کاوه ایرانی/ روزنامه نگار اشاره: بعد از خروج یکجانبه دولت ترامپ از برجام، حاکمان کاخ سفید تمام تلاش خود را بکار گرفتند تا ایران را وادار به بازگشت به میز مذاکره کنند. تلاشی که تا امروز بی نتیجه مانده است. مثلث شوم عبری،عربی و غربی در یکسال گذشته از هر راهی که توانستند وارد شدند […]
کاوه ایرانی/ روزنامه نگار
اشاره: بعد از خروج یکجانبه دولت ترامپ از برجام، حاکمان کاخ سفید تمام تلاش خود را بکار گرفتند تا ایران را وادار به بازگشت به میز مذاکره کنند. تلاشی که تا امروز بی نتیجه مانده است. مثلث شوم عبری،عربی و غربی در یکسال گذشته از هر راهی که توانستند وارد شدند تا با ایجاد فشار حداکثری به اهداف خود دست یابند. اعمال تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران تنها یکی از اقدامات ددمنشانه سران این مثلث خبیث بوده است. روز گذشته خبری در رسانه ها منتشر شد که حکایت از اقدامات جدید آمریکا در راستای اعمال فشار بر کشورمان دارد.
به گزارش «جمله» دولت آمریکا بامداد شنبه (به وقت تهران) بر خلاف مفاد توافق هسته‌ای، همکاران ایران در توسعه نیروگاه بوشهر و انتقال اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین به خارج از کشور را به تحریم تهدید کرد.
بر اساس بیانیه‌ای که در سایت وزارت خارجه آمریکا قرار گرفته، مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا مدعی شده است که این تصمیم با هدف «محروم‌سازی ایران از هرگونه مسیری به سوی تسلیحات هسته‌ای» اتخاذ شده است. در بخشی از این بیانیه در توضیح محدودیت‌های تازه علیه برنامه هسته‌ای ایران آمده است: «از روز ۴ می (دیروز)، کمک به گسترش نیروگاه هسته‌ای بوشهر فراتر از واحد رآکتوری کنونی، می‌تواند تحریم‌پذیر باشد. علاوه بر این، فعالیت‌ها برای انتقال اورانیوم غنی‌شده به خارج از ایران در ازای اورانیوم طبیعی هم می‌تواند تحریم‌پذیر باشد. ایران باید تمام فعالیت‌های حساس اشاعه‌ای، از جمله غنی‌سازی را متوقف کند، و ما از اقداماتی که از ادامه غنی‌سازی حمایت کند را نخواهیم پذیرفت.» پامپئو در این بیانیه می‌افزاید: «ما همچنین دیگر اجازه ذخیره‌سازی آب سنگین تولیدی مازاد بر محدودیت‌های فعلی ایران را نمی‌دهیم؛ چنین آب سنگینی دیگر نباید به هیچ نحو در دسترس ایران باشد.»
آمریکا با صدور این بیانیه، عملا کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای را از اجرای مفادی از این توافق از جمله تسهیل انتقال آب سنگین مازاد ایران به عمان، تبادل اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد و همچنین همکاری روسیه در زمینه توسعه نیروگاه بوشهر منع کرده است.
در ادامه این بیانیه با اشاره به اینکه وزارت خارجه آمریکا اقداماتی را برای تداوم اعمال محدودیت بر توانایی ایران جهت بازگرداندن برنامه هسته‌ای خود به سطح پیش از برجام انجام داده، آمده است: «سیاست ما حفظ نظارت بر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، کاهش خطرات اشاعه، محدودیت ایران در کوتاه کردن زمان رسیدن به (سلاح اتمی) و ممانعت از بازسازی تاسیسات (اتمی) برای مصارف حساس اشاعه می‌باشد». در حالی که ایالات متحده نه تنها هیچگاه به‌صورت کامل به تعهدات خود ذیل برجام عمل نکرد بلکه به دستور ترامپ از آن نیز خارج شد، اما سخنگوی وزارت خارجه این کشور تهدید می‌کند که اگر ایران از اجرای تعهداتش سر باز زند یا آنها را نقض کند، واشنگتن می‌تواند این سیاست‌های اعلامی را مجددا تغییر دهد. در این بیانیه با تکرار اتهامات بی‌اساس درباره ابعاد نظامی پیشین برنامه هسته‌ای ایران، ذکر شده است: «پامپئو باور دارد که ایران باید تمام ابعاد نظامی پیشین برنامه هسته‌ای خود را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه دهد و به‌صورت دائمی و قابل راستی‌آزمایی، از آنها دست بکشد». در حالی که طبق متن توافق هسته‌ای به ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم در سطح بسیار کم داده شده اما وزارت خارجه آمریکا با این بیانیه از تهران خواسته که هرگونه فعالیت غنی‌سازی را متوقف کرده و به دنبال بازفرآوری پلوتونیوم نیز نباشد.
ترامپ در پی بحران آفرینی
کلسی داوِنپورت مدیر بخش سیاست‌های عدم اشاعه در سازمان «انجمن کنترل تسلیحات» در واکنش به این تحریم‌های جدید گفت که اگر ترامپ واقعا درباره یک سیاستی که اهداف اعلام شده را حاصل کند، جدیت داشت باید توافق هسته‌ای ایران را حفظ می‌کرد و به دنبال پیشرفت آن عمل می‌کرد. به عقیده وی، ترامپ اما یک توافق موثر را به خطر انداخته و تهدید بروز یک بحران هسته‌ای را افزایش می‌دهد.
در آستانه اتمام مهلت معافیت تحریمی برای ادامه همکاری صلح‌آمیز هسته‌ای کشورها با ایران، خبرگزاری آسیوشیتدپرس روز جمعه به نقل از یک مقام ارشد آمریکا از تمدید ۵ مورد از ۷ مورد معافیت تحریمی خبر داد. به این ترتیب روسیه و کشورهای اروپایی همچنان فرصت همکاری های هسته ای با تهران را برای دوره های ۴۵ و ۹۰ روزه خواهند داشت و تحریم های واشنگتن متوجه حال آنها نخواهد شد.
آسوشیتدپرس از نیروگاهها و مراکز هسته ای بوشهر و فردو، مجموعه آب سنگین اراک و همچنین راکتور تحقیقاتی تهران بعنوان مکانهایی نام برده که شامل این تمدید معافیت خواهند بود. البته دوره‌های معافیت‌ها نسبت به آنچه در برجام در نظر گرفته شده بود، تقریبا به نصف کاهش پیدا کرده اند. از قرار معلوم دولت دونالد ترامپ معافیت‌های مربوط به انتقال آب سنگین مازاد ایران به عمان را تمدید نکرده و مخالف مبادله اورانیوم غنی‌شده ایران با کیک زرد از روسیه است. کاخ سفید به تازگی همچنین معافیت ۷ کشور برای خرید نفت ایران را نیز تمدید نکرد و فشار بر تهران را به بالاترین میزان از زمان خروج از برجام رساند. وال استریت ژورنال نیز روز جمعه ازعزم دولت آمریکا برای اعمال تحریم های بیشتر علیه تهران خبر داد. بنا بر گزارش این جریده آمریکایی هدف تحریم های جدید، بانک‌ها و شرکت‌هایی است که مبادله‌های تجاری‌شان با ایران به دلار است و این موضوع در وزارت خزانه داری آمریکا در حال بررسی است.
عکس العمل در زمان مناسب
به نوشته برخی رسانه‌ها، از جمله خبرگزاری بلومبرگ، از بین دو معافیت لغوشده، مورد مربوط به مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد چالش‌هایی جدی برای ایران پدید خواهد آورد.
مطابق برجام، میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران نباید از سقف ۳۰۰ کیلوگرم بیشتر شود. بنابر این، در صورتی که ایران نتواند مازاد این ذخیره را از کشور خارج کند با وضعیت دشواری روبه‌رو خواهد شد که ناچار است یا غنی‌سازی را متوقف کند یا تن به نقض برجام بدهد.
مجید تختروانچی، نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل، با اشاره به عدم تمدید معافیت خریداران نفت ایران، به خبرگزاری ایرنا گفت: «به این اقدامات توجه داریم و در زمان مناسب، عکس‌العمل مناسب نشان خواهیم داد.» حشمت‌ا… فلاحت‌پیشه رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در واکنش به این تصمیم دولت آمریکا اظهار داشت: «ایران باید با اعضای برجام و آژانس بین‌المللی هسته‌ای وارد مذاکرات تازه‌ای برای تولید سوخت ۲۰ درصد و بالاتر شود.» فلاحت پیشه با اشاره به ۱۲ گزارش آژانس در تایید فعالیت‌های هسته‌ای ایران در قالب برجام، گفت: «علی‌رغم این گزارش اعضای برجام حتی نتوانستند تعهدات ایران در قالب برجام را اجرایی کنند. آمریکا اکنون بعد از خروج از برجام می‌خواهد با تحریم‌هایش به اهداف خود در برابر عملکرد ضعیف سایر اعضای برجام برسد و می‌خواهد به توان هسته‌ای ایران دست‌اندازی کند و از توسعه فناوری هسته‌ای ایران جلوگیری نماید.»
اِعمال محدودیت‌های جدید بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران، که از روز شنبه ۱۴ اردیبهشت به اجرا گذاشته شد، در حالی صورت می‌گیرد که مهلت شش ماهه‌ای که آمریکا به شماری از مشتریان نفت ایران داده بود روز پنجشنبه ۱۲ اردیبهشت به پایان رسید. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، پس از انتقادهای فراوان به توافق هسته‌ای با ایران سرانجام اردیبهشت سال گذشته خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و خواستار مذاکره دوباره با ایران بر سر «تمامی مسائل»، از جمله پرونده هسته‌ای، فعالیت‌های موشکی و نقش منطقه‌ای جمهوری اسلامی شد.
