زهرا ایران‌شاهی/ نشست خبری مدیرعامل ر اه آهن جمهوری اسلامی ایران، دیروز در محل ساختمان این شرکت برگزار شد. موضوع اصلی این نشست، برگزاری هفتمین کنفرانس جهانی ایستگاههای آینده با همکاری اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC) روزهای ۲۰ تا ۲۲ آبان‌ماه امسال در تهران بود اما طبق روال نشست های خبری، درباره مسائل صنعت ریلی نیز […]
زهرا ایران‌شاهی/
نشست خبری مدیرعامل ر اه آهن جمهوری اسلامی ایران، دیروز در محل ساختمان این شرکت برگزار شد. موضوع اصلی این نشست، برگزاری هفتمین کنفرانس جهانی ایستگاههای آینده با همکاری اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC) روزهای ۲۰ تا ۲۲ آبان‌ماه امسال در تهران بود اما طبق روال نشست های خبری، درباره مسائل صنعت ریلی نیز در آنها صحبت شد.
سعید رسولی در ابتدای نشست اظهار داشت: هفتمین کنفرانس جهانی ایستگاههای آینده با همکاری اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC﴾ روزهای ۲۰ تا ۲۲ آبان‌ماه امسال در تهران با شعار «ایستگاههای ریلی، رونق بخش زندگی شهری» برگزار می‌شود. وی افزود: در حالی این کنفرانس برای اولین بار در قاره آسیا و کشور ایران برگزار می‌شود که شش کنفرانس قبلی در شهرهای پاریس، رم، مسکو، مراکش، بروکسل و مادرید اسپانیا برگزار شده است.
مدیرعامل راه‌آهن گفت: اتحادیه بین‌المللی راه آهن‌ها مهمترین و بزرگترین سازمان علمی بین‌المللی در حوزه حمل و نقل ریلی است و ۲۰۵ عضو از ۹۵ کشور جهان دارد که قرار است هفتمین کنفرانس جهانی ایستگاههای آینده با حضور ۴ دانشگاه داخلی و خارجی، ۷۰ شرکت‌کننده خارجی از ۲۵ کشور که ۱۴ کشور از این تعداد اروپایی هستند، در ایران برگزار می‌شود و از ۱۱۲ مقاله دریافتی ۵۰ مقاله پذیرفته شده که ۲۵ مقاله آن توسط محققان کشورهای دیگر تهیه شده است.
رسولی با اشاره به هشت محورهای این کنفرانس بیان کرد: مدیریت و تامین مالی ایستگاه ها، قابلیت پایداری و بهره وری انرژی، جابه جایی، قابلیت دسترسی و به هم پیوستگی خطوط، خدمات و بازرگانی، تعامل میان ایستگاه ها، ایمنی و امنیت و فنآوری هوشمند محورهای اصلی این ایستگاه محسوب می‌شوند. وی گفت: در نشست‌های متعدد دستاوردهای روز و دیدگاه‌های توسعه ایستگاه‌ها توسط اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها با حضور صاحب‌نظران بررسی می‌شود. معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: اتحادیه بین‌المللی راه آهن‌ها مهمترین و بزرگترین سازمان علمی بین‌المللی در حوزه حمل و نقل ریلی است و ۲۰۵ عضو از ۹۵ کشور جهان دارد.
مدیرعامل راه‌آهن در ادامه با بیان اینکه «ایستگاههای قطار نباید تنها وظیفه ورود و خروج مسافر را داشته باشند» افزود: آنها باید خدمات متنوعی به شهر ارائه دهند به طوریکه تعامل ایستگاههای راه‌آهن با شهرها و توسعه هر چه بیشتر ایستگاههای راه‌آهن از جمله اهداف مهم در این نشست جهانی است. رسولی از جلسه مشترک خود با رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه کشور در قطار رشت در شب گذشته خبر داد و گفت: برنامه اصلی دولت کاهش فاصله ایستگاههای راه‌آهن با مقصد نهایی مسافران بر این اساس تلاش داریم تا ایستگاههای راه آهن در شهرها به ایستگاههای مترو نزدیک شود. وی گفت: بر مبنای این سیاست عملیات اتصال خطوط راه‌آهن و سکوهای مسافری به شبکه مترو انجام شده است و به زودی شاهد برگزاری مراسم افتتاح ایستگاه تبادلی در مجاورت ایستگاه مترو جوانمرد قصاب خواهیم بود. رسولی خاطرنشان کرد: طرح اتصال ایستگاههای راه‌آهن به ایستگاههای شهری علاوه بر تهران در مشهد نیز در دست پیگیری قرار دارد.
گفتنی است که براساس این سخنان، ایستگاههای راه‌آهن یکی از نمادهای هویت‌بخشی در شهرها هستند و بسیاری از آنها ارزش تاریخی و فرهنگی دارند. این در حالی است که معاون وزیر راه همچنین اتصال ایستگاههای راه‌آهن به خطوط مترو برای تسهیل سفر را از دیگر موارد مدنظر راه‌آهن اعلام کرد و گفت: در دیداری که با رئیس سازمان برنامه و بودجه در قطار رشت ـ تهران داشتم، ایشان نیز بر ارائه خدمات مناسب از سوی حمل و نقل ریلی به مردم تاکید کرد و گفت که خوب است در پایان سفر ریلی برای رسیدن مسافر به مقصد نهایی، تدبیر کنیم.
وی با بیان اینکه تلاش می‌کنیم از تک‌ایستگاهی بودن در شهرهای بزرگ خارج شویم، گفت: در تهران و سایر شهرهای بزرگ به فکر خروج از وضعیت تک ایستگاهی هستیم تا برخی گلوگاه‌ها در این حوزه از بین برود.
ضرورت اتصال ایستگاههای راه‌آهن و مترو به یکدیگر
نه تنها اتصال ایستگاه های راه آهن و مترو به یکدیگر در کشورهای مختلف دنیا پیاده شده است، بلکه اساسا به ایجاد پل ارتباطی میان انواع مدهای حمل ونقل شهری و برون شهری در طول یک دهه گذشته توجه شده است. در ایران در زمان دولت یازدهم بود که ایجاد ایستگاه تبادلی در میدان راه‌آهن جزوی از برنامه‌های تعریف شده به منظور تحقق «شهرسازی ریل‌پایه» (TOD) تحت‌عنوان «توسعه ایستگاههای تبادلی» شد. براساس مطالعات صورت گرفته تهران به چهار ایستگاه راه‌آهن نیازمند است. مکان‌یابی صورت گرفته برای ایستگاههای جدید علاوه بر ایستگاه فعلی تهران واقع در میدان راه‌آهن، حاکی از این است که میدان آزادی، تپه‌های عباس‌آباد در محدوده میدان بیهقی و نیز اراضی دوشان تپه در محدوده خیابان پیروزی در شرق تهران گزینه‌های مناسبی برای ایجاد ایستگاههای حمل‌ونقلی چندوجهی شامل ترکیبی از خطوط ریلی و اتوبوسرانی درون و برون‌شهری هستند.
سرعت، قیمت و امنیت سفر از مهم ترین پارامترها برای مردم است. به همین دلیل هم در طول سال های گذشته بود در خلا فرهنگ سازی جدی برای رشد استفاده از حمل ونقل عمومی، استفاده از خودروی شخصی شدت بیشتری گرفت. اما با افزایش آلودگی هوا، از زمان استقرار دولت یازدهم مدیران ارشد وزارت راه و شهرسازی چارچوب «شهرسازی ریل‌پایه» را به‌عنوان رویکرد قطعی تمام برنامه‌ریزی‌های حمل‌ونقلی کشور انتخاب و اتخاذ کردند.
شهرسازی ریل‌پایه تعبیری است که در توصیف «TOD» به‌کار گرفته می‌شود. با مبنا قرار گرفتن این رویکرد، فرآیند برنامه‌ریزی و توسعه شهری به نحوی صورت می‌گیرد که شهرها بر پایه سیستمهای ریلی توسعه خواهند یافت و ایستگاههای خطوط ریلی درون و برون‌شهری اعم از مترو، راه‌آهن بین شهری و شبکه قطارهای حومه‌ای، در قلب و مراکز کلان‌شهرها و شهرهای اقماری جانمایی شده و مجوز کاربری‌های مسکونی بلندمرتبه یا مناطق متراکم اداری و تجاری در اطراف این ایستگاه‌ها صادر می‌شود.
حفظ سرعت سفر، موردی است که مسئولان امر به دلیل کمبود همیشگی وقت در زندگی مدرن باید به آن توجه کنند وگرنه به رغم فرهنگ سازی های صورت گرفته، بعید می نماید که مردم به سمت انواع دیگر حمل ونقل بروند. اگرچه فرهنگ سازی لازم در این زمینه صورت بگیرد. با این تدبیر نیاز سفرهای روزانه بخش اعظم جمعیت کلان‌شهرها در شعاع یک تا۲ کیلومتری ایستگاههای راه‌آهن و مترو برآورده می‌شود و مردم بخش عمده سفرهای شهری و بین شهری خود را ابتدا پیاده یا با دوچرخه تا ایستگاه سیستمهای ریلی انجام داده و ادامه سفر خود را با ریل انجام می‌دهند. تحقق این رویکرد در شهرسازی منجر به کاهش چشمگیر سفر با خودروی شخصی در شهرهای بزرگ می‌شود و به‌دنبال آن علاوه بر حل معضل ترافیک، در مصرف سوخت‌های فسیلی صرفه‌جویی خواهد شد و در نتیجه از حجم انتشار آلاینده‌ها در آسمان پایتخت کاسته خواهد شد. غفلت نسبت به این موضوع در دولت‌های گذشته موجب شده تهران در مقایسه با سایر کلان‌شهرهای جهان از ظرفیت ناچیزی برای تسهیل دسترسی حومه‌نشینان به پایتخت برخوردار باشد. از سوی دیگر عدم اتصال مترو به راه‌آهن در تهران و در واقع ناکارآمدی شبکه ریلی درون‌شهری پایتخت به ویژه از بابت اتصال به شبکه حمل‌ونقل بین‌شهری موجب شده این ظرفیت برای بسیاری از حومه‌نشینان تهران غیرقابل استفاده باشد یا اینکه تمایلی به استفاده از آن وجود نداشته باشد.
گفتنی است که روزانه حدود یک میلیون خودرو با پلاک غیرتهران از مبادی ورودی شهر وارد می‌شوند و به این ترتیب ۲۰ تا ۲۵ درصد از بار ترافیک در معابر پایتخت را به خود اختصاص می‌دهند. این درحالی است که اگر نظام حمل‌ونقل ریلی درون و برون‌شهری به یکدیگر متصل شده و پوشش قوی‌تری از طریق شبکه متروی پایتخت در همه مناطق گسترده شود، بخش عمده سفرها با خودروی شخصی از حومه به تهران از طریق ریل انجام خواهد شد و می‌توان به نتایج مطلوب ناشی از کاهش تردد حومه‌نشینان با خودروی شخصی در پایتخت به‌ویژه در حوزه کنترل ترافیک و کاهش آلودگی پایتخت امیدوار بود.
