج روزه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به عراق هستیم. سفری که باعث شده برخی از رسانه‌های منطقه نیز اقدام به مقایسه این سفر با نحوه حضور مقامات آمریکایی از جمله ترامپ و پمپئو در عراق کنند.
به گزارش «جمله» محمد جواد ظریف در حالی در روز یکشنبه گذشته در راس یک هیات عالی رتبه سیاسی و اقتصادی سفر پنج روزه خود را به عراق آغاز کرد که بر خلاف سفر مقامات آمریکایی ، از یک هفته قبل انجام این سفر رسانه‌ای شده بود و مقامات وزارت امور خارجه زمان سفر و همچنین برنامه‌های این دیپلمات ارشد ایرانی در جریان این سفر را بیان کرده بودند.
*تفاوت سفر مسئولان ایرانی و آمریکایی به عراق
سفر محمد جواد ظریف به عراق بر خلاف سفر ترامپ به این کشور با استقبال گسترده گروه‌های سیاسی عراق مواجه شد چنان که او طی دو روز گذشته علاوه بر دیدار با مقامات رسمی این کشور از جمله رییس‌جمهور، نخست‌وزیر، رییس مجلس و همتای عراقی‌اش با تعدادی از گروه‌ها و ائتلاف‌های برجسته عراق در مجلس این کشور نیز دیدار و رایزنی کرد که در این ارتباط می‌توان به دیدار ظریف با رییس و برخی از اعضای فراکسیون ائتلاف سازندگی عراق و همچنین عمار حکیم، رییس جریان حکمت ملی عراق و رییس ائتلاف اصلاح و آبادانی و جمعی از شخصیت‌ها و نمایندگان اقلیت‌های دینی عراق اشاره کرد.
یکی دیگر از تفاوت‌های سفر ظریف با سفر مقامات آمریکایی به عراق در این است که او غیر از بغداد قرار است به همراه تجار و کارآفرینانی که وی را در این سفر همراهی می‌کنند ؛ به منطقه حساس و مهم کردستان عراق نیز سفر کند و با مقامات منطقه اقلیم دیدار و رایزنی داشته باشد و پس از سفر به اربیل و سلیمانیه جهت انجام زیارت و دیدار با مراجع ، عازم شهرهای نجف و کربلا شود .
وزیر امور خارجه در جریان این سفر در دیدار با مقامات این کشور، زمان نهایی سفر آقای روحانی به این کشور همسایه را نیز مشخص کرد و در جمع خبرنگاران به صورت رسمی زمان تقریبی این سفر را بدون هیچ‌گونه مخفی کاری و یا ترس امنیتی اعلام کرد.
رسانه های عراق روز دوشنبه به نقل الشرق الاوسط نوشتند: «این که وزارت امور خارجه ایران بر خلاف سفر مقامات آمریکایی، سفر ظریف به عراق را از یک روز پیش رسما اعلام می کند، نشانه استحکام روابط تهران بغداد است. وزارت امور خارجه ایران، یک روز قبل، با انتشار تصویری از ظریف روی پلکان هواپیما اعلام کرد که وی فردا به بغداد سفر می کند، در حالی که سفر مقامات آمریکا به عراق مخفیانه و یا بدون اعلام قبلی انجام می شود.»
الشرق الاوسط نوشت: «وزارت خارجه ایران به عمد این خبر را یک روز قبل اعلام و توجه ناظران را به آن جلب کرد تا این پیام را برساند که این سفر بر خلاف سفرهای محرمانه مسوولان آمریکایی، علنی و مورد استقبال عمومی در عراق است.»
این روزنامه در این خصوص به سفر مخفیانه رئیس جمهوری آمریکا به پایگاه نظامی عین الاسد در استان الانبار در دو هفته گذشته اشاره کرده است.
الشرق الاوسط نوشته است که ایران با این عمل می خواست میزان استحکام تهران بغداد و همپیمانی این دو کشور را به آمریکایی گوشزد کند. البته در این گزارش به سفر اعلام نشده و عجولانه هفته پیش مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا به عراق اشاره نشده است.
البته این اولین باری نبود که مسئولان ایرانی متفاوت از همتایان آمریکایی خود به عراق سفر می کنند. ۱۴ اسفند ۸۶ بود که محمود احمدی نژاد به عراق سفر کرد. این اولین سفر یک مقام بلند پایه ایرانی به عراق پس از جنگ تحمیلی بود. سفر رئیس جمهور سابق ایران در زمانی انجام شد که هنوز امنیت عراق در اختیار نیروهای آمریکایی قرار داشت با اینحال مقامات ایرانی بر خلاف مقامات آمریکایی که مخفیانه و بدون اعلام قبلی به عراق سفر می کردند، به طور آشکار و با اعلام قبلی صورت می گرفت. این موضوع حکایت از آن دارد که مقامات ایرانی به مراتب احساس امنیت بیشتری در عراق دارند چرا که پیوند عمیقی میان دو ملت ایران و عراق از گذشته وجود داشته که ریشه در دل تاریخ دارد.
*دستاورهای سفر ظریف به عراق
بر خلاف مایک پومپئو که در تور خاورمیانه خود دست خالی به خانه برگشت، صاحب نظران عقیده دارند سفر وزیر امور خارجه ایران می تواند دستاوردهای قابل توجهی برای ایران به همراه داشته باشد. سید رضا قزوینی کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی در این خصوص می گوید: « اکنون به واسطه تحریم های ایالات متحده آمریکا، مناسبات تجاری دلاری ایران و عراق با مشکلات جدی روبه رو شده و از آن طرف مناسبات دو کشور که تا سقف ۱۲ میلیارد دلار رسیده است و در گذشته قرار بوده که سقف این مناسبات تا ۲۰ میلیارد دلار هم برسد، اکنون با ابهامات جدی در سایه فشارها و تحریم‌های ایالات متحده قرار گرفته است.
لذا یکی از محورهای مهم آقای ظریف تداوم و حفظ شرایط اقتصادی با کشور عراق است تا بتوان بخشی از این مناسبات تجاری را ادامه داد. از سوی دیگر اکنون برخی از رقبای ایران مانند کشور ترکیه و برخی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در بازسازی و افزایش نفوذ اقتصادی خود در عراق بسیار فعال شده اند. از این رو سفر آقای ظریف در این برهه بسیار لازم و ضروری بود تا بتوان با امضای قراردادها، توافق نامه ها، شرایط را برای تعمیق روابط و گسترش نفوذ اقتصادی ایران در عراق شکل داد. در این رابطه شرکت آقای ظریف و هیئت اقتصادی همراه با او در نشست های تجاری کربلا و سلیمانیه می تواند بسترها و فرصت‌های مناسبی برای شکوفایی سرمایه گذاری ایران در عراق را در اختیار ما قرار خواهد داد.»
در همین رابطه محمد جواد ظریف توییتر خود نوشت: «من همراه با ۶ وزیر عراقی برای صدها نفر از شرکت‌کنندگان در کنفرانس تجارت مشترک ایران-عراق سخنرانی و روش‌های توسعه محسوس تجارت و سرمایه گذاری دوجانبه را بررسی کردیم. با اجرای چشم انداز مشترک، افق دو برابر شدن حجم تجارت سالانه پیش رو است.»
بر این اساس می توان گفت با توجه به استقبال مسئولان سیاسی عراق از گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با ایران، این رابطه از اهمیت فراوانی برای دو طرف برخوردار است.
