زهرا ایرانشاهی به‌منظور تسهیل دسترسی کشورهای حاشیه خلیج فارس به اروپا از طریق کریدور شمال-جنوب باید راه‌آهن قزوین-رشت راه بیفتد، بنابراین در حالی که رویکرد سازمان بنادر و دریانوردی کشور، افزایش حمل‌ونقل ریلی در بنادر بازرگانی کشور است، اتصال همه مراکز بار به شبکه ریلی می‌تواند در حمل‌ونقل کالا از بنادر تجاری کشور سهم عمده‌ای […]
زهرا ایرانشاهی
به‌منظور تسهیل دسترسی کشورهای حاشیه خلیج فارس به اروپا از طریق کریدور شمال-جنوب باید راه‌آهن قزوین-رشت راه بیفتد، بنابراین در حالی که رویکرد سازمان بنادر و دریانوردی کشور، افزایش حمل‌ونقل ریلی در بنادر بازرگانی کشور است، اتصال همه مراکز بار به شبکه ریلی می‌تواند در حمل‌ونقل کالا از بنادر تجاری کشور سهم عمده‌ای داشته باشد.
این در حالی است که مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران نیز در اینباره خبر داده است که برای افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری در بندر شهید رجایی از طریق ریل تفاهم‌های خوبی بین سازمان بنادر و دریانوردی و راه آهن جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.
سعید رسولی با اشاره به بازدید اخیر از بندر شهیدرجایی، اظهار کرد: تلاش ما بر این است که سهم جابه‌جایی بار ریلی را از/به بندر شهیدرجایی افزایش دهیم و به همین منظور نیز تفاهم های بین راه آهن جمهوری اسلامی ایران و سازمان بنادر و دریانوردی صورت گرفته است تا ظرفیت تخلیه وبارگیری اعم از بار فله ای و کانتینری از طریق شبکه ریلی در بندر شهیدرجایی افزایش پیدا کند و سهم بیشتری از بار به وسیله ریل جابجا شود.
وی ادامه داد: این موضوع صرفا مشمول بندر شهیدرجایی نمی شود و سعی ما بر این است که در همه مبادی ورودی و خروجی کریدورها سهم جابجایی باز از طریق ریل افزایش پیدا کند و در شرایطی که کشور با تحریم های اقتصادی روبرو است بتوانیم از این ظرفیت به نحو مطلوب استفاده کنیم.
مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در این رابطه که آیا توسعه ریلی سایر بنادر کشور نیز در دستور کار قرار دارد؟ گفت: اراده جدی در خصوص توسعه حمل و نقل ریلی کشور وجود دارد و افزایش سهم جابجایی بار از/به بنادر در دستور کار قرار گرفته است و به همین دلیل در شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران به تازگی ادراه کل لجستیک راه اندازی شده که در آن موضوعات مربوط به لجستیک بار به صورت تخصصی بررسی می شود و موضوع حمل و نقل ترکیبی نیز به صورت جدی در دستور کار قرار گرفته است.
رسولی در خصوص اینکه چه برنامه ای برای توسعه ریلی بنادر تعریف شده است؟ گفت: توسعه ریلی به منظور افزایش جابجایی بار از طریق ریل صرفا مختص به یک بندر نیست و این برنامه برای تمامی بنادر کشور مدنظر قرارگرفته است.
ضرورت اقتصادی‌تر شدن حمل‌ونقل ریلی در بنادر
با این حال به گزارش جمله، مدیرکل امور لجستیکی و حمل‌ونقل سازمان بنادر معتقد است که اگر خواهان رقابت مفید بین ریل و جاده هستیم باید ریل باید بتواند خدمات خود را مشابه حمل‌ونقل جاده‌ای ارائه کند.
خسرو سرایی اظهار داشت: مهمترین مزیت‌های حمل‌ونقل ریلی به حمل جاده‌ای را هزینه پایین حمل با ریل و جابه‌جایی حجم و تناژ بالاتر نسبت به جاده در یک سفر می‌داند، اما معتقد است که همین مزیت در ایران به علت قیمت غیرواقعی و به شدت پایین سوخت کاملا از بین رفته و می توان گفت، با این قیمت سوخت، حمل جاده ای به حمل ریلی مزیت دارد، بنابراین در اولین قدم ضرورت دارد قیمت سوخت اصلاح شود و سپس مشوق‌هایی برای سرمایه‌گذاری در بخش ریلی و در اتصال بهینه ریل-بندر نیز باید در نظر گرفته شود.
مدیرکل امور لجستیکی و حمل‌ونقل سازمان بنادر ادامه داد: در بنادر باید توازن بین بار ورودی و خروجی ورود داشته باشد، به هر حال باری که توسط یک کشتی به بندر وارد می‌شود، حجم بسیار بالایی دارد و در واقع هر میزان هم که کامیون در بنادر برای تخلیه فعال باشند، این موازنه برقرار نمی‌شود و وجود حمل و نقل ریلی ضروری است، اما باید توجه داشت که مطرح کردن افزایش سهم راه‌آهن در بنادر، به معنای کاهش سهم کامیون نیست، به هر حال فضا و ظرفیت‌ها به اندازه‌ای گسترده است که زمانی که این موازنه برقرار شود، می‌تواند وجود بارهای اقتصادی برای جاده را تضمین و حمل و نقل ریلی را هم اقتصادی‌تر کند.
سرایی افزود: بنابراین ضرورت دارد زمان ماندگاری کامیون و زمان ماندگاری واگن در بندر کاهش یابد و بدین ترتیب با کاهش زمان انتظار، بهره‌وری افزایش می‌یابد و یک دستگاه کامیون می‌تواند سفرهای بیشتری انجام دهد و یک دستگاه واگن قطار هم می‌تواند در طول سال چندین گردش عملیاتی بیشتری داشته باشد و در نهایت مصرف‌کننده نهایی منتفع خواهد شد.
او خاطرنشان کرد: در صورتی که ریل بتواند برخی از حجم‌های کالاهای برگشتی را جذب کند تا حدود زیادی می‌تواند مشکل «یک‌سر بار» بودن را حل کند و هنگامی که راه‌آهن «دو سر بار» باشد و تعادل بین سفرهای از بنادر و به بنادر ایجاد شود تا حدود زیادی به لحاظ اقتصادی توجیه پذیر خواهد شد و در این صورت خدمات ریل می‌تواند به طور مؤثر با خدمات کانتینری بندری در زنجیره تامین ریلی ادغام شود، البته این ایجاد بالانس بین سفرهای رفت و برگشت به دلیل اینکه برخی بارها فصلی هستند و همچنین به دلیل ناملایمات بازار و شرایط سخت صادرات، کار ساده‌ای نیست.
گفتنی است که با توجه به سیاست های ابلاغی برنامه ششم توسعه و تاکید وزیر راه و شهرسازی مبنی بر افزایش سهم ریلی بنادر، سازمان بنادر و دریانوردی و شرکت راه آهن سیاست ریل پایه کردن بنادر را مورد توجه قرار داده‌اند. بر این اساس در حال حاضر ۴ بندر کشور مجهز به ریل هستند و عملکرد سالانه این بنادر در حوزه حمل ریلی با رشد ۲۰ تا ۲۵ درصدی همراه بوده است.
