بر اثر انحطاط دولت مركزي اشكانيان و ضعفي كه به سبب جنگهاي مكرر و طولاني آن با امپراتوري روم به اين پادشاهي ايران وارد شده بود، اردشير بابكان، يكي از اميران دست نشانده پارس، قدرتي به هم رسانيد و بر ضد اردوان پنجم، بيست و هشتمين و آخرين پادشاه اشكاني سر به شورش برداشت. […]
بر اثر انحطاط دولت مركزي اشكانيان و ضعفي كه به سبب جنگهاي مكرر و طولاني آن با امپراتوري روم به اين پادشاهي ايران وارد شده بود، اردشير بابكان، يكي از اميران دست نشانده پارس، قدرتي به هم رسانيد و بر ضد اردوان پنجم، بيست و هشتمين و آخرين پادشاه اشكاني سر به شورش برداشت. اردشير پس از تسخير كرمان و اصفهان، اردوان پنجم را در منطقهاي ميان بهبهان و شوشتر در خوزستان فعلي شكست داد و وي را كشت. با قتل اردوان پنجم، اردشير بابكان خود را شاه خواند و پس از استيلا بر تمامي ايران، سلسله پادشاهي ساسانيان را اعلام كرد. وي تمام شاهزادگان اشكاني را از دم تيغ گذراند و بدين ترتيب دولت اشكاني پس از ۴۷۰سال حكومت، منقرض شد. با انقراض اشكانيان، حكومت ساسانيان آغاز شد كه حدود ۴۳۰ سال به طول انجاميد. در دوره ساسانيان، آيين زرتشتي رسميت يافت و آيين مزدك نيز پديد آمد. سلطنت ساسانيان، با ظهور اسلام و شكست سپاهِ ايران از لشگر اسلام و نيز پذيرش دين مبين اسلام توسط ايرانيان، خاتمه يافت و از آن پس، ايران، جزئي از قلمرو اسلام محسوب گرديد.
پیرامون تبار و نیای اردشیر، گزارش‌های تاریخیِ گوناگونی وجود دارد. براساس گزارش طبری، اردشیر پسر بابک پسر ساسان بوده‌است. روایت دیگری که در کارنامه اردشیر بابکان می‌باشد، و شاهنامه فردوسی نیز همان را بیان داشته، چنین آورده که اردشیر، زاده ازدواج ساسان-فردی از نوادگان دارا – با دختر بابک، حاکمی محلی در ایالت پارس بوده‌است.
