امید ذاکری/ کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی توریسم و کارشناس عمران/ گردشگری، با توجه به ریشه لغوی آن که برگرفته از واژه لاتین «توریسم» است، به مکتبی فکری که پایه آن سیاحت است، اشاره دارد. گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاصی نمود می‌یابد که یکی از مهمترین الگوها، «گردشگری شهری» است. عملکرد گردشگری در فضای شهری در […]
امید ذاکری/
کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی توریسم و کارشناس عمران/
گردشگری، با توجه به ریشه لغوی آن که برگرفته از واژه لاتین «توریسم» است، به مکتبی فکری که پایه آن سیاحت است، اشاره دارد. گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاصی نمود می‌یابد که یکی از مهمترین الگوها، «گردشگری شهری» است.
عملکرد گردشگری در فضای شهری در راستای انگیزه‌های متفاوتی شکل می‌گیرد که به دو دسته کلی عوامل طبیعی شامل پهنه‌های آبی، پهنه‌های سبز و … و عوامل مصنوع شامل جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی قابل تقسیم‌اند. به هر میزان که مدیران شهری و شهروندان در راستای حفظ و تقویت این عوامل کوشا باشند، جذب گردشگر در مقیاس گسترده‌تری شکل خواهد گرفت. ماحصل گسترش پدیده گردشگری شهری، از دو طریق بر چرخه توسعه شهر اثرگذار است که عبارت است از توسعه اقتصادی و کنش متقابل فرهنگی-اجتماعی.
شایان ذکر است این کنش می‌تواند به ایجاد اثرات مثبت از جمله تبادل فرهنگی و هم‌افزایی اندیشه و یا به خلق اثرات منفی همچون تضاد و اختلاط فرهنگی منجر شود. لذا هدایت بهینه این تاثیرات تا حد بسیار زیادی به اقدام مسئولان از یک سو و غنای فرهنگی مردم آن منطقه از سویی دیگر وابسته است.
در یک نگاه کلی می‌توان گفت، این دو فاکتور به انضمام محیط طبیعی که اغلب از جاذبه‌های مهم گردشگری محسوب می‌شود، از عوامل اصلی شکل‌گیری توسعه پایدار شهری به شمار می‌آیند. چراکه جامعه شاداب، اقتصاد شایسته و محیط زیست‌پذیر به‌عنوان نتایج توسعه گردشگری شهری، زمینه توسعه پایدار شهری را فراهم می‌کنند، بنابراین رابطه دوسویه گردشگری شهری با توسعه پایدار شهری، اصلی انکارناپذیر است. بنابراین شایسته است، ساختار شهری از ظرفیت‌های خود در جهت گسترش گردشگری شهری و به پیروی از آن توسعه پایدار شهری بهره گیرد.
استان‌های شمالی کشور نیز که از دیرباز به سبب برخورداری از ظرفیت‌های طبیعی (دریا و جنگل)، فرهنگ غنی بومی، فاصله نسبتا مناسب تا پایتخت و همچنین قرارگیری در مسیر مواصلاتی به مشهد، جاذب گردشگران بسیار بوده، می‌توانند با تقویت نقاط قوت و کاهش نقاط ضعف خود بیش از پیش از جذب گردشگر به نفع خود بهره ببرند. از مهمترین اقدامات در این زمینه می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
حفاظت از عناصر طبیعی نظیر دریا و جنگل
زیباسازی درونی شهرها
بهسازی و مرمت آثار تاریخی و باارزش شهری
تقویت محل‌های اسکان مسافران و اتخاذ تدابیر امنیتی جهت تامین آرامش ایشان
برپایی بازارچه‌های محلی جهت عرضه محصولات بومی
برگزاری نمایشگاه‌هایی جهت اشاعه فرهنگ بومی
ساماندهی مسیرهای دسترسی به اماکن دیدنی و کنترل ترافیک سنگین احتمالی در ایام تعطیلات
و…
رعایت این اصول کلی، می‌تواند شمال ایران را در جذب گردشگر و به‌ویژه توسعه گردشگری شهری یاری نماید.
با رعایت این اصول و در نتیجه گسترش سطح گردشگری شهری، دستیابی به توسعه پایدار شهری و در پس آن سلامت و شادابی شهروندی، پویایی اقتصادی و زیست‌پذیری بیشتر محیط شهری امری دور از ذهن نخواهد بود.
