ساز و کار مالی ایران و اروپا که از آن تحت عنوان اینستکس یاد میشود، با ثبت این سامانه که از تغییر نام اس پی وی به وجود آمده است، سؤالاتی پیرامون این ساز وکار را در اذهان به وجود آورده که آیا این ساز وکار، کار خواهد کرد و می‌توان دریچه‌های امیدی را در […]
ساز و کار مالی ایران و اروپا که از آن تحت عنوان اینستکس یاد میشود، با ثبت این سامانه که از تغییر نام اس پی وی به وجود آمده است، سؤالاتی پیرامون این ساز وکار را در اذهان به وجود آورده که آیا این ساز وکار، کار خواهد کرد و می‌توان دریچه‌های امیدی را در چارچوب این ساز وکار بر روی اقتصاد کشور گشود؟ اس پی وی تلاشی بود که اتحادیه اروپا برای زنده نگاه داشتن برجام از طریق ایجاد ساز و کار مالی ویژه بین اتحادیه اروپا و ایران دنبال می‌کرد. با اضافه شدن هیومن به اس پی وی یعنی سازوکارهای مالی ویژه بشردوستانه به نظر می‌رسد که امروز این سازوکار مالی اروپایی اینستکس نام گرفته شود تا نکات خاصی در این زمینه مشخص شود، این نکات را می‌توان در چند جهت، مورد بررسی قرار داد.
اظهارات مقامات اروپایی از جمله وزیر خارجه آلمان در ارتباط با این سازمان برای خدمات انسان دوستانه ازجمله خدمات غذا و پزشکی، شکل و محتوای خاصی به آن داده است. به عبارت دیگر همان رویکردها بشیر دوستانه به اس پی وی اضافه شده و نام اینستکس گرفته است.
از طرف دیگر نباید فراموش کرد که این ساز و کار بعد از تأخیر زمانی ثبت رسمی شده است و همچنان به قول مقامات اروپایی تا زمانی که اف ای تی اف پذیرفته نشود و لوایح چهارگانه آن مانند پارلمو به ثبت نرسد، مسائل دیگر حل و فصل نخواهد شد.
اروپایی‌ها به سادگی و حتی بیش از اعلام رسمی چگونگی و گستره این ساز و کار از ایران خواسته‌اند که به توافقات ضد پول شویی ملحق شود. امری که هم اکنون نیز در اتاق‌های عریض و طویل تصمیم‌گیری در ایران گره‌های خاص خود را دارد و لازم است که تصمیم سازان و تصمیم گیران به طورجدی از آن عبور کنند و تصمیمات جدی در این زمینه اتخاذ نمایند.
تأکید فدریکا موگرینی مبنی بر عدم تأثیرگذاری بر این سامانه بر مواضع فرا آتلانتیکی که شائبه هماهنگی توافقات قبلی آمریکا و اروپا را روشن می کند، مسئله مهم است که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد.
اروپای متحد سالهاست که می‌خواهد از قید تصرف آمریکا خارج شود اما هیچ‌گاه این آرزوی نخبگان سیاسی حاکم بر کشورهای اروپایی که در کتاب استراتژی بزرگ برای قرن، به رشته تحریر در آمده، هیچ‌گاه عملیاتی نشده است و هنوز هم اروپا نمی‌تواند خو را از تیرگی چنبره اقتصادی آمریکا خود را رها کنند.
از سوی دیگر از این ساز وکار توضیحی مبنی بر عملکرد مالی ارائه نشده است؛ و ابهامت زیادی در مورد لایه‌های آن وجود دارد. در حال حاضر این شرکت چه کمکی می تواند به ایران در زمینه فروش نفت و محصولات آن به ایران بکند؟
با توجه با تأکید عناصر اروپایی در ارتباط با انسان دوستانه بودن آن، باید گفت که نیاز مالی ایران درزمینه فروش نفت و انتقال پول به ایران چندان دیده نشده است.
باید پذیرفت زمانی که اظهارات مقامات اروپایی در این زمینه مطرح میشود، بررسی در این زمینه تا حدود زیادی نشان می‌دهد. این ساز وکار با هماهنگی شکل‌گرفته و تلاش دارد خط ارتباطی بین اروپا و آمریکا از یک‌سو حفظ شود و از سوی دیگر پل ارتباطی اتحادیه اروپا با ایران قطع نگردد.
از طرف دیگر باید پذیرفت در تهران نیز چندان تکاپویی برای حل و فصل مسائل ایران و نظام بین‌الملل دیده نمی‌شود. حکام تهران باید به تصمیم‌گیری بزرگ متصل شوند تا از این چالش عبور کند. عبور از این چالش بدون در نظر گرفتن قدرت مردم در مذاکرات چندان مفید نخواهد بود . از این رو دولت مردان ایران در مقطع حساس کنونی بیش از هر چیز باید در اندیشه حفظ منافع ملی بوده تا بتوانند مردم را در کنار خود داشته باشند.
