اشاره در یک ماه گذشته دولت ترامپ همزمان با اعمال تحریم های اقتصادی علیه ملت ایران و راه اندازی کارناوال نظامی در منطقه، بارها سخن از مذاکره و گفت و گو به میان آورده است. این سیاست دوگانه و یا حتی چندگانه حاکمان کاخ سفید حکایت از آن دارد که دولت ترامپ سعی می کند […]
اشاره
در یک ماه گذشته دولت ترامپ همزمان با اعمال تحریم های اقتصادی علیه ملت ایران و راه اندازی کارناوال نظامی در منطقه، بارها سخن از مذاکره و گفت و گو به میان آورده است. این سیاست دوگانه و یا حتی چندگانه حاکمان کاخ سفید حکایت از آن دارد که دولت ترامپ سعی می کند ضمن نشان دادن چهره ای متمدن و حامی گفت و گو به جهانیان، طرف مقابل را با ابزار های مختلف تحت فشار قرار داده تا مجبور به تسلیم شود. در سال های گذشته و به خصوص پس از توافق برجام، ایالات متحده نه تنها به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرد بلکه مانعی بر سر راه دیگر کشورهای جهان شد تا آنان نیز نتوانند به نعهدات خود پایبند باشند.
هر چند در یکسال گذشته ایالات متحده به طور رسمی از برجام خارج شده است، اما قبل از خروج از آن هم هیچ نشانه ای از پایبندی این کشور به برجام دیده نشده بود و تنها نام آمریکا به صورت تشریفاتی در کنار دیگر طرف های توافقنامه برجام درج شده بود. اما با خروج این کشور از برجام در اردیبهشت سال گذشته و تاکید دیگر طرف های این توافقنامه ، ترامپ همچون کودکی لجباز در روند اجرای برجام توسط کشورهای دیگر نیز کارشکنی کرد. اعمال تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران و تهدید شرکت های بین المللی در خصوص سرمایه گذاری در ایران و همچنین تهدید کشورهای خریدار نفت و گاز ایران از جمله کارشکنی های دولت ترامپ پیرامون برجام به حساب می آید.
تحریم پتروشیمی ایران
جمعه گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا در راستای اعمال فشار حداکثری به ایران با صدور اطلاعیه‌ای ۳۹ شرکت پتروشیمی ایرانی، زیر مجموعه‌های آنها و نیز نمایندگی‌های فروش این شرکت‌ها در خارج از ایران را مشمول تحریم‌های آمریکا علیه اقتصاد ایران کرد.
استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا روز جمعه اعلام کرد، تحریم‌های جدید ایالات متحده صنعت پتروشیمی ایران از جمله بزرگترین هلدینگ این صنعت را که حامی مالی سپاه به شمار می‌رود، نشانه گرفته است.
مونچین مدعی شد: «انتظار داریم با تحریم این شبکه، شریان‌های اصلی تامین مالی فعالیت‌های سپاه پاسداران قطع شود.»
بر اساس این اطلاعیه، هلدینگ خلیج فارس که بزرگترین هلدینگ صنعت پتروشیمی ایران به شمار می‌رود به همراه ۳۹ شرکت زیر مجموعه و نمایندگی فروش خارج از کشور این شرکت، مشمول تحریم‌های جدید آمریکا قرار گرفته‌اند.
مطابق اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا هلدینگ خلیج فارس ۴۰ درصد ظرفیت تولید و ۵۰ درصد ارزش صادرات صنعت پتروشیمی ایران را در اختیار دارد.
ارزش صادرات محصولات پتروشیمی ایران در سال گذشته خورشیدی بیش از ۱۴ میلیارد دلار بوده که معادل ۳۲ درصد صادرات غیرنفتی این کشور است.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در واکنش به تحریم‌های اعلام شده از سوی وزارت خزانه‌دارای این کشور علیه صنعت پتروشیمی ایران که به زعم آمریکا منبع تامین مالی سپاه پاسداران است، در توییتی نوشت که فشار حداکثری بر ایران همچنان ادامه دارد و آمریکا نظام مالی مورد نیاز سپاه پاسداران برای بی‌ثبات کردن خاورمیانه را از بین خواهد برد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا مدعی شده است هدف از تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران ،اعمال برای توقف برنامه تولید موشک‌های بالستیک و افزایش تنش در منطقه توسط سپاه است.
یک هفته برای اثباط ادعای پوچ ترامپ
عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان، تحریم‌های تازه آمریکا را شدیداً محکوم کرد و آن را مصداق تروریسم اقتصادی دانست.
موسوی با رد امکان مذاکره با آمریکا گفت: «تنها یک هفته صبر نیاز بود تا پوچ بودن ادعای رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره با ایران ثابت شود. سیاست فشار حداکثری آمریکا یک سیاست شکست خورده است که بارها توسط روسای جمهور پیشین آن کشور امتحان شده بود.»
وی تاکید کرد که این مسیری اشتباه است و دولت آمریکا می‌تواند مطمئن باشد که به هیچ یک از اهداف تعیین شده برای این سیاست نخواهد رسید.
دونالد ترامپ در ماه‌های اخیر، چندین بار خواستار مذاکره با ایران شده است. وی یک هفته پیش از تحریم صنعت پتروشیمی گفته بود که ترجیح و اولویتش گفتوگو با ایران است.
دونالد ترامپ در پاسخ به این سوال که آیا حاضر است با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران مذاکره کند، تصریح کرده بود: «بله، البته. ترجیح می دهم گفتوگو کنم.» سخنگوی وزارت خارجه کشورمان، سخنان مقامات آمریکایی برای مذاکره با ایران را فریبکارانه، غیرواقعی و صرفا برای جلب توجه افکار عمومی دانست و افزود: «این اقدام ایالات متحده مغایر با اصول و قواعد اساسی روابط و حقوق بین‌الملل و نیز تعهدات بین المللی این رژیم بوده و موجبات مسئولیت بین‌المللی آنرا فراهم خواهد آورد.» مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده شش روز پیش از تحریم‌های پتروشیمی شرط آغاز مذاکرات بدون پیش شرط با ایران را «رفتار عادی» جمهوری اسلامی دانسته بود.
به مسیر خود ادامه می دهیم
جعفر ربیعی، مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس در واکنش به تحریم های جدید آمریکا گفت: «با آرامش به مسیر خود ادامه خواهیم داد.» ربیعی با بیان اینکه “شرایط اقتصادی در برهه کنونی با جنگ اقتصادی مواجه و تحریم‌ها یکی از ابزارهای طرف مقابل در این جنگ است.”، گفت: «باید در چنین زمانی با آرامش در مسیر از قبل پیش‌بینی‌شده گام برداشت و نباید این فضا را به‌نفع طرف مقابل هیجانی کرد.»
بهزاد محمدی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز در خصوص تحریم پتروشیمی گفت: «از نظر ما پتروشیمی صنعتی تحریم‌پذیر نیست و تاب‌آوری بالایی دارد، اما باید خودمان را برای هر اتفاق و شرایطی آماده کنیم.»
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی افزود: «فروش محصولات پتروشیمی در مقابل فروش نفت شرایط متفاوتی دارد و به‌عنوان نمونه همچون نفت مبادی مشخص صادراتی و نفتکش‌های عظیم قابل ردیابی ندارد.»
محمدی تصریح کرد: «پتروشیمی حداقل ۳۵۰ نوع محصول با صدها خریدار به ده‌ها مقصد صادراتی دارد و به همین دلیل انعطاف‌پذیری‌اش بالاست، به‌عبارتی صنعت پتروشیمی شرایط مختلفی در حمل زمینی و دریایی دارد و تنوع محصول و مشتری نمی‌گذارد این صنعت تحریم‌پذیر باشد.» فریبرز کریمایی قائم‌مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی نیز در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم در این خصوص اظهار داشت: «طبق منطق تجارت، همه تولیدکنندگان پتروشیمی در جهان قبل از اینکه تولیداتشان را به تولید برسانند و یا افزایش تولید دهند، به بازارهایشان فکر می‌کنند.» وی افزود: «با توجه به اینکه حجم تولیدات پتروشیمی ایران رقمی قابل‌توجه بوده و سالهاست که بخشی از مصرف‌کنندگان تولیدات پتروشیمی به تولیدات پتروشیمی ایران وابسته هستند، به‌نظر من، تولیدات پتروشیمی ایران در بازار جهانی به این سادگی قابل جایگزینی نیست.»
کریمایی با بیان اینکه “تغییر بخش تأمین مواد در صنعت پتروشیمی برای یک مصرف‌کننده همیشگی، یک برنامه بلندمدت می‌خواهد”، گفت: «محصولات پتروشیمی، محصولاتی با ارزش افزوده‌اند، یعنی محصولاتی هستند که روی آن کار بسیار شده، فرآیند طی شده، تکنولوژی سوار شده و تبدیل به یک محصول دیگر شده‌اند؛ ذخیره معدنی نیستند که بگوییم مواد خام را از معدن دیگری تأمین می‌کنیم، بلکه هر نوع تغییر باید در یک مسیر فرآیندی گنجانده شود.»
در نهایت با توجه به آنچه که کارشناسان حوزه پتروشیمی اظهار داشته اند، تحریم صنایع پتروشیمی ایران کار ساده ای نیست. در چند سال گذشته بارها دولت های حاکم بر کاخ سفید تلاش کردند نفت ایران را مورد تحریم قرار دهند اما با اینحال در بدترین شرایط نیز ایران توانسته است نفت خود را صادر کند هرچند که گاهی در این راه یعنی دور زدن تحریم ها فرصت برای سودجویی برخی از عناصر وطن فروش و فرصت طلب نیز در جهت چپاول سرمایه های کشور فراهم شده است و کاسبان تحریم سودهای سرشاری را تصاحب کردند. در حال حاضر در حوزه پتروشیمی دایره فعالیت ایران به مراتب گسترده تر از حوزه نفت . گاز است و گمان نمی رود دولت ترامپ موفقیتی در این خصوص به دست آورد اما این پیام را صادر می کند که جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران به جبهه پتروشیمی هم رسیده است.
