نیلوفر منصوری- دبیر گروه اجتماعی/ به گفته کارشناسان، انرژی خورشیدی، منبعی پاک و بی خطر از آلودگی صوتی و هوایی است. منبعی تمام نشدنی که با کمی آینده نگری می توان برای آن برنامه ریزی کرد. به ویژه اگر کسی از مزایای آن بداند، نمی تواند بی خیال آن شود، به‌ويژه كه بداند هرقدر برقي […]
نیلوفر منصوری-
دبیر گروه اجتماعی/
به گفته کارشناسان، انرژی خورشیدی، منبعی پاک و بی خطر از آلودگی صوتی و هوایی است. منبعی تمام نشدنی که با کمی آینده نگری می توان برای آن برنامه ریزی کرد. به ویژه اگر کسی از مزایای آن بداند، نمی تواند بی خیال آن شود، به‌ويژه كه بداند هرقدر برقي كه توليد مي كند ۱۰ برابر نرخي كه به برق مصرفي اش مي پردازد، درآمد به دست مي آورد. امروزه، سوخت های فسیلی، بخش عمده تولید برق در کشور را تشکیل می دهند، سوخت هایی که علاوه بر گران بودن، موجب هدررفت بی روی آب هم می شوند. علاوه بر آن در مسیر انتقال و توزیع، بیش از ۲۰درصد تلفات دیگر هم به آن اضافه می شود؛ همچنین از آلودگی های زیست محیطی در این زمینه نیز نباید غافل شد.
بزرگترین منبع تجدیدپذیر کره زمین، تابش خورشید است. واقعيتی که كشورهاي پيشرفته را به استفاده از انرژي هاي نو و تجديد پذير ترغيب كرده است. به گفته کارشناسان اگر فقط يك درصد از تابش صحراهاي جهان توسط نيروگاه هاي حرارتي خورشيدي بكار گرفته شود، مي تواند كل تقاضاي برق سالانه جهان را تأمين كند.
با توجه به اینکه کشور ما در کمربند خورشیدی قرار گرفته و انرژی خورشیدی قابل دسترس بودن است، از موقعیت و استعداد مناسبی جهت استفاده از این انرژی برخوردار است و این موضوع موجب شده تا يكي از اصلي ترين مصرف كنندگان اين انرژي در آينده به شمار آید. بر همین اساس در سال های گذشته تصميم جدي براي استفاده از اين منبع انرژي گرفته شد. توليد برقي كه نه به آب احتياج دارد و سوخت فسيلي و نه آلايندگي دارد و هزينه هاي بالاي نصب، قطعاً براي كشور خشك و نيمه خشك ايران از اهميت زيادي برخوردار است. ضمن آن كه نيروگاه هاي خورشيدي به‌صورت شبكه هاي كوچك و ناحيه اي امكان استقرار دارند و به علت نزديكي به محل مصرف هزينه و تلفات شبكه هاي انتقال و توزيع سنتي را ندارند.
موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران
کارشناسان، با اشاره به تأثیر منفی دما در کاهش بازدهی نیروگاه های خورشیدی معتقدند که بخشی از مناطق کویری به دلیل دمای بالا، حرارت و تأثیر منفی بر بازدهی نیروگاه های خورشیدی، قابلیت ایجاد نیروگاه را ندارد، اما در جنوب شرقی کشور و بخش هایی از کرمان ظرفیت مناسبی برای تولید برق کشور وجود دارد. آنها معتقدند که نیروگاه های تجدیدپذیر به تنهایی نمی توانند تمام انرژی مورد نیاز کشور را تأمین کنند، اما در کنار نیروگاه های حرارتی و هسته ای می توانند در تأمین انرژی نقش مهمی ایفا کنند. در صورتی که خرید انرژی های تجدیدپذیر به صورت ارزی باشد می توان به شکوفایی این صنعت امیدوار بود.
یک کارشناس حوزه انرژی با اشاره به ظرفیت انرژی های نو در کشور معتقد است که موقعیت جغرافیایی ایران و قرار گرفتن آن در مدار جنب حاره‌ای فرصت مناسبی برای استفاده از انرژی خورشیدی فراهم کرده است.
به گفته محمدرضا شریفی دونچالی، فلات مرکزی ایران مانند مناطق کویری با دارا بودن نزدیک به ۳۰۰ روز آفتابی در سال، بهترین مکان برای تولید انرژی‌های نو محسوب می‌شوند و می‌توان با استفاده از این ظرفیت برق کشور را تأمین کرد که متأسفانه به این ظرفیت توجه چندانی نشده است.
وی در مصاحبه ای با باشگاه خبرنگاران افزود: کاهش تولید برقآبی و کمبود منابع آبی مورد نیاز برای فعالیت نیروگاه حرارتی، بخشی از مشکلات مربوط به خشکسالی‌های یک دهه اخیر است. کاهش منابع آبی می‌تواند ما را به سمت استفاده از انرژی‌های نو سوق دهد.
نگرانی آژانس
در همین زمینه آژانس بین المللی انرژی نگرانی خود را در این زمینه اعلام کرده است. به گفته آژانس بین المللی هر چند تولید انرژی های پاک و میزان بهره وری انرژی در جهان رو به افزایش است، اما این افزایش به میزانی نیست که بتواند اهداف توافق اقلیمی پاریس برای نگه داشتن میزان افزایش گرمایش زمین در محدوده ۱.۵ درجه تا پایان قرن جاری را محقق کند.
طبق گزارشی که در این زمینه در وبسایت رسمی آژانس بین المللی انرژی منتشر شده است، افزایش بهره وری انرژی در سال گذشته ۱.۲ درصد بود، اما بر اساس توافق پاریس این رقم سالانه باید چیزی حدود ۳ درصد باشد.
این گزارش بر اساس سه سناریو تهیه شده است، یکی روند تغییرات بر اساس سیاست های اعلام شده دولت ها، دیگری بر اساس ادامه روند کنونی تغییرات سبد مصرف انرژی جهان و دیگری سناریویی که برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی مورد نیاز است. تولید انرژی خورشیدی در سال گذشته به ۴۹۵ گیگاوات و برق بادی به ۵۶۶ گیگاوات رسید، اما این ارقام تا سال ۲۰۴۰ به ترتیب تا ۳۱۴۲ گیگاوات و ۱۸۵۶ گیگاوات اوج خواهد گرفت.
تولید برق آبی نیز با حدود ۴۰ درصد رشد به ۱۸۲۲ گیگاوات خواهد رسید، اما تولید برق از زغال سنگ تا دو دهه آتی تقریبا ثابت خواهد ماند به طوری که در سال ۲۰۴۰ به ۲۱۷۱ گیگاوات خواهد رسید. از سوی دیگر تولید برق از محصولات نفتی با حدود ۴۰ درصد رشد به ۱۸۵۶ گیگاوات و تولید برق از گاز نیز با ۵۲ درصد رشد به ۲۶۵۱ گیگاوات خواهد رسید. تولید برق هسته ای هم زیر ۵۰۰ گیگاوات ثابت خواهد ماند.
به گفته کارشناسان، هرچند آمارها از اوج گیری تولید انرژی های پاک می گویند اما مصرف سوخت های فسیلی در حوزه تولید برق نیز قابل اغماض نیست. سال گذشته میزان انتشار دی‌اکسید کربن در جهان به بالای ۳۳ میلیارد تن رسید و آژانس بین‌المللی انرژی می گوید بر اساس سیاست های اعلام شده دولت ها، این رقم تا سال ۲۰۵۰ احتمالا به ۳۶ میلیارد تن افزایش می یابد. اگر روند کنونی استفاده از سوخت های فسیلی در جهان ادامه یابد، این رقم حتی به بالای ۴۰ میلیارد تن نیز اوج خواهد گرفت، در حالی که رقم مطلوب برای جلوگیری از گرمایش زمین چیزی حدود ۱۶ میلیارد تن است.
وابسته به منابع انرژی
کارشناسان معتقدند که وابستگي شديد جوامع صنعتي به منابع انرژي، به ويژه سوخت هاي نفتي و بكارگيري و مصرف بي رويه آنها سبب شده، اين منابع كه در قرن هاي متمادي در زير لايه هاي زيرين زمين تشكيل شده، تخليه شود. انرژي هاي فسيلي مانند نفت و زغال سنگ پايان پذير و تجديدناپذير هستند، اما انرژي هاي نو يا جانشين از جمله باد، آب و خورشيد چنين نيستند.
خورشيد يكي از منابع مهم تجديدناپذير انرژي است كه به فناوري هاي پيشرفته و پرهزينه نياز ندارد و مي تواند به عنوان يك منبع مفيد و تأمين كننده انرژي در بيشتر نقاط جهان به كار گرفته شود. نيروگاه هاي خورشيدي كه انرژي خورشيد را به برق تبديل مي كنند، در آينده با مزيت هايي كه در برابر نيروگاه هاي فسيلي دارند، مشكل برق و تا حدودي مشكل كم آبي را به ويژه در دوران تمام شدن نفت و گاز حل خواهند كرد و به طور مسلم تأسيس و به كارگيري برج هاي نيرو، زمينه لازم را براي خودكفايي و قطع وابستگي كشور فراهم خواهد كرد.
