به جرات می توان به این نکته مهم اشاره کرد که با خروج آمریکا از برجام یکی از مهم ترین صنایعی که درلیست تحریم ها قرار خواهد گرفت صنعت کشتیرانی و بنادر ایران است. در حقیقت با توجه به اینکه یکی از مهم ترین انواع حمل ونقل جابجایی کالا از طریق آب است به نظر […]
به جرات می توان به این نکته مهم اشاره کرد که با خروج آمریکا از برجام یکی از مهم ترین صنایعی که درلیست تحریم ها قرار خواهد گرفت صنعت کشتیرانی و بنادر ایران است. در حقیقت با توجه به اینکه یکی از مهم ترین انواع حمل ونقل جابجایی کالا از طریق آب است به نظر می رسد برای اجرایی شدن تحریم های آمریکا مسئولان صنایع کشتی سازی وکشتیرانی ایران باید تدابیر لازم وموثر را بیندیشند. درواقع خط کشتیرانی مرسک، بزرگ‌ترین سرویس کانتینری جهان، ۱۷۰ روز مانده به مهلت ترامپ ایران را ترک کرد که وقوع این اتفاق به نوعی آغاز محدودیت ها برای صنعت کشتیرانی است. از طرف دیگر بعضی کارشناسان معتقدند امکان بازگشت شرکت‌های بزرگ به کشور وجود دارد اما اگر چنین هم نشود، صنعت کشتیرانی ایران این توانایی را دارد که در شرایط جدید هم قدرت خود را در منطقه حفظ کند.حال این دوگانگی خروج، هرچند وضعیتی نامشخص و در عین حال امیدوارانه را نوید می‌دهد اما به نظر می‌رسد ادامه همراهی ایران با شرکت‌های بزرگ کشتیرانی بعید به نظر برسد. به منظور بررسی وپیش بینی اوضاع کشتی رانی ایران پس از اعمال تحریم های آمریکا با چند تن از کارشناسان وفعالان صنعت کشتی رانی کشورمان گفتگو کرده ایم تا نظرات آنها درباره این موضوع مهم جویا شویم.
مذاکره منطقی با اروپا برای حل مشکلات
عطاء الله صدر، از مدیران‌عامل سابق کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه درگذشته که ایران تحریم شد شرایط به نحوی بود که اجماع جهانی علیه کشور وجود داشت گفت: اکنون پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و نادیده‌گرفتن یک پیمان بین‌المللی مشخص نیست که اروپا آمریکا را در اعمال تحریم ها برعلیه ایران همراهی کند وایران می تواند از این شکاف ایجاد شده نهایت استفاده را ببرد.
صدر تصریح کرد: این‌بار آمریکا ممکن است با فشارهایی بر برخی شرکت‌ها آنها را از همکاری با ایران برحذر دارد، اما اهرم‌های دیپلماسی می‌توانند روی این جریانات اثرگذار باشند. آن زمان که مسئولیت داشتم، وقتی با مدیرعامل مرسک صحبت کردم، آنها اعلام می‌کردند که امکان ندارد دوباره به ایران بازگردند، اما به ایران بازگشتند. این‌بار هم که تحریم‌ها علیه ایران یکپارچگی ندارد و دیپلمات های ایرانی این اجماع را شکسته اند هرچند ممکن است فشارهایی به اروپا و این شرکت‌ها وارد شود، اما آنها منافع خود را در نظر خواهند گرفت.
وی با بیان اینکه در این مرحله، استقلال اروپا به‌شدت حائز اهمیت است، افزود: اگر روابط را درست تنظیم کنیم تا مذاکراتی که با اروپا داریم به نتیجه مناسبی منتهی شوند می‌توان امیدوار بود که این مشکلات برطرف شده و شرایط به حالت اول بازگردد.
این کارشناس با بیان اینکه سهم تجارت اروپا با ایران در قیاس با سهم تجارت آنها با آمریکا چندان نیست، اضافه کرد: در این مرحله استقلال اروپا مطرح شده است و اینکه آیا می‌خواهند به تبعیت بدون قیدوشرطشان از آمریکا ادامه دهند یا خیر؟ در شرایط کنونی حفظ منافع ملی بسیار با اهمیت است و هر روش و راه‌حلی که منافع ملی کشور را تأمین کند، دنبال می‌کنیم.
خروج خط کشتیرانی مرسک لطمه ای وارد نمی کند
کارشناس ارشد اقتصادی کشور با اشاره به اینکه سازمان بنادر و دریانوردی از جمله مجموعه‌هایی است که تحریم بر فعالیت آن تاثیری نمی‌گذارد و می‌تواند روند توسعه‌ای خود را ادامه دهد افزود:در سال هایی که بدترین تحریم ها شامل حال ایران شد، خللی در فعالیت سازمان بنادر ایجاد نشد و همواره خدمات مناسب به تجار داده شد.
ابراهیم رزاقی گفت: برای آنکه بنادر کشور از تحریم ها آسیبی نبینند جذب سرمایه های خارجی بهترین عامل پیشگیرانه است. وقتی سرمایه کشورها وارد ایران شود، دیگر آنها تحت تاثیر مسایل سیاسی قرار نمی گیرند و درحال حاضر بنادر کشور رشد خوبی دارند و به توانایی های قابل توجهی دست یافتند ولی برای رقابت با کشورهای همسایه و جذب بیشتر کالاها فعالیت های توسعه ای دیگری می توان انجام داد.
رزاقی خاطرنشان کرد: خروج خط کشتیرانی مرسک از ایران، به فعالیت های تجاری کشور لطمه ای وارد نمی کند چرا که این مجموعه سهمی در حمل و نقل دریایی کشور نداشته است. ایران با بیش از ۲۰ خط کشتیرانی همکاری داریم و آن شرکت ها برای حضور در ایران مشکلی ندارند.
وی تصریح کرد: بنادر شهید رجایی و امام خمینی (ره) جزو بنادر توسعه یافته کشور هستند که توانایی تخلیه و بارگیری حجم بالای از کالا را دارند وسایر بنادر هم برای سرمایه گذاران جذابیت های زیادی دارند که بایستی برای هدایت سرمایه های آنها به کشورمان برنامه ریزی کنیم که از جمله آن بندر بوشهر است واین بندر به کشور قطر نزدیک است و از آنجا که رابطه خوبی بین دو کشور وجود دارد می توان مبادلات تجاری دو کشور را افزایش داد.
این کارشناس ارشد اقتصادی افزود: توصیه من به سازمان بنادر و دریانوردی این است که نسبت به خرید تجهیزات جدید و مدرن اقدام کنند و تمام بنادر کشور امکان توسعه و رشد را دارند. با حمایت این سازمان می توان بخش خصوصی داخلی را برای خرید تجهیزات هدایت کرد.
محدودیت تجارت وبیمه،نتیجه تحریم های کشتیرانی
کاپیتان محمدرضا بنایی مدیرعامل شرکت افرا مارین کیش با بیان اینکه وقتی بحث حمل‌ونقل مطرح می‌شود، حمل‌ونقل همراه با حركت، عمليات و فعاليت است وهر حرکتی مثل راه رفتن همراه با ریسک است. افزود: حمل‌ونقل هم از این قاعده مستثني نيست و طبع حمل‌ونقل در اشکال مختلف جاده‌ای، دریایی و مانند آن حرکت است و بنابراین با ریسک همراه است.
وی تصریح کرد: دو صنعت جاده ای ودریایی پیوند مشترک دارند چون حمل‌ونقل همراه با ريسك است، ارگان‌هایی باید ریسک‌های عملیاتی متصل و مرتبط با حمل‌ونقل را تحت پوشش قرار دهند و اين امر امكان ريسك‌پذيري و گسترش فعالیت را براي كسي كه حمل‌كننده است، ايجاد مي‌كند.
بنایی گفت: طبق آمار آنکتاد حجم عظيمي از تجارت بين‌الملل که سهم آن بیش از ۹۰ درصد بوده روي دريا صورت می‌‌گیرد و وقتي چنين حجمي از تجارت روي دريا انجام مي‌شود، طبعا تمام صنايعي كه مرتبط با اين حجم از تجارت هستند قابل‌توجه خواهند بود.
وی تاکید کرد: محدود كردن شركت‌هاي كشتيراني در استفاده از امکانات بین‌المللی طبعا منجر به محدود شدن اقتصاد آن كشور خواهد شد زیرا که تجارت با محدوديت مواجه مي‌شود.
بنایی با اشاره به اینکه حضور بيمه در صنعت حمل‌ونقل آشكار است افزود: مي‌توانيم به دوران سخت تحريم رجوع كنيم كه چرا دولت‌های غربی به‌عنوان ابزار مبارزه با ایران از تحریم استفاده كرده اند و صنعت بيمه و بانك را هدف قرار دادند چون تنها مواردي هستند كه همه به آنها نياز دارند و بدون وجود آنها مخصوصا بيمه، هيچ فعاليتي نمی‌تواند شكل بگيرد.
سخن آخر
بنابراین با توجه به نظرات مختلف کارشناسان درباره آثار تحریم بر حال و روز بنادر وصنعت کشتیرانی ایران به نظر می رسد از یک سو با اتکا به ظرفیت های داخلی بتوان تا حدودی در حوزه بنادر مشکلات ومعضلات متعدد را برطرف کرد واز سوی دیگر محدودیت های تجاری وبیمه را باید از طریق دیپلماسی فعال وایجاد شکاف بین اروپا وآمریکا حل کرد تا کشتی های ایرانی بتوانند به منظور مبادله کالا در اسکله کشورهای مختلف پهلو بگیرند هر چند نباید از ذکر این نکته مهم غافل شد که ارتباط مستمر بین المللی با کشورهای مختلف آسیایی واروپایی تا حدودی می تواند محدودیت های بین المللی ایران در حوزه کشتیرانی را مرتفع کند.
