ژاک شیراک، رئیس جمهوری اسبق فرانسه در ۸۶ سالگی درگذشت. او حدود ۴۰ سال در سیاست فرانسه نقشی موثر داشت. او سیاستمدار گام‌های کوچک و تاکتیکی بود و میانه‌ای با طرحهای استراتژیک و چشم‌اندازهای دور نداشت. به گفته بستگان شیراک، او در صبح چهارشنبه ۲۶ سپتامبر در کنار دوستان و خانواده‌اش چشم از جهان فرو […]
ژاک شیراک، رئیس جمهوری اسبق فرانسه در ۸۶ سالگی درگذشت. او حدود ۴۰ سال در سیاست فرانسه نقشی موثر داشت. او سیاستمدار گام‌های کوچک و تاکتیکی بود و میانه‌ای با طرحهای استراتژیک و چشم‌اندازهای دور نداشت.
به گفته بستگان شیراک، او در صبح چهارشنبه ۲۶ سپتامبر در کنار دوستان و خانواده‌اش چشم از جهان فرو بست. ریشار فران، رئیس مجمع ملی فرانسه خبر درگذشت شیراک را اعلام کرد و نمایندگان پارلمان به احترام شیراک یک دقیقه سکوت کردند. شیراک بیش از چهل سال نقشی پررنگ در سیاست فرانسه داشت. او از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۷ به عنوان رئیس‌جمهوری فرانسه در بسیاری از تحولات کشورش و اروپا سهمی مهم ایفا کرد. این سیاستمدار محافظه‌کار مدتی بود که به بیماری فراموشی و مشکلات حافظه دچار بود. او در سال ۲۰۰۵ نیز دچار سکته مغزی شده بود.
شیراک گرچه سیاستمداری محافظه‌کار بود، اما روابط نزدیکی با شهروندان فرانسه داشت که منتج از دوران ریاست او بر شهرداری پاریس بود. اغلب رسانه‌های فرانسوی او را سیاستمداری آگاه به الزامات قدرت و حکومت‌ورزی محسوب می‌کنند. او نخستین رئیس‌جمهوری فرانسه بود که نقش کشورش در تعقیب و نابودی یهودیان در دوران اشغال فرانسه توسط آلمان نازی را پذیرفت. او به جنبه‌های ضدانسانی سیاست استعماری کشورش نیز آشکارا اذعان نمود.
همه‌پرسی قانون اساسی اتحادیه اروپا
همه‌پرسی بر سر قانون اساسی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۵ و نتیجه منفی آن یکی از ناکامی‌های مهم سیاسی شیراک به حساب می‌آید. شیراک که با دولتش در تدوین قانون اساسی اروپا سهم عمده‌ای داشت، شکست را با روی باز پذیرفت و آن را نشانه بلوغ و استقلال رأی مردم توصیف کرد، اما از آن پس دیگر در شرایطی نبود که ایده و ابتکار تازه‌ای برای به حرکت درآوردن چرخ‌های اتحادیه اروپا نشان دهد. عضویت در ترکیه را هم که تا پیش از آن هوادارش بود مسکوت گذاشت و کم و بیش به جرگه مخالفان آن پیوست.
کارنامه سیاسی شیراک در فرانسه
شیراک در سال ۱۹۳۲ در پاریس به دنیا آمد و از دانشگاه نخبگان ENA فارغ التحصیل شد و سپس در جنگ الجزایر شرکت کرد. فعالیت سیاسی در کنار ژرژ پمپیدو، رئیس جمهوری اسبق فرانسه شروع کرد. او دوبار نخست‌وزیر فرانسه و به مدت ۱۸ سال شهردار پاریس بود.
معروف است که او مرد تاکتیک‌ها بود، اما با راهبردها و چشم‌اندازهای بلندمدت میانه‌ای نداشت. این سخن فیلیپ سگون، هم‌حزبی و همراه شیراک کم و بیش وارد است که گفت: «شیراک بسان دون خوان بيشتر طالب کسب قدرت است، اما او به جای آن كه از این قدرت استفاده کند، صرفاً مایل به حفظ آن است.» رویکرد شيراک در مبارزات انتخاباتی این گونه بازتاب يافت که همه نامزدها، حتی سارکوزی، یعنی هم‌حزبی او هم، درست یا نادرست، شعار گسست از سال‌های گذشته و پی‌ریزی فرانسه‌ای دیگر را مطرح کردند. ۸۰ درصد فرانسویان نیز از وادع شیراک با کاخ الیزه ناخشنود نبودند.
زمستان سال ۲۰۰۵ نیز که شورش جوانان برخاسته از خانواده‌های عمدتاً مهاجر حومه‌های اطراف پاریس و شهرهای دیگر، فرانسه را فرا گرفت، باز هم شیراک بود و سکوت و کمبود ابتکار و ایده. این رویه در بهار سال ۲۰۰۶ که جوانان و دانشجویان و دانش‌آموزان فرانسوی به طرزی کم‌سابقه در اعتراض به منطعف‌شدن قانون کار به سود کارفرماها، به خیابان‌ها آمدند نیز، چندان تغییری نکرد. کمبود ابتکار وعمل شیراک در تلفیق با عمده‌شدن اتهام سوء استفاده مالی از امکانات عمومی در دوران شهرداری پاریس، مجموعاً نکاتی بودند که وزن منفی کارنامه او را بیشتر کردند.
سیاست شیراک در قبال اعراب
سیاست هماهنگی و همدلی نسبی با اعراب که یکی از مولفه‌های اصلی سیاست خاورمیانه‌ای فرانسه به شمار می‌رفت نیز در سال‌های آخر زمامداری شیراک دستخوش تغییرات محسوسی شد. روابط گرم‌تر با اسرائیل و پیشبرد سیاستی مشابه با آمریکا در قبال مسائل لبنان از نشانه‌های این تغییر به شمار می‌آیند. یکی از کارهای به یاد ماندنی او مخالفتش با جنگ آمریکا علیه عراق است. او به همراه گرهارد شرودر، صدراعظم وقت آلمان علیه برنامه حمله جرج بوش پسر به عراق نقشی فعال داشت. اما سیاست مخالفت با آمریکا در عرصه عملی پاریس را ظاهراً به این درک رساند که با تعامل و هماهنگی با ایالات متحده بهتر می‌توان بر سیاست‌های آن تأثیر گذاشت و احیانأ منافع خویش را پاس داشت.
شیراک در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد که برای دورسوم ریاست جمهوری فرانسه نامزد نخواهد شد. اینگونه بود که رهبری الیزه به نیکولا سارکوزی سپرده شد و او به فعالیت در بنیاد خود در حوزه توسعه پایدار و گفتگوی فرهنگ‌ها پرداخت.
او در ادامه به دلیل باز شدن پرونده‌های سیاسی و مالی مرتبط با حزبش و شهرداری پاریس در زمان مسئولیت او، به دادگاه کشیده شد اما به دلیل بیماری از شرکت در جلسات دادگاه خودداری کرد. سرانجام شیراک در سال ۲۰۱۱ به جرم سوءاستفاده از اموال عمومی شهرداری پاریس، به دو سال حبس تعلیقی محکوم شد اما این حکم بخاطر وضعیت سلامت او اجرا نشد.
ژاک شیراک که در اواخر عمرش به دلیل بیماری ضعیف شده بود در نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی و درحالی که دست خود را روی شانه محافظ خود گذاشته بود، در انظار عمومی در مراسم اعطای جوایز بنیاد ژاک شیراک در پاریس دیده شد.
اوکه از بیماری‌های قلبی‌عروقی، نقرس و ضعف حافظه رنج می‌برد در سال‌های آخر عمرش چندین بار در بیمارستان بستری شد تا سرانجام در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹ درگذشت. فردریک سالا بارو، سیاستمدار فرانسوی و دامادش خبر مرگ وی را به اطلاع عموم رساند.
